Gần Tết, HTX 'đau đầu' vì ma trận hàng giả, hàng nhái

Một giám đốc HTX sản xuất và kinh doanh chè có tiếng ở Thái Nguyên, cho biết những ngày gần đây chị nhận được rất nhiều cuộc gọi hỏi về hình ảnh sản phẩm HTX để so sánh với sản phẩm mà họ mua trên thị trường. Ngoài ra còn các câu hỏi về giá thành, tiền ship, vận chuyển, cách sử dụng… Tuy nhiên khi hỏi tên, địa chỉ và hàng hóa của những sản phẩm này, chị mới biết đây đều không phải sản phẩm của HTX.

Vàng thau lẫn lộn

Do đó, vị giám đốc này cho biết rõ ràng hàng hóa của HTX đã bị làm giả, làm nhái từ những đơn vị khác chứ không phải từ chính HTX. Và đến thời điểm này, HTX mới chỉ có những thông báo trên các trang bán hàng chính thống về tình trạng này để người mua hàng cảnh giác và một phần cũng đánh tiếng đến những đơn vị đã làm giả hàng hóa của HTX.

Nhưng theo vị giám đốc này, đây cũng chỉ là giải pháp tình thế bởi một khi những đơn vị, cá nhân đã làm giả, làm nhái hàng hóa để bán công khai trên thị trường thì họ rất ít khi sợ những lời “răn đe” thông thường trên mạng xã hội.

Chị vũ Thị Lệ Thủy, Giám đốc HTX 3T Nông sản Cao Phong (Hòa Bình) cho biết hiện nay vẫn có rất nhiều đơn vị, địa phương bày bán “cam Cao Phong” nhưng thực chất nguồn gốc, xuất xứ như thế nào thì không rõ, giá cả lại thấp hơn những đơn vị bán cao Cao Phong đảm bảo chất lượng ở Hòa Bình.

Rau hữu cơ của nhiều HTX hay bị giả mạo trên thị trường.

Trong khi để tạo ra một sản phẩm hàng hóa có chất lượng đảm bảo và có thương hiệu trên thị trường là cả quá trình dài của các HTX. Tình trạng hàng hóa giả mạo, khiến những đơn vị làm ăn chân chính như HTX khó cạnh tranh vì đầu ra quá nhiều. Trong khi không ít người tiêu dùng vẫn không quá chú trọng đến chất lượng và xuất xứ mà lựa chọn những hàng hóa có giá rẻ hơn.

Ông Phan Nhật Quang, Giám đốc HTX Gia súc, gia cầm Xuân Tiến (Lào Cai), cho biết tình trạng nhập lậu gia súc, gia cầm dịp Tết vẫn diễn ra với vô vàn giá cả khác nhau. Đây là một trong những nguyên nhân khiến ngành chăn nuôi trong nước gặp nhiều khó khăn trong tiêu thụ, thuyết phục khách hàng.

Tương tự, HTX sản xuất và phân phối bánh chưng gù bà Dung (Hà Giang) cũng đang trong tình trạng có rất nhiều đơn, vị cá nhân khác cũng đang sản xuất bánh chưng gù nhưng lấy thương hiệu của HTX để kinh doanh trên thị trường. Điều này gây nhầm lẫn cho khách hàng và nếu xảy ra vấn đề không đảm bảo chất lượng HTX sẽ không ít thì nhiều cũng phải mất công giải thích với khách hàng.

Sản xuất đi đôi với bảo vệ

Thời gian gần đây, hình thức bán hàng online khiến người mua hàng cảm thấy thuận tiện hơn cũng đặt ra thách thức cho các HTX, đơn vị sản xuất vì tình trạng hàng giả, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ, hàng kém chất lượng có đất sống.

Không chỉ bán hàng online, bà Từ Tuyết Nhung, Trưởng ban điều phối PGS Việt Nam, Ủy viên Ban Thường vụ Hiệp hội Nông nghiệp Hữu cơ Việt Nam, cho biết có những lúc bà nhận được hình ảnh sản phẩm rau và câu hỏi của khách hàng ở một cửa hàng thực phẩm sạch trên đường Phạm Ngọc Thạch (Hà Nội) xin xác nhận đó có phải là rau hữu cơ PGS được sản xuất ở Lương Sơn, Hòa Bình hay không. Để làm được việc này, bà phải xác minh từ liên nhóm sản xuất rau hữu cơ ở Lương Sơn, Hòa Bình và khi nhận được khẳng định không có nhóm nào cung cấp rau đến cửa hàng này thì bà mới chính thức xác nhận được với khách hàng đây là rau giả mạo.

Theo vị chuyên gia này, để xác định được rau hữu cơ PGS hay không thì hiện đối với người tiêu dùng là không hề dễ. Tuy nhiên, khi mua rau đóng bao bì “hữu cơ PGS” thì phải chú ý xem có thông tin liên nhóm, nhóm sản xuất và tên nông dân sản xuất không. Nếu không có những thông tin cụ thể trên thì có nghĩa là rau giả mạo vì đây là những quy định trong sản xuất, đóng gói rau hữu cơ PGS.

Bên cạnh đó, để tránh tình trạng bị hàng giả, hàng nhái sản phẩm rau quả hữu cơ có chứng nhận PGS, hiện nay, hệ thống đã cùng các HTX và đơn vị sản xuất công bố danh sách các cửa hàng có bán rau hữu cơ PGS trên toàn quốc. Để tránh hàng giả, trên mỗi túi sản phẩm đều có tem QR để xác định nhóm nào cung cấp rau hữu cơ có chứng nhận PGS.

Theo các chuyên gia, vấn để quản lý, xử lý hàng hóa giả mạo hiện nay vẫn còn chưa có hồi kết vì tình trạng bán hàng, kiểm soát hàng hóa online, hàng hóa nhập lậu vẫn còn nhiều lỗ hổng. Do đó, để tránh bị thiệt hại bởi tình trạng này, mỗi nhà sản xuất chân chính cần nâng cao ý thức bảo vệ hàng hóa, thương hiệu của chính mình.

Cách cụ thể nhất ở đây là HTX cần đăng ký mã vạch cho từng loại sản phẩm tại Bộ KH&CN để khẳng định sản phẩm đó là của mình. Và trên thị trường quốc tế, mã vạch là “căn cước sản phẩm” khi đưa ra thị trường.

Ông Nguyễn Thành Trung, Phó Chi Cục trưởng Chi Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường nông sản Hà Nội, cho biết HTX, doanh nghiệp nếu đã đạt đến mức xuất khẩu thì chỉ cần một lô hàng không đảm bảo chất lượng hay bị giả mạo thôi cũng thiệt hại lên đến hàng trăm tỷ và phải giải quyết hàng loạt hậu quả đi kèm.

Có một thực trạng hiện nay mà hàng giả, hàng nhái vẫn có chỗ đứng trên thị trường là bởi nhiều HTX, doanh nghiệp sản xuất ra hàng hóa, sản phẩm nhưng chưa chú trọng nhiều đến khâu bảo vệ hàng hóa. Ngay như việc đăng ký sở hữu trí tuệ về sản phẩm, về bao bì sản phẩm, về ảnh đại diện thương hiệu cũng chưa được quan tâm. Trong khi ở nước ngoài, bất cứ thứ gì từ một động tác quen thuộc của người nổi tiếng hay tên sản phẩm, bao bì sản phẩm…đều được đăng ký sở hữu trí tuệ.

Ông Nguyễn Thành Trung, cũng cho biết một khó khăn hiện nay là hàng hóa của HTX, doanh nghiệp làm ra vẫn chủ yếu là hàng thô, xuất khẩu, tiêu thụ qua nhiều đơn vị trung gian nên sau đó khâu sơ chế, chế biến của các đơn vị trung gian này rất dễ phát sinh ra hàng giả, hàng nhái và khiến hàng hóa, nông sản của HTX không có thương hiệu.

“Do đó, sản xuất hàng hóa cần đi đôi với bảo vệ mặt hàng đó một cách quyết liệt thì mới vừa giúp tiêu thụ, xuất khẩu thuận lợi hơn, vừa giúp hàng giả, hàng nhái ít có đất sống”, ông Nguyễn Thành Trung nhấn mạnh.

Huyền Trang