Gặp gỡ đạo diễn Nguyễn Quang Dũng dịp 2/9: 'Các bạn trẻ ngày nay có tinh thần dân tộc rất mạnh mẽ'

Có những ngày lễ không chỉ nằm trên tờ lịch đỏ, mà hiện lên như một thước phim ký ức. Với người Việt, Quốc khánh 2/9 năm nay là khoảnh khắc “màn hình lịch sử” mở ra với sắc cờ rực rỡ, âm thanh hào hùng và những bước chân diễu binh đầy tự hào.

Với đạo diễn Nguyễn Quang Dũng, ngày này còn gợi về những cảnh quay thân thương trong đời. Đó là ký ức về bố mẹ, về buổi sum vầy gia đình, về những câu chuyện chiến tranh - hòa bình được kể lại bên mâm cơm ngày lễ.

Điện ảnh và đời sống hòa quyện, truyền thống gặp gỡ hiện tại, để khơi dậy niềm tự hào dân tộc trong từng thế hệ. Và cũng từ nơi giao nhau ấy, những ý tưởng sáng tạo, những suy tư về điện ảnh lịch sử trở nên gần gũi hơn bao giờ hết.

Nhân dịp Quốc khánh 2/9, SAOstar đã có cuộc trò chuyện cùng đạo diễn Nguyễn Quang Dũng - người luôn nhìn ngày lễ trọng đại này bằng lăng kính vừa đầy ký ức, vừa thấm đẫm tinh thần thời đại.

- Ngày 2/9 có ý nghĩa như thế nào trong ký ức và cuộc sống của anh?

Ba má tôi đều gắn bó với lịch sử của đất nước. Vì vậy, khi nhắc đến Quốc khánh 2/9, ý nghĩa đầu tiên luôn là nhớ về ba má. Tuy cả hai đã qua đời nhưng ký ức của họ vẫn hiện diện rõ nét trong ngày này.

Hồi nhỏ, cứ tới dịp lễ, gia đình tôi thường quây quần đi chơi, nghỉ ngơi, và đặc biệt là ngồi nghe ba má kể chuyện xưa. Ba má từng sống những năm tháng tập kết ngoài Hà Nội, rồi theo đoàn trở về miền Nam sau ngày đất nước giải phóng. Những câu chuyện tưởng chừng xa vời ấy, mỗi khi được nhắc lại vào dịp 2/9, lại trở nên vô cùng sống động, vừa thiêng liêng vừa gần gũi.

Đạo diễn Nguyễn Quang Dũng cho biết, hồi nhỏ, cứ tới dịp lễ là gia đình thường quây quần đi chơi, nghỉ ngơi và đặc biệt là ngồi nghe ba má kể chuyện xưa.

- Có kỷ niệm đặc biệt nào anh muốn chia sẻ?

Một trong những câu chuyện mà tôi nhớ mãi gắn liền với má tôi. Má vốn không biết ngày sinh chính xác. Sau này, cả gia đình đã thống nhất chọn một ngày để làm sinh nhật và má đã chọn ngày 30/4.

Đó cũng là ngày bà mong chờ suốt cả đời, ngày đất nước thống nhất, ngày bà có thể trở về quê hương. Với má, 30/4 không chỉ là ngày của Tổ quốc, mà còn là ngày ý nghĩa nhất cuộc đời.

Những câu chuyện như vậy thường được nhắc lại nhiều hơn trong các dịp lễ lớn như 30/4 hay 2/9, để cả nhà cùng nhau ôn nhớ, vừa như lời tri ân, vừa như sự tiếp nối ký ức qua các thế hệ.

- Anh cảm nhận thế nào về không khí hào hùng trong dịp 2/9?

Tôi nghĩ đây là những khoảnh khắc rất đáng trân trọng. Với thế hệ lớn tuổi, diễu binh gợi nhớ ký ức hào hùng. Với người trẻ, đó là một ngày hội, một trải nghiệm trực tiếp để họ tò mò, tìm hiểu thêm về lịch sử.

Trong mỗi gia đình, dịp lễ cũng là cơ hội để ông bà, cha mẹ kể lại những câu chuyện xưa, giúp kết nối các thế hệ với nhau. Chính không khí ấy đã biến ngày 2/9 không chỉ là lễ kỷ niệm, mà còn là nhịp cầu gắn kết tình thân, gắn kết truyền thống với hiện tại.

- Anh nhìn nhận thế hệ trẻ ngày nay kỷ niệm Quốc khánh có gì khác với thế hệ trước?

Tôi thấy các bạn trẻ hiện nay có tinh thần dân tộc rất mạnh mẽ nhưng cách thể hiện đã thay đổi nhiều. Thay vì chỉ tập trung vào lễ nghi truyền thống, họ tham gia sôi nổi vào những "concert quốc gia", những lễ hội âm nhạc, các chương trình nghệ thuật mang màu sắc hiện đại.

Trên mạng xã hội, nhiều ca khúc dân gian, ca khúc truyền thống được làm mới, hòa trộn với yếu tố hiện đại, trở thành xu hướng và được yêu thích rộng rãi. Điều này cho thấy tinh thần dân tộc vẫn luôn hiện diện, chỉ là được bày tỏ bằng những hình thức sáng tạo hơn, phù hợp với thế hệ Gen Z.

Nam đạo diễn cho rằng các bạn trẻ hiện nay có tinh thần dân tộc rất mạnh mẽ và cách thể hiện cũng rất sáng tạo.

- Nếu làm phim về ngày 2/9 dành cho Gen Z, anh sẽ chọn phong cách kể chuyện nào?

Tôi nghĩ phim về ngày lễ lớn không nhất thiết phải quá nặng nề hay nghiêm trang. Với thế hệ trẻ, 2/9 cũng có thể được nhìn nhận như một ngày hội, nơi mọi người vui vẻ, hạnh phúc nhưng vẫn gợi nhắc về truyền thống.

Điện ảnh có thể trở thành cầu nối khi vừa giữ được tinh thần lịch sử, vừa đem đến sự đồng cảm, dễ tiếp nhận. Quan trọng là tác phẩm phải khơi dậy cảm xúc tích cực, để người xem không chỉ nhớ đến quá khứ, mà còn tìm thấy trong đó một niềm tự hào và trách nhiệm với hiện tại.

- Theo anh, điện ảnh Việt Nam còn khoảng trống nào chưa khai thác về đề tài lịch sử, chiến tranh?

Tôi nghĩ còn rất nhiều chất liệu quý. Không chỉ là những trận đánh lớn, những chiến công hào hùng, mà còn là câu chuyện hậu chiến, về số phận con người sau khi bom đạn ngừng rơi, về những nỗi đau, những mất mát xen lẫn hy vọng.

Ngoài ra, những mốc lịch sử xa xưa, những anh hùng dân tộc cũng là nguồn đề tài phong phú chưa được khai thác trọn vẹn. Khi kể lại chuyện cũ, chúng ta không chỉ đơn thuần tái hiện, mà còn gửi gắm thông điệp cho hôm nay để tinh thần dân tộc, tình yêu đất nước được lan tỏa một cách bền vững.

Đạo diễn Nguyễn Quang Dũng cho rằng những câu chuyện hậu chiến cũng là đề tài đặc biệt, cần được quan tâm trên màn ảnh rộng.

- Nếu làm phim dựa trên ký ức của bố mẹ, anh sẽ kể theo cách nào?

Với tôi, mỗi bộ phim lịch sử luôn là một cuộc đối thoại giữa hai thế hệ. Tôi muốn lắng nghe câu chuyện từ ba và má mình, từ những trải nghiệm chân thật của họ, rồi đặt mình - một người đang sống trong hiện tại vào hoàn cảnh ấy để lý giải, để cảm nhận.

Bằng cách đó, bộ phim vừa giữ được tính chân thực, vừa dễ tạo sự đồng cảm với khán giả hôm nay. Tôi tin rằng khi người trẻ nhìn thấy trong quá khứ bóng dáng của chính mình, họ sẽ càng trân trọng và yêu thương lịch sử dân tộc hơn.

- Anh muốn nhắn gửi điều gì trong dịp 2/9?

Với tôi, ngày 2/9 không chỉ là một ngày lễ lớn của dân tộc, mà còn là khoảnh khắc để mỗi người Việt dù thuộc thế hệ nào cũng đều tìm thấy niềm tự hào và tình yêu đất nước.

Điện ảnh, văn hóa đều hướng đến một điều chung, đó là để ký ức quá khứ và tinh thần hiện tại cùng song hành, nuôi dưỡng ý thức dân tộc. Ngày 2/9 vì thế không chỉ là một dấu mốc lịch sử, còn là lời nhắc nhở đầy xúc động rằng chúng ta dù ở bất kỳ thế hệ nào cũng đều đang bước đi trên nền tảng của truyền thống và hy sinh.

Với Nguyễn Quang Dũng, 2/9 là khoảnh khắc để mỗi người Việt dù thuộc thế hệ nào cũng đều tìm thấy niềm tự hào và tình yêu đất nước.

Cảm ơn anh về cuộc trò chuyện này!

Minh Huy