Giá cà phê sẽ tiếp tục neo ở mức cao

Dự báo, giá cà phê Robusta tiếp tục neo ở mức cao trong đầu quý II.2024. Nguồn: ITN

Cà phê thiết lập kỷ lục giá mới

Hôm qua, 15.3,giá cà phê trong nước dao động từ 90.700đ/kg - 91.600đ/kg, tăng 400 - 500đ/kg so với hôm trước; trong đó, Lâm Đồng có giá bán thấp nhất 90.700đ/kg và Đắk Lắk giá bán cao nhất với giá 91.600đ/kg. Mức giá kỷ lục này tăng 35% so với đầu năm và cao gấp gần hai lần so với cùng kỳ năm trước (khoảng 48.000 đồng/kg).

Theo Hiệp hội Cà phê Ca cao Việt Nam (Vifoca), giá xuất khẩu cà phê Robusta đang lập kỷ lục khi trong tuần qua tăng tới gần 5%. Nguyên nhân chính khiến giá cà phê Robusta xuất khẩu tăng do thế giới lo ngại thiếu hụt nguồn cung. Diễn biến giá tăng đã đưa kim ngạch xuất khẩu cà phê tăng cao.

Tính chung 2 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu cà phê đạt 438.000 tấn với 1,38 tỷ USD, tăng 27,9% về khối lượng và tăng 85% về giá trị so với cùng kỳ năm 2023. Đây là lần đầu tiên, cà phê đứng thứ hai về giá trị xuất khẩu trong các mặt hàng nông lâm thủy sản xuất khẩu (sau gỗ và các sản phẩm gỗ). Về thị trường, Đức tiếp tục đứng đầu về nhập khẩu cà phê Việt Nam, chiếm tỷ trọng 11%, tiếp đến là Italy, Nhật Bản, Tây Ban Nha… Về chủng loại cà phê xuất khẩu, Việt Nam ghi nhận tăng trưởng trong xuất khẩu cả hai loại cà phê chính là Robusta và Arabica.

Dù đang ở mức giá cao, nhưng nhiều doanh nghiệp, chuyên gia cũng cảnh báo nông dân cân nhắc chọn thời điểm thích hợp để bán hàng, bởi dự báo diễn biến giá trong bối cảnh hiện nay rất khó khăn. Đơn hàng xuất khẩu không thiếu, nhưng thực tế doanh nghiệp không dám nhận thêm đơn phát sinh cho quý II.2024, bởi nguồn cung hàng không còn nhiều.

Vifoca dự báo, năm 2024 xuất khẩu cà phê có thể đạt đến 5 tỷ USD nhờ nhiều yếu tố hỗ trợ, trong đó có sự bứt phá về giá. Cùng với nhu cầu thế giới tăng cao, một số sản phẩm cà phê nhân được sử dụng rang xay làm cà phê hòa tan nên nhu cầu nội địa cũng tăng.

Có hay không việc găm hàng đẩy giá cà phê lên cao?

Trong hơn 2 tháng đầu năm 2024, giá cà phê Robusta trên Sở Giao dịch Liên lục địa châu Âu (ICE-EU) liên tục phá vỡ kỷ lục. Giá cà phê Robusta đã chạm mức cao nhất 30 năm vào ngày 7.3 vừa qua khi đóng cửa tại 3.381 USD/tấn.

Hiện có nhiều thông tin lo ngại nông dân và thương nhân tại Việt Nam cố tình “găm cà phê” để chờ giá cao, gây tâm lý lo ngại cho thị trường về việc thiếu hụt nguồn cung Robusta và đẩy giá cà phê chạm đỉnh. Tuy nhiên, theo MXV đây chỉ là tin đồn tác động đến tâm lý thị trường. Thực tế, tình hình khan hiếm nguồn cung tại các khu vực trồng cà phê trọng điểm mới là yếu tố chính hỗ trợ cho giá Robusta. Thông tin cố tình không bán cà phê để chờ giá cao hơn là chưa có căn cứ, nguyên nhân không đến từ yếu tố chủ quan tại Việt Nam.

MVX cho biết, từ khi Việt Nam bước vào thu hoạch cà phê niên vụ 2023 - 2024, lượng cà phê xuất khẩu luôn ở mức cao so với các năm trước. Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, lũy kế xuất khẩu cà phê từ tháng 11.2023 đến hết tháng 2.2024 cao hơn 9% so với cùng kỳ năm trước và tăng 22% so với mức trung bình 5 năm gần nhất.

Bên cạnh đó, tình trạng khan hiếm cà phê cũng xảy ra ngay tại thị trường nội địa dù hoạt động thu hoạch niên vụ 2023 - 2024 vừa mới kết thúc; theo đó, sản lượng cà phê tại Việt Nam trong niên vụ 2023 - 2024 đã được dự báo sẽ tiếp tục ở mức thấp do những tác động xấu từ thời tiết. VICOFA dự báo, sản lượng cà phê niên vụ 2023 - 2024 giảm 10% so với niên vụ trước, còn khoảng 1,6 triệu tấn, là mức thấp nhất trong 4 niên vụ gần đây.

Hơn thế, tồn kho ở mức thấp từ niên vụ trước khiến nông dân không có nhiều dư lượng cho xuất khẩu niên vụ mới. Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) ước tính tồn kho cà phê cuối vụ 2022 - 2023 của Việt Nam là 339.000 bao và dự kiến cuối vụ 2023 - 2024 cũng chỉ ở mức 359.000 bao, là mức thấp thứ ba trong 17 niên vụ trở lại đây.

Hơn nữa, tại khu vực Tây Nguyên, bên cạnh việc tập trung canh tác cà phê, nông dân ngày càng chú trọng hơn đến một số loại cây trồng mang lại lợi ích kinh tế cao khác như sầu riêng, chanh leo. Vì thời gian bảo quản của cà phê thường lâu hơn nên nông dân sẽ có xu hướng ưu tiên vận chuyển sầu riêng và chanh leo trước.

Từ sự việc này đã cho thấy vai trò quan trọng của cà phê Việt Nam trên bản đồ thị trường cà phê thế giới. Theo USDA, Việt Nam đang là quốc gia sản xuất và xuất khẩu cà phê Robusta lớn nhất thế giới. Trung bình, lượng xuất khẩu cà phê trong một năm của Việt Nam vào khoảng 1,6 triệu tấn (tương đương 26 - 27 triệu bao loại 60kg), cao gấp hơn hai lần tổng lượng cà phê Robusta xuất khẩu của hai quốc gia đứng sau là Brazil và Indonesia, với khoảng 11 triệu bao.

Bên cạnh đó, khoảng cách giữa thời điểm thu hoạch cà phê của Việt Nam và Brazil cũng tạo cơ hội để cà phê Việt Nam “một mình một chợ” trong những tháng đầu năm. Thông thường, thời gian thu hoạch cà phê của nước ta kéo dài từ tháng 10 đến hết tháng 1 năm sau. Điều này đồng nghĩa với việc nguồn cung cà phê Việt Nam sẽ sẵn có nhất trong những tháng đầu năm 2024. Trong khi đó, Brazil, quốc gia sản xuất Robusta lớn thứ hai toàn cầu lại thu hoạch cà phê vào khung thời gian trái ngược hoàn toàn, kéo dài từ tháng 5 đến hết tháng 8.

MXV nhận định, thời gian tới Việt Nam vẫn sẽ là thị trường tiêu điểm của cà phê Robusta trong nửa đầu năm 2024, trước khi Brazil bắt đầu niên vụ mới; hơn thế, tình trạng nguồn cung và triển vọng vụ mới của nước ta đang không mấy khả quan, khả năng cao sẽ thúc đẩy giá Robusta tiếp tục neo ở mức cao trong đầu quý II.2024.

Lam Ngọc