Ghế chủ tịch Hạ viện Mỹ: Chọn ứng cử viên mới hay mở rộng quyền lực cho Chủ tịch lâm thời?

Ông Jim Jordan của đảng Cộng hòa đã rút lại tư cách ứng cử viên sau 2 lần thất bại. Ảnh: AP

Ngày 22.10, 9 nghị sĩ Cộng hòa Mỹ đã thông báo ý định chạy đua để giành được đề cử của đảng cho chức chủ tịch Hạ viện, theo Politico.

Những người này gồm nghị sĩ bang Michigan Jack Bergman, nghị sĩ bang Florida Byron Donalds, nghị sĩ bang Minnesota Tom Emmer, nghị sĩ bang Oklahoma Kevin Hern, nghị sĩ Louisiana Mike Johnson, nghị sĩ Pennsylvania Dan Meuser, nghị sĩ Alabama Gary Palmer, nghị sĩ Georgia Austin Scott và nghị sĩ Pete Sessions của Texas.

Dự kiến một diễn đàn dành cho các ứng viên sẽ được tổ chức vào hôm nay 23.10, sau đó đảng Cộng hòa sẽ bỏ phiếu để rút gọn danh sách ứng viên vào ngày hôm sau.

Lần này, đảng Cộng hòa sẽ có thêm biện pháp để đảm bảo ứng viên sáng giá có thể giành được tối thiểu 217 phiếu ủng hộ trong vòng bỏ phiếu chung cuộc.

Nghị sĩ bang Nebraska Mike Flood đã đề nghị các thành viên ký vào "cam kết đoàn kết". Theo đó, các nghị sĩ Cộng hòa phải đưa ra cam kết ủng hộ "ứng viên được chỉ định" bất kể người đó là ai.

Tình trạng chia rẽ làm tê liệt Quốc hội

Hạ viện Mỹ đã rơi vào tình trạng bế tắc kể từ ngày 3.10, khi một nhóm nhỏ các đảng viên Đảng Cộng hòa cực hữu lật đổ ông Kevin McCarthy khỏi vị trí Chủ tịch.

Khoảng trống lãnh đạo tại cơ quan dân biểu đã ngăn cản Quốc hội lưỡng viện của xứ sở cờ hoa hành động trong các hoạt động lập pháp khẩn cấp, bao gồm phản ứng với cuộc xung đột mới nhất bùng phát giữa Israel và lực lượng Hồi giáo Hamas của Palestine, hay viện trợ cho Ukraine và ngăn chặn kịch bản chính phủ Mỹ phải đóng cửa một phần có thể xảy ra chưa đầy một tháng nữa.

Tổng thống Joe Biden của Đảng Dân chủ, trong bài phát biểu hôm 19.10, tuyên bố sẽ yêu cầu Quốc hội thông qua khoản viện trợ lên tới 60 tỷ USD cho Ukraine và 10 tỷ USD cho Israel. Tuy nhiên, sẽ không có gì được thực hiện một khi Hạ viện Mỹ vẫn chưa thể lập lại trật tự với một Chủ tịch thường trực.

Cuộc chiến lãnh đạo kéo dài đã tạo ra sự chia rẽ rõ ràng giữa các đảng viên Đảng Cộng hòa tại Hạ viện, nơi họ kiểm soát với tỉ lệ sít sao so với Đảng Dân chủ: 221-212.

Để trở thành chủ tịch Hạ viện, một ứng viên cần ít nhất 217 phiếu ủng hộ. Điều đó có nghĩa là bất kỳ ứng cử viên nào của đảng Cộng hòa cũng cần nhận được sự ủng hộ của ít nhất tất cả các thành viên đảng này.

Vì quy định này, Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Hạ viện Jim Jordan buộc phải từ bỏ tham vọng trở thành lãnh đạo Hạ viện sau khi thất bại trong cả 2 lần bỏ phiếu. Trước đó, nghị sĩ Steve Scalise cũng phải bỏ cuộc vì không giành được đủ sự ủng hộ trong đảng.

Nhiều ý kiến đề nghị mở rộng quyền hạn của Chủ tịch lâm thời

Trong bối cảnh Hạ viện tiếp tục bị tê liệt, các nghị sĩ đang tính đến phương án mở rộng quyền lực cho Chủ tịch Hạ viện tạm quyền Patrick McHenry, người giữ vai trò này từ khi ông Kevin McCarthy bị bãi nhiệm hôm 3.10.

Theo báo điện tử Punchbowl News, việc gia tăng quyền lực cho ông McHenry, người đang giữ chức Chủ tịch Hạ viện tạm quyền sẽ cho phép ông điều hành việc thông qua các dự luật ngân sách và viện trợ cho Israel cũng như Ukraine trong vài tháng tới mà không chịu sức ép chính trị nội bộ. Đảng Dân chủ có thể sẽ bảo vệ ông nếu các nghị sĩ Cộng hòa cứng rắn tìm cách hạ bệ ông.

Theo The Washington Post, các nghị sĩ cấp cao của đảng Dân chủ ủng hộ phương án này bởi nó sẽ giúp Hạ viện hoạt động trở lại, trong bối cảnh hạn chót để phê chuẩn dự luật ngân sách nhằm tránh chính phủ bị đóng cửa sẽ đến trong chưa đầy một tháng nữa.