Gay cấn vụ hứa thưởng 3.500 m2 đất tại TP.HCM

TAND quận Bình Thạnh (TP.HCM) đã thụ lý lại vụ án tranh chấp hợp đồng dịch vụ, ủy quyền và hứa thưởng giữa ông Nguyễn Văn Ta (nguyên đơn, mất năm 2013) và bị đơn là Hợp tác xã (HTX) Tín Nhiệm.

Trước đó, Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao xử giám đốc thẩm, tuyên hủy bản án sơ thẩm, bản án phúc thẩm và quyết định giám đốc thẩm của TAND Cấp cao tại TP.HCM.

Hứa thưởng 3.500 m2 đất

Nguồn gốc 15.403 m2 đất tại đường Cống Lở (phường 15, quận Tân Bình, TP.HCM) là của cố của ông Ta. Trước năm 1975, cha của ông Ta quản lý sử dụng.

Hiện trạng khu đất liên quan đến việc hứa thưởng. Ảnh: HOÀNG YẾN

Sau khi cha qua đời, ông Ta cùng anh rể canh tác sử dụng và đăng ký quyền sử dụng đất từ năm 1982. Năm 1991, UBND quận căn cứ vào biên bản phân chia đất gia tộc đã cấp tạm thời cho hai người khác, mỗi người 5.135 m2 nên ông Ta khiếu nại và bị bác yêu cầu đòi lại đất.
Ngày 15-7-1998, ông Ta và HTX (ở quận Bình Thạnh) ký thỏa thuận để HTX liên hệ các cơ quan nhà nước có thẩm quyền đòi lại hơn 10.000 m2. Ông Ta sẽ trả công cho HTX 3.000 m2 đất, sau đó bổ sung 500 m2. Cùng với đó, ông Ta ký hợp đồng ủy quyền cho ông Khuất Duy Thuận, đại diện HTX, thay mặt ông đi khiếu nại.

Ngày 29-11-2004, UBND TP.HCM có quyết định bác yêu cầu đòi đất của ông Ta. Tuy nhiên, 10 năm sau (tháng 9-2014), UBND TP.HCM có quyết định thu hồi và hủy bỏ việc cấp đất trước đó, công nhận cho ông Ta diện tích đất hơn 10.000 m2.

Năm 2008, ông Ta khởi kiện, đề nghị tòa tuyên bố thỏa thuận giữa đôi bên và thời hạn ủy quyền đã hết hiệu lực từ ngày 29-11-2004 (ngày UBND TP.HCM bác yêu cầu đòi đất của ông Ta).
Xử sơ thẩm năm 2018, TAND quận Bình Thạnh tuyên bố hợp đồng dịch vụ, ủy quyền và hứa thưởng vô hiệu. Đồng thời, HĐXX không chấp nhận yêu cầu phản tố của phía bị đơn HTX và ông Thuận đòi ông Ta trả công hứa thưởng 3.500 m2 đất.
Xử phúc thẩm, TAND TP.HCM bác kháng cáo của phía bị đơn, chỉ sửa về án phí.

VKSND Cấp cao tại TP.HCM kháng nghị giám đốc thẩm đối với bản án phúc thẩm. Tuy nhiên, Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại TP.HCM không chấp nhận kháng nghị, giữ nguyên các quyết định mà cấp phúc thẩm đã tuyên.

Quan điểm khác nhau của TAND Tối cao

Tháng 4-2020, chánh án TAND Tối cao lại có kháng nghị đối với quyết định giám đốc thẩm của Ủy ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại TP.HCM.

Sau đó, xử giám đốc thẩm, Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao đã chấp nhận kháng nghị, hủy quyết định giám đốc thẩm, bản án phúc thẩm, bản án sơ thẩm để xử lại.
Tuy nhiên, kháng nghị của chánh án TAND Tối cao và quyết định giám đốc thẩm của Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao lại có nhận định khác nhau về trả thưởng.
Cụ thể, kháng nghị của chánh án TAND Tối cao nêu: Dù không đòi lại được toàn bộ 10.270 m2 đất như đã thỏa thuận nhưng lỗi không phải là của ông Thuận và HTX Tín Nhiệm. Căn cứ hợp đồng dịch vụ, hợp đồng ủy quyền, hợp đồng hứa thưởng và thỏa thuận bổ sung thì ông Thuận và HTX phải được trả mức thưởng là 30% diện tích đất đòi lại được thì mới hợp tình, hợp lý.
Tòa án các cấp đã không xem xét các tình tiết khách quan để công nhận công sức đóng góp của HTX Tín Nhiệm và ông Thuận mà lại cho rằng hợp đồng ủy quyền hết hiệu lực từ ngày 29-11-2004 là không đúng theo Điều 590, Điều 592 Bộ luật Dân sự năm 2005. Và chỉ dựa trên các văn bản trả lời của Bộ TN&MT, của UBND phường 15, quận Tân Bình, TP.HCM để xác định ông Thuận hoặc HTX Tín Nhiệm không tham gia hay làm việc với đại diện của các cơ quan này trong suốt thời gian khiếu nại là không phù hợp các tình tiết khách quan của vụ án...
Ngược lại, quyết định giám đốc thẩm của Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao lại nhận định: Nguyên đơn đề nghị tòa tuyên bố thỏa thuận giữa hai bên và hợp đồng ủy quyền đã hết hiệu lực đã được các cấp sơ thẩm, phúc thẩm và giám đốc thẩm tuyên bố vô hiệu với lý do đến khi ông Ta khởi kiện thì ông Thuận và HTX Tín Nhiệm không hoàn thành công việc được giao là nhận định có căn cứ.

Tuy nhiên, các cấp này lại không xem xét đến những chi phí thực tế do HTX Tín Nhiệm mà đại diện là ông Thuận đã thực hiện văn bản thỏa thuận giữa ông Ta và HTX Tín Nhiệm cho đến thời điểm được xem như hai bên đã chấm dứt hợp đồng là chưa bảo đảm quyền lợi cho bị đơn.

HOÀNG YẾN