Gánh nặng đè vai Tổng thống Ukraine Zelensky khi trở lại Nhà Trắng

Tổng thống Ukraine Volodymir Zelensky. (Ảnh: AP)

Ông Trump tiếp đón tổng thống Ukraine tại Nhà Trắng vào ngày 18/8 – lần đầu tiên kể từ vụ tranh cãi ồn ào hồi tháng 2.

Chuyến đi của Tổng thống Zelensky diễn ra trong bối cảnh vẫn còn nhiều điều chưa rõ ràng xung quanh cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Trump với Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 15/8. Sau cuộc gặp, ông Trump đã từ bỏ yêu cầu ngừng bắn ngay lập tức ở Ukraine, trong khi ông Putin giữ nguyên điều kiện về lãnh thổ.

Trước khi bước vào cuộc gặp, Tổng thống Trump nói rằng lệnh ngừng bắn sẽ là yêu cầu chính của ông. Ông cũng đe dọa sẽ rời khỏi cuộc gặp và áp đặt các biện pháp trừng phạt cứng rắn mới nếu yêu cầu của ông không được đáp ứng. Tuy nhiên, sau khi gặp Tổng thống Putin, Tổng thống Trump ra hiệu rằng ông không vội vàng áp đặt biện pháp trừng phạt mới với các đối tác thương mại của Nga.

"Đây không phải là sở trường của ông Trump. Ông ấy không định hình cuộc thảo luận, không đặt ra chủ đề. Dù ông ấy đã quen với vị thế kiểm soát và đây là lần ông ấy chủ trì, nhưng kết quả là chúng ta thấy ông ấy có vẻ ít kiểm soát hơn. Vì vậy, đối với tôi, đây có vẻ là một thất bại", ông Charles Lichfield, Phó Giám đốc Trung tâm Địa Kinh tế thuộc Hội đồng Đại Tây Dương tại Washington, đánh giá.

Sau cuộc gặp, ông Trump nói với ông Zelensky và các nhà lãnh đạo châu Âu, rằng Tổng thống Putin muốn Ukraine từ bỏ kiểm soát toàn bộ vùng Donbas ở miền đông Ukraine, những người nắm được nội dung cuộc điện đàm cho biết.

Một số nhà ngoại giao cấp cao châu Âu bày tỏ lo lắng sau khi họ biết thông tin cụ thể, cho rằng Tổng thống Putin dường như là người gặt hái nhiều nhất sau chuyến đi Alaska. Họ cho rằng nhà lãnh đạo Nga có vẻ đã thuyết phục được ông Trump chuyển trọng tâm sang một giải pháp hòa bình toàn diện mà không cần ngừng bắn ngay lập tức.

Nhà Trắng giữ im lặng sau khi tổng thống trở về Washington, từ chối cung cấp thêm thông tin cụ thể về cuộc gặp, về kế hoạch của ông Trump hoặc những gì ông sẽ trao đổi với ông Zelensky.

Ông Zelensky đã nhiều lần gạt bỏ yêu cầu từ bỏ toàn bộ hai vùng Donetsk và Luhansk, nơi lực lượng Nga đến nay vẫn chưa thể giành kiểm soát hoàn toàn.

Nhà nghiên cứu Lichfield cho rằng châu Âu không còn lựa chọn nào khác ngoài việc phối hợp với ông Trump với tư cách trung gian. "Ông ấy là người có trao đổi trực tiếp nhất với ông Putin. Tôi nghĩ Ukraine và châu Âu sẽ vẫn phải làm việc thông qua ông Trump", ông Lichfield nói.

Sức ép nhượng bộ

Chuyến thăm Nhà Trắng vào ngày 18/8 diễn ra vào một thời điểm quan trọng đối với ông Zelensky, người có mối quan hệ không mấy tốt đẹp với ông Trump. Chuyến thăm gần đây nhất của ông đến Phòng Bầu dục vào tháng 2 đã kết thúc bằng cuộc cãi vã, dẫn đến việc Mỹ tạm dừng viện trợ quân sự cho Ukraine.

Ông Trump và ông Zelensky sau đó đã hàn gắn quan hệ.

Một số quan chức châu Âu lo ngại ông Trump sẽ gây áp lực buộc ông Zelensky phải nhượng bộ lãnh thổ để đạt được thỏa thuận, những người nắm rõ tình hình cho biết.

Trong cuộc phỏng vấn với Fox News sau cuộc gặp ở Alaska, Trump cho biết hai bên vẫn còn một vài điểm chưa thống nhất. Ông chuyển trọng tâm sang ông Zelensky, đặt gánh nặng chấm dứt xung đột lên vai nhà lãnh đạo này.

"Tôi nghĩ chúng ta đã tiến khá gần tới một thỏa thuận. Ukraine phải đồng ý. Có thể họ sẽ nói 'không'", ông Trump nói.

Khi được hỏi sẽ khuyên ông Zelensky nên làm gì, ông Trump trả lời: "Phải đạt được một thỏa thuận. Nga là một cường quốc rất lớn, còn họ (Ukraine) thì không".

Bình Giang