Gần 90% học sinh Việt Nam chưa từng tiếp cận giáo dục về sở hữu trí tuệ
Gần 90% học sinh Việt Nam chưa từng tiếp cận kiến thức về sở hữu trí tuệ, cho thấy khoảng trống lớn trong giáo dục cần được lấp đầy để thúc đẩy đổi mới sáng tạo.
Sáng 25/3, Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học & Công nghệ) tổ chức hội thảo chia sẻ kinh nghiệm về giáo dục sở hữu trí tuệ dành cho học sinh phổ thông tại Việt Nam. Các chuyên gia tại hội thảo nhấn mạnh rằng sở hữu trí tuệ (SHTT) đóng vai trò then chốt trong việc nuôi dưỡng tinh thần đổi mới sáng tạo từ sớm, giúp học sinh không chỉ tiếp cận mà còn biết cách khai thác ý tưởng để tạo ra những giá trị thực tiễn.
Các chuyên gia nhấn mạnh rằng sở hữu trí tuệ đóng vai trò then chốt trong việc nuôi dưỡng tinh thần đổi mới sáng tạo.
Đưa sở hữu trí tuệ vào giáo dục phổ thông: Bước đi cần thiết
SHTT là lĩnh vực chuyên ngành với tính ứng dụng cao nhưng không dễ tiếp cận, ngay cả với các nhà nghiên cứu hay doanh nghiệp. Nhằm giúp học sinh phổ thông hiểu rõ hơn về lĩnh vực này, Cục SHTT phối hợp với nhiều trường học trên địa bàn Hà Nội triển khai các buổi sinh hoạt ngoại khóa theo phương châm “vừa học vừa chơi.”
Bà Hoàng Thúy Nga, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Tân Định phát biểu tại hội thảo.
Trong hơn ba năm thực hiện thí điểm, các buổi học đã kết hợp linh hoạt giữa lý thuyết và thực hành, sử dụng phim ảnh, trò chơi để minh họa các khái niệm về sở hữu trí tuệ. Bà Hoàng Thúy Nga, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Tân Định (quận Hoàng Mai, Hà Nội), chia sẻ: “Ban đầu, SHTT là một khái niệm xa lạ với bậc tiểu học, nhưng nhờ các tiết học gần gũi, chúng tôi có thể lồng ghép nội dung này vào các môn học, giúp học sinh nhận diện và hiểu rõ hơn về giá trị của sáng tạo."
Các em học sinh tham gia tìm hiểu về sở hữu trí tuệ bằng hình thức trò chơi. (Ảnh: Cục Sở hữu trí tuệ)
Sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ và hội nhập kinh tế quốc tế đang đặt ra yêu cầu cấp thiết về nâng cao nhận thức SHTT. Theo nghiên cứu của Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO), khả năng sáng tạo đạt đỉnh trong độ tuổi 12-20, khi giới trẻ phát hiện tài năng và sở thích cá nhân. Tuy nhiên, hệ thống giáo dục truyền thống lại có xu hướng kìm hãm sáng tạo bằng việc phân chia kiến thức thành các lĩnh vực riêng biệt.
Bà Tedla Altaye, Trưởng bộ phận đào tạo trực tuyến của WIPO, nhấn mạnh: “Đổi mới sáng tạo là xương sống của sự tiến bộ, và sở hữu trí tuệ chính là người bạn đồng hành đáng tin cậy. Việc giáo dục SHTT từ sớm giúp học sinh không chỉ hiểu về quyền sở hữu trí tuệ mà còn biết cách khai thác ý tưởng của mình để tạo ra giá trị thực tế.”
Những thách thức trong giáo dục sở hữu trí tuệ tại Việt Nam
Ông Lưu Hoàng Long, Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ, nhấn mạnh giáo dục sở hữu trí tuệ cho thế hệ trẻ là cần thiết để từng bước hình thành và phát triển văn hóa SHTT.
Mặc dù có nhiều nỗ lực nhưng theo khảo sát của Cục SHTT, 87% học sinh THCS và 74% học sinh tiểu học tại Việt Nam chưa từng tiếp cận chương trình giáo dục chính thức về sở hữu trí tuệ. Đây là khoảng trống lớn cần được lấp đầy để đảm bảo thế hệ trẻ có đủ hành trang bước vào kỷ nguyên sáng tạo và cạnh tranh toàn cầu.
Theo ông Lưu Hoàng Long, Cục trưởng Cục SHTT: “Sở hữu trí tuệ đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao năng lực công nghệ, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và năng lực cạnh tranh quốc gia. Để thực sự tận dụng lợi thế này, cần nâng cao nhận thức, phổ biến kiến thức và tăng cường thực thi bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ.”
Việc trang bị kiến thức SHTT từ bậc phổ thông giúp học sinh định hướng nghiên cứu, bảo vệ tài sản trí tuệ và thương mại hóa sáng tạo của mình. Khi quyền sở hữu trí tuệ được bảo vệ, các ý tưởng đột phá có thể trở thành sản phẩm thực tế, đóng góp vào sự phát triển của nền kinh tế.
Để thúc đẩy đổi mới sáng tạo, cần sớm đưa nội dung SHTT vào chương trình giáo dục chính khóa, giúp học sinh nhận thức rõ về giá trị của sáng tạo và trách nhiệm bảo vệ tài sản trí tuệ. Đây không chỉ là một bước tiến chiến lược trong giáo dục, mà còn là nền tảng vững chắc cho sự phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam trong tương lai.
