Gaza gần một năm chiến sự: Bao giờ Israel và Hamas thỏa hiệp?

Cuộc xung đột Israel-Hamas đã bước sang tháng thứ 12 và chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Cuộc chiến đã cướp đi sinh mạng của khoảng 41.000 người ở Dải Gaza, trong khi những con tin Israel còn lại vẫn chưa được giải thoát và ngày càng nhiều người lo ngại về sự an toàn của những con tin sau sự việc lực lượng Israel tìm thấy thi thể 6 con tin hồi đầu tháng.

Các hoạt động của lực lượng Israel vẫn tiếp tục ở Dải Gaza và thậm chí mở rộng sang Bờ Tây và điều này khiến cho tiến trình đàm phán về thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas ngày càng thêm khó khăn.

Xung đột Israel-Hamas đã bước sang tháng 12 nhưng vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Ảnh: REUTERS

Nóng trận địa, căng đàm phán

Các cuộc không kích của Israel vào các khu vực ở Gaza vẫn dồn dập khi mục tiêu kiên định của Israel là tiêu diệt hoàn toàn Hamas. Điển hình, ngày 10-9, Cơ quan khẩn cấp dân sự Gaza cho hay các cuộc không kích của Israel vào trại tị nạn ở khu vực nhân đạo Al-Mawasi, gần TP Khan Younis (phía nam Gaza) đã khiến 65 người thương vong, theo hãng tin Reuters. Phía Lực lượng Phòng vệ Israel cho hay đã "tấn công vào những tên khủng bố Hamas đang hoạt động bên trong một trung tâm chỉ huy và kiểm soát nằm bên trong khu vực nhân đạo ở Khan Younis".

Tại Bờ Tây, vào cuối tháng 8 lực lượng Israel mở cuộc tấn công mà Israel gọi là "chiến dịch chống khủng bố” hay còn gọi là “Chiến dịch Trại hè” ở Jenin, Tulkarem và Tubas (phía bắc Bờ Tây). Đây là cuộc tấn công lớn nhất của Israel vào Bờ Tây kể từ năm 2002. Đầu tháng 9, hãng thông tấn Wafa (Palestine) đưa tin lực lượng Israel đã rút khỏi TP Jenin nhưng người dân vẫn lo ngại lực lượng Israel sẽ quay trở lại sau khi chỉ tạm thời di chuyển đến các trạm kiểm soát quân sự xung quanh TP.

Theo Bộ Y tế Palestine, trong 10 ngày chiến dịch của Israel đã có 39 người Palestine thiệt mạng. Ngoài ra, theo thống kê của Bộ Y tế Palestine và Liên Hợp Quốc, gần 700 người thiệt mạng ở Bờ Tây do các cuộc tấn công của Israel kể từ tháng 10 năm ngoái. Phát biểu khai mạc khóa họp lần thứ 57 của Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc hôm 9-9, Cao ủy nhân quyền Liên Hợp Quốc Volker Turk lên án các hoạt động lớn của Israel trên khắp Bờ Tây đang làm trầm trọng thêm tình hình vốn đã "thảm khốc" tại đây.

Về các cuộc đàm phán ngừng bắn và thả con tin giữa Israel và Hamas, tình hình vẫn vô cùng khó lường bất chấp những nỗ lực liên tục từ các nhà trung gian Mỹ, Qatar và Ai Cập. Cho đến nay, yếu tố cản trở lớn đối với thỏa thuận ngừng bắn được cho là vấn đề kiểm soát Hành lang Philadelphi (khu vực biên giới giữa Ai Cập và Gaza).

Tuần rồi, Thủ tướng Israel - ông Benjamin Netanyahu khẳng định rằng Israel phải duy trì quyền kiểm soát hành lang này để ngăn chặn vũ khí bị tuồn lậu vào Gaza và Israel sẽ chỉ cân nhắc rút quân khỏi vị trí chiến lược này khi có kế hoạch thay thế để giám sát khu vực. “Gaza phải được phi quân sự hóa, và điều này chỉ có thể xảy ra nếu Hành lang Philadelphi vẫn nằm trong tầm kiểm soát chặt chẽ” - ông Netanyahu cương quyết.

Đáp lại, Hamas đổ lỗi cho Netanyahu về tình trạng bế tắc hiện nay trong các cuộc đàm phán ngừng bắn và cáo buộc nhà lãnh đạo Israel muốn kéo dài cuộc chiến ở Gaza, theo kênh Al Jazeera. Hamas nhấn mạnh rằng Israel phải tuân thủ một thỏa thuận đã được thống nhất vào đầu năm nay. “Chúng tôi không cần những đề xuất mới. Điều cần thiết bây giờ là gây sức ép với ông Netanyahu và chính phủ của ông ấy và buộc họ phải tuân thủ những gì đã được thống nhất” - phía Hamas nêu quan điểm.

Hamas cho biết nhóm này đã chấp nhận đề xuất ba giai đoạn ngày 2-7 do Mỹ đưa ra, trong đó kêu gọi tổ chức đàm phán thả con tin Israel 16 ngày sau giai đoạn đầu của thỏa thuận nhằm chấm dứt giao tranh ở Gaza.

Đại hội đồng Liên Hợp Quốc dự kiến sẽ bỏ phiếu vào tuần tới về dự thảo nghị quyết do Chính quyền Palestine soạn thảo yêu cầu Israel chấm dứt "sự hiện diện bất hợp pháp tại các vùng lãnh thổ Palestine bị chiếm đóng" trong vòng 6 tháng, theo hãng tin Reuters.

Triển vọng chấm dứt xung đột Israel-Hamas

Giám đốc Cơ quan Tình báo trung ương Mỹ (CIA) William Burns - nhà đàm phán chính của Mỹ về chấm dứt xung đột ở Gaza - tuần rồi cho biết đang đề xuất "các văn bản và công thức sáng tạo" với các nhà trung gian Qatar và Ai Cập để đảm bảo một lệnh ngừng bắn ở Gaza mà có thể làm hài lòng cả Israel và Hamas.

Ông Burns cho hay đề xuất ngừng bắn chi tiết hơn sẽ được đưa ra trong vài ngày tới, theo Reuters. Giám đốc CIA nhấn mạnh vấn đề lớn nhất đối với đề xuất ngừng bắn là ý chí chính trị mỗi bên và hy vọng lãnh đạo Israel và Hamas đều nhận ra rằng "cuối cùng đã đến lúc phải đưa ra một số lựa chọn và một số thỏa hiệp khó khăn".

Trẻ em đi qua đống đổ nát hai bên đường ở TP Khan Younis (phía nam Gaza) hôm 4-9. Ảnh: REUTERS

Tuy nhiên, khác với kỳ vọng của Mỹ, kênh 12 (Israel) dẫn nguồn tin an ninh Israel (giấu tên) hồi cuối tuần trước rằng khả năng đạt được thỏa thuận ngừng bắn theo từng giai đoạn dựa trên đề xuất của Israel vào tháng 5 là "gần như bằng không" và có "sự bi quan rất lớn" trong số các nhà đàm phán Israel.

Trong khi đó, Thủ tướng Netanyahu cũng đang đối mặt sự giận dữ từ trong nước và quốc tế liên quan cuộc chiến của Israel ở Gaza. Trong nước, đầu tháng này, Israel chứng kiến các cuộc biểu tình lớn trên khắp nước nhằm phản đối cách chính phủ xử lý cuộc chiến ở Dải Gaza sau khi lực lượng Israel tìm thấy thi thể 6 con tin ở đường hầm bên dưới Dải Gaza, theo đài CNN. Nội bộ chính phủ Israel cũng có những bất đồng về tình hình Gaza, nổi bật là giữa Thủ tướng Netanyahu với Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant.

Trên trường quốc tế, Tổng thống Mỹ Joe Biden đầu tháng 9 nói rằng ông Netanyahu chưa làm đủ để đảm bảo việc thả các con tin, trong khi Hamas cảnh báo rằng các con tin Israel bị giam ở Gaza sẽ trở về “trong quan tài” nếu Israel cố gắng cứu con tin bằng áp lực quân sự. Cũng đầu tháng 9, chính phủ Anh quyết định đình chỉ 30 trong số 350 giấy phép xuất khẩu vũ khí sang Israel vì “rủi ro rõ ràng” là những vũ khí này có thể được sử dụng để thực hiện hoặc tạo điều kiện cho hành vi vi phạm nghiêm trọng luật nhân đạo quốc tế, theo tờ The Guardian.

Đầu tuần này, Cao ủy nhân quyền Liên Hợp Quốc Volker Turk nhấn mạnh rằng chấm dứt cuộc chiến kéo dài gần một năm ở Gaza là ưu tiên hàng đầu và ông yêu cầu các nước hành động trước những gì ông gọi là "sự coi thường trắng trợn" của Israel đối với luật pháp quốc tế.

VĨNH KHANG