Gánh nặng bệnh tật vì thói quen ăn mặn

* Báo động về tình trạng ăn quá mặn của người Việt Nam

Hầu hết người Việt Nam đều ăn mặn quá mức khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và Việt Nam là một trong nước ăn mặn nhất trên thế giới. Đây là thông tin được Cục Y tế dự phòng đưa ra tại Hội thảo truyền thông giảm muối do Cục Y tế dự phòng tổ chức ngày 30/9/2020.

Theo điều tra năm 2015, mức tiêu thụ muối trung bình/người/ngày của người Việt Nam là 9,4 gam, gần gấp đôi so với khuyến cáo của WHO (5 gam/ngày). Cụ thể, nam là 10,5 gam và nữ là 8,3 gam.

Theo điều tra năm 2015, 89,2% người nấu ăn luôn luôn cho muối, mắm, gia vị mặn khác vào thực phẩm khi chuẩn bị, chế biến và nấu ăn. 70% thường xuyên trộn, chấm mắm, muối, bột ngọt, nước tương, mì chính và các gia vị có muối khác với thức ăn trong khi ăn (muối trên bàn ăn). 19,5% thường xuyên ăn thức ăn chế biến sẵn có nhiều muối như dưa, cà muối, mỳ ăn liền, bim bim, lạc rang muối, hạt điều mặn, dưa chuột muối, pho mát, thịt muối và các loại thịt chế biến khác như xúc xích, dăm bông, thịt xông khói, giò, chả...

Nghiên cứu tại TP Hồ Chí Minh cũng cho thấy, 73% gia đình dùng mì ăn liền, 37% sử dụng thức ăn đóng hộp, 31% có ăn xúc xích... Trong khi đó, một gói mì ăn liền trung bình có 4,2g muối; tương ứng 5-7g muối trong mỗi 100g sản phẩm. Trong 100g xúc xích cũng có 1,5-2,3g muối.

Điều đáng nói là, mặc dù hầu hết người Việt Năm ăn nhiều muối nhưng chỉ có 16% số người khi được hỏi thì cho rằng bản thân có ăn mặn. "Dù ăn mặn nhưng nhiều người không nghĩ, không biết bản thân mình ăn mặn. Vô tình họ chủ quan, lâu ngày gây ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe" - đại diện Cục Y tế dự phòng nói.

* Nguy cơ mắc bệnh tim mạch vì ăn mặn

Mặc dù muối vô cùng cần thiết đối với cơ thể nhưng ăn nhiều muối lại là nguyên nhân gây ra các bệnh nguy hại đến sức khỏe. Ăn nhiều muối là nguyên nhân chính dẫn đến tăng huyết áp, tai biến mạch máu não và nhồi máu cơ tim. Ăn nhiều muối còn làm tăng nguy cơ gây suy thận, loãng xương và ung thư đường tiêu hóa, đặc biệt là ung thư dạ dày.

Theo Bộ Y tế, trên thế giới đa số người tử vong do COVID-19 đều kèm các bệnh nền như tăng huyết áp, bệnh tim mạch hoặc các bệnh liên quan đến các bệnh mãn tính khác.

Thói quen ăn mặn của người Việt dẫn đến bệnh tăng huyết áp và là nguy cơ chính của các bệnh tim mạch. Bằng chứng, tỷ lệ tăng huyết áp tại Việt Nam liên tục tăng trong vài thập kỷ qua, từ mức 1% năm 1960 lên 11,2% năm 1992 và năm 2015, tỷ lệ này là 18,9% dân số, tương đương 12 triệu người. Hiện tại cứ 5 người trưởng thành thì có 1 người mắc tăng huyết áp và cứ 3 trường hợp tử vong thì có 1 trường hợp do tim mạch.

* Mỗi người trưởng thành không nên ăn quá 5 gam muối/ngày

TS. Jun Nakagawa, Phó Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam khuyến cáo: Việt Nam nên xây dựng khuyến nghị về lượng muối tối đa trong 100g thực phẩm, ưu tiên thực phẩm nhiều muối và phổ biến như mì ăn liền, xúc xích... Cần bắt buộc công bố sản phẩm của các công ty một cách tự nguyện. Việt Nam nên xây dựng môi trường hỗ trợ tại trường học, bếp ăn tập thể cũng như ban hành và thực thi quy định về dán nhãn, cảnh báo sức khỏe; cấm quảng cáo thực phẩm nhằm vào trẻ em.

Đến năm 2025, Việt Nam đặt ra mục tiêu sẽ có hơn 90% người trưởng thành biết tác hại do ăn nhiều muối; giảm mức tiêu thụ muối ăn trung bình của người trưởng thành xuống còn dưới 7g/người/ngày; hơn 70% số học sinh thực hiện ít nhất một biện pháp để giảm ăn muối theo khuyến cáo; hơn 90% số người được phát hiện mắc tăng huyết áp, bệnh tim mạch được tư vấn, hướng dẫn thực hiện chế độ ăn giảm muối.

Theo đại diện của WHO tại Việt Nam, nếu mọi người đều giảm tiêu thụ muối như khuyến cáo của WHO thì sẽ cứu sống được khoảng 2,5 triệu người trên toàn cầu. Do đó, để giảm gánh nặng bệnh tật và nâng cao sức khỏe cộng đồng, mọi người hãy giảm một nửa lượng muối ăn vào hàng ngày.

WHO khuyến cáo mỗi người trưởng thành không nên ăn quá 5 gam muối/ngày (tương đương với 1 thìa cà phê).

Và để giảm ăn muối cần thay đổi thói quen ăn ít muối, chấm nhẹ tay. Trong đó: Giảm dần lượng muối và gia vị cho vào món ăn khi chế biến.

Hạn chế sử dụng và hạn chế lượng muối, gia vị, nước chấm đặt trên bàn ăn trong khi ăn.

Hạn chế lựa chọn, sử dụng thực phẩm chế biến sẵn, thực phẩm đóng hộp có nhiều muối và tăng cường ăn thực phẩm tự nhiên.

Hiện tại Bộ Y tế đang xây dựng kế hoạch quốc gia truyền thông vận động thực hiện giảm muối trong khẩu phần ăn để phòng chống bệnh tim mạch và các bệnh không lây nhiễm khác./.

VNews