Gần 90 ca ghép tạng thành công, mở rộng cơ hội sống cho trẻ bệnh nặng

Ngày 11-12, chia sẻ tại Hội nghị Ghép tạng, PGS.TS.BS Phạm Ngọc Thạch, Phó Giám đốc BV Nhi Đồng 2, cho biết đến nay bệnh viện đã thực hiện thành công hơn 50 ca ghép gan và 37 ca ghép thận, trở thành BV nhi khoa đầu tiên tại khu vực phía Nam triển khai được các kỹ thuật này.

50 ca ghép gan, 37 ca ghép thận

Ca ghép gan từ người hiến chết não đầu tiên của BV Nhi Đồng 2 là bệnh nhi NTN (21 tháng tuổi, ngụ tỉnh Đắk Nông).

Bệnh nhi từ khi sinh ra đã có dấu hiệu vàng da, lúc đầu chỉ vàng nhẹ nhưng ngày càng nặng. Đến khi 2 tháng tuổi, thấy mắt bé vàng nhiều hơn, gia đình mới đưa bé đến BV Nhi Đồng 2. Các BS xác nhận bé bị bệnh lý về gan mật, suy gan giai đoạn cuối, không thể điều trị bằng thuốc.

Ca ghép gan từ người hiến chết não đầu tiên của BV Nhi Đồng 2. Ảnh: BVCC

Khi bé được 7 tháng tuổi, các xét nghiệm cho thấy bé cần ghép gan gấp. Gia đình đã quyết định làm các xét nghiệm để ghép gan từ người nhà.

Tuy nhiên, kết quả cho thấy người cha không đủ điều kiện vì bị mỡ máu cao. Không lâu sau, BV Nhi đồng 2 thông báo có một lá gan từ người hiến chết não sẵn sàng hiến cho bé.

Một trong những ca ghép thận từ người hiến chết não của BV Nhi Đồng 2 là một bệnh nhi 13 tuổi bị suy thận mạn giai đoạn cuối trên bệnh nền là viêm cầu thận IgA, phải lọc máu định kỳ tại BV nhưng không đáp ứng tốt với lịch lọc máu.

Ca ghép thận từ người hiến chết não của BV Nhi đồng 2. Ảnh: BVCC

Sau ghép thành công, đến nay tình trạng bệnh nhi đã ổn định, chức năng thận trở về bình thường.

Cần đẩy mạnh hiến ghép tạng từ người chết não

PGS.TS.BS Phạm Ngọc Thạch, Phó Giám đốc BV Nhi Đồng 2, cho biết BV đã có 21 năm thực hiện ghép thận. Ca ghép lịch sử đầu tiên diễn ra vào tháng 6-2004, mở ra chặng đường phát triển liên tục của kỹ thuật ghép thận nhi tại BV.

BV Nhi Đồng 2 đã có hành trình 21 năm thực hiện ghép thận. Ảnh: BVCC

Theo BS Thạch, bệnh thận mạn ở trẻ em ngày càng gia tăng, với tỉ lệ 18 trẻ/1 triệu trẻ phát hiện mới mỗi năm; khoảng 20% tiến triển đến giai đoạn cuối. Hiện có ba phương pháp điều trị bệnh thận đó là ghép thận, thẩm phân phúc mạc và chạy thận nhân tạo.

Ghép thận được xem là phương pháp tối ưu vì tỉ lệ sống cao, chất lượng sống tốt, tiết kiệm chi phí về lâu dài, đồng thời giúp trẻ phát triển thể chất và tinh thần ổn định hơn.

Trong bản đồ ghép thận trẻ em Việt Nam, BV Nhi Đồng 2 là một trong những trung tâm tiên phong với 37 ca ghép đã thực hiện. Trong đó, 34 ca từ người cho sống (chủ yếu là bố mẹ, họ hàng gần), 3 ca từ người cho chết não. Ca ghép đầu tiên sau 21 năm vẫn khỏe mạnh.

“Để thêm cơ hội sống cho trẻ, Việt Nam cần đẩy mạnh hiến tạng từ người chết não, đặc biệt là thay đổi khung pháp lý để có thể tiếp nhận tạng từ trẻ dưới 18 tuổi. Đó là điều mà các trung tâm ghép thận nhi, trong đó có Nhi Đồng 2, đang rất mong chờ” – BS Thạch nhấn mạnh.

Ê-kíp BV Nhi Đồng 2 ghép gan cho trẻ. Ảnh: BVCC

Về kỹ thuật ghép gan, BS CKII Nguyễn Hồng Vân Khánh, Phó khoa Gan mật tụy và ghép gan BV Nhi Đồng 2, cho biết sau ghép gan ở trẻ em, nhiễm EBV (nhiễm trùng do virus thuộc họ herpes gây ra) là một trong những biến chứng nguy hiểm nhất, đặc biệt do trẻ chưa có miễn dịch đầy đủ như người lớn.

Khi được ghép gan, hệ miễn dịch bị ức chế khiến trẻ dễ bị virus tấn công. Một trong những biến chứng nặng là rối loạn tăng sinh lympho sau ghép, tỉ lệ không nhiều nhưng khi mắc thì nguy cơ tử vong cực kỳ cao.

EBV có thể gây tổn thương nhiều cơ quan; nhóm ghép gan có tỉ lệ rối loạn tăng sinh lympho sau ghép khoảng 5–20%, với tử vong có thể tới 60% trong một số nghiên cứu. Trẻ em có nguy cơ cao hơn người lớn do miễn dịch kém và phải dùng thuốc ức chế mạnh. Triệu chứng rất đa dạng như sốt, mệt mỏi, sụt cân, hạch to, rối loạn tiêu hóa, thậm chí biểu hiện giống bệnh lý ngoại khoa như tắc ruột, thủng ruột.

Qua thống kê 20 năm theo dõi 74 trẻ ghép gan tại BV Nhi Đồng 2, có đến gần 70% trường hợp từng dương tính EBV-DNA sau ghép. Tỉ lệ rối loạn tăng sinh lympho sau ghép là khoảng 10% (7/74 ca), trong đó có 4 ca tử vong.

“Nhiễm EBV sau ghép gan ở trẻ em rất phổ biến và luôn phải nghĩ đến rối loạn tăng sinh lympho sau ghép khi trẻ có bất kỳ triệu chứng bất thường kèm EBV-DNA dương tính. Tải lượng virus tại một thời điểm không quan trọng bằng tốc độ tăng; việc theo dõi sát và điều chỉnh thuốc ức chế miễn dịch là chìa khóa để giảm nguy cơ tử vong” - BS Khánh cho hay.

THẢO PHƯƠNG