Gấp rút triển khai Quỹ nhà ở quốc gia để bảo đảm tiến độ

Quỹ nhà ở quốc gia được hình thành sẽ thu hút đầu tư, tăng nguồn cung về nhà ở xã hội, nhà ở giá rẻ cho người dân. Trong ảnh: Nhà ở xã hội tại Khu công nghiệp Yên Phong (tỉnh Bắc Ninh). Ảnh: Ý Như

Giải quyết nhiều bài toán lớn

Quỹ nhà ở quốc gia là giải pháp được Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh tại buổi làm việc với Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương về thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế ở mức 8% trở lên trong năm 2025, tạo nền tảng vững chắc cho tăng trưởng hai con số trong những năm tiếp theo. Việc nghiên cứu thành lập Quỹ nhà ở quốc gia sẽ giúp khuyến khích, thu hút đầu tư, tăng nguồn cung nhà giá rẻ và giúp người dân có thể đạt được giấc mơ an cư. Quỹ này có thể được bổ sung từ ngân sách nhà nước và từ các nhà đầu tư tư nhân.

Phó Chủ tịch Câu lạc bộ Bất động sản Hà Nội Nguyễn Thế Điệp khẳng định, chủ trương thành lập Quỹ nhà ở quốc gia để phát triển nhà ở giá rẻ tại các đô thị lớn là giải pháp mang tính đột phá, giúp điều tiết thị trường bất động sản về mặt vĩ mô, giá cả. Khi thị trường thiếu nguồn cung, Nhà nước sẽ mở quỹ để phát triển nhà ở, phục vụ an sinh xã hội. Khi nguồn cung vượt quá cầu thì Nhà nước điều tiết linh hoạt.

Cùng quan điểm, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản thành phố Hồ Chí Minh (HoREA) Lê Hoàng Châu cho rằng, đây là định chế rất cần thiết, là công cụ điều tiết thị trường bất động sản theo hướng phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững. Đồng thời, việc thành lập Quỹ nhà ở quốc gia, trong đó có Quỹ phát triển nhà ở xã hội, sẽ giúp điều phối các nguồn vốn để thúc đẩy phát triển nhà ở giá rẻ, bao gồm cả nhà ở xã hội và nhà ở thương mại giá rẻ, đáp ứng nhu cầu của đa số người dân có thu nhập trung bình, thấp.

Từ góc nhìn của nhà nghiên cứu, lý luận phê bình kiến trúc, quy hoạch và quản lý phát triển đô thị, kiến trúc sư Phạm Hoàng Phương (Viện Kiến trúc quốc gia, Bộ Xây dựng) cho rằng, việc nghiên cứu mô hình Quỹ nhà ở quốc gia là rất cần thiết. Chính sách này không những có thể đóng vai trò lớn trong việc bảo đảm an sinh xã hội, giải quyết vấn đề an cư và ổn định cuộc sống cho người dân thu nhập trung bình thấp, mà còn thúc đẩy phát triển bền vững thị trường nhà ở, tạo cân bằng giữa phân khúc nhà ở cao cấp và nhà ở giá rẻ.

Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) Tống Thị Hạnh thông tin, với trách nhiệm quản lý Nhà nước về nhà ở, Bộ Xây dựng đã giao cho đơn vị khẩn trương nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế, rà soát các quy định pháp luật hiện hành, đề xuất giải pháp. Các nhiệm vụ đang được triển khai, nghiên cứu là quy hoạch, kế hoạch chương trình phát triển nhà ở, triển khai thực hiện dự án để sau khi có chỉ đạo của Chính phủ, cấp có thẩm quyền thì Bộ Xây dựng sẽ xây dựng đề án trình theo đúng tiến độ, chất lượng.

Cần có cơ chế bổ sung nguồn lực xã hội

Bàn về Quỹ nhà ở quốc gia, GS.TS Đinh Trọng Thịnh cho rằng, vấn đề cần lưu ý về nguồn vốn huy động để xây dựng quỹ, quỹ có cần sự tham gia của doanh nghiệp hay sẽ hoàn toàn do Nhà nước quản lý? Từ thực tế các doanh nghiệp thường ưu tiên phân khúc trung - cao cấp do lợi nhuận cao, trong khi nhà ở giá rẻ có biên lợi nhuận thấp và rủi ro lớn. Do vậy, cần phải có cơ chế hợp lý, chính sách minh bạch để thúc đẩy, kêu gọi các nguồn vốn xã hội tham gia vào việc phát triển Quỹ nhà ở quốc gia, tạo niềm tin cho doanh nghiệp.

Thông tin tích cực là tại hội nghị gỡ vướng cho phát triển nhà ở xã hội mới đây, đại diện nhiều doanh nghiệp kiến nghị Thủ tướng Chính phủ sớm có Quỹ nhà ở quốc gia để có nguồn lực phát triển nhà ở xã hội. Chính phủ sớm thí điểm quỹ hoặc mô hình định chế tài chính phù hợp để phát triển nhà ở xã hội dài hạn, bền vững.

Kiến trúc sư trưởng, Tổng công ty Đầu tư và Phát triển công nghiệp - CTCP (Becamex IDC Bình Dương) Nguyễn Hồng Hải cho rằng, việc xây dựng Quỹ nhà ở quốc gia cần gắn với cơ sở dữ liệu về dân số, thu nhập, từ đó có sự chuẩn bị về kế hoạch xây dựng, phát triển, tránh sự bị động. Các thủ tục pháp lý có liên quan cần đơn giản nhất với cơ chế "một cửa".

GS.TS Hoàng Văn Cường, nguyên Phó Hiệu trưởng Đại học Kinh tế Quốc dân đề xuất, quỹ nhà ở này cần sử dụng nguồn tiền từ khoản đóng góp 2% tiền sử dụng đất của các dự án nhà ở xã hội do doanh nghiệp nộp. Quỹ cũng có thể áp dụng cơ chế người dân đóng góp trước khi đăng ký mua nhà. Theo đó, tiêu chí ưu tiên có thể dựa trên mức đóng góp và thời gian tham gia.

Cùng kiến nghị như trên, kiến trúc sư Phạm Hoàng Phương cho rằng, quỹ cần đóng vai trò quan trọng như một ngân hàng tín dụng đặc biệt, thu nhận nguồn tiền đóng góp của các cá nhân, tổ chức; phân phối hiệu quả các khoản vay tín dụng hỗ trợ đối với dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội cũng như cá nhân mua nhà.

Ngoài ngân sách nhà nước, việc bổ sung nguồn lực xã hội cũng được quan tâm trong quá trình tạo lập nhà ở xã hội. “Quỹ nhà ở quốc gia cần được thành lập và vận hành trên cơ sở hệ thống luật pháp quy định rõ ràng về cơ chế hoạt động, phương thức quản lý nguồn vốn, quy chế cho vay và thu hồi vốn vay… Trong đó, mức lãi suất cho vay, ưu tiên mô hình lãi suất cố định, cho vay dài hạn sẽ là một trong những vấn đề quan trọng cần được xác lập cụ thể cho từng giai đoạn”, kiến trúc sư Phạm Hoàng Phương nhấn mạnh.

Bảo Hân