Giá dầu khí sẽ ra sao khi căng thẳng ở Trung Đông leo thang?

Hình minh họa

Căng thẳng quen thuộc, thời điểm khác biệt

Giá dầu tăng hơn 6 USD một thùng (5,47 euro) trong tuần này và giá tại trạm khí cũng tăng. Giá trung bình cho 1 gallon khí tăng 5 cent so với tuần trước. Bất kỳ sự leo thang căng thẳng lớn nào ở Trung Đông đều gợi lại ký ức về lệnh cấm vận dầu mỏ sau cuộc chiến Yom Kippur vào năm 1973, khiến giá dầu khi đó tăng gấp 4 lần.

Tuy nhiên, nguồn cung dầu toàn cầu đã thay đổi đáng kể từ những năm 1970, khi Mỹ trở thành nhà khai thác dầu lớn nhất thế giới. Nhiều tháng chiến tranh giữa Israel với Hamas và Hezbollah, hai nhóm vũ trang được Iran hậu thuẫn, đã không làm giá dầu tăng đáng kể cho OPEC và 12 quốc gia khai thác dầu của khối. Chỉ khi có nguy cơ xảy ra xung đột trực tiếp giữa Israel và Iran, tình hình mới thực sự thay đổi.

Giá dầu khí tăng, nhưng vẫn rẻ hơn năm ngoái

Theo AAA, giá khí trung bình toàn quốc đã tăng lên khoảng 3,18 USD/gallon. Nhưng giá này vẫn thấp hơn 13 cent so với tháng trước và thấp hơn 60 cent so với cùng kỳ năm trước. Mức giá trung bình toàn quốc kỷ lục là 5 USD một gallon đã đạt được vào tháng 6/2022.

Người phát ngôn của AAA, Andrew Gross cho biết trong một tuyên bố vào thứ Năm rằng: “Bất chấp mối đe dọa của chiến tranh và mùa bão vẫn đang diễn ra, giá dầu khí trong nước đang giảm dần. Hiện có 18 tiểu bang ở phía đông dãy núi Rocky có giá trung bình dưới 3 USD một gallon”.

AAA cũng ước tính rằng khoảng 1,2 triệu thành viên của tổ chức này sống trong các hộ gia đình có một hoặc nhiều xe điện. Tổ chức này tin rằng nhu cầu khí đốt yếu và chi phí dầu thấp có thể sẽ khiến giá tại các trạm khí tiếp tục giảm.

Những yếu tố cơ bản

Dự báo dài hạn là giá dầu sẽ giảm chứ không tăng. Đó là do cán cân cung cầu nghiêng về phía cung, một yếu tố thường gây áp lực lên giá dầu.

Trong bản cập nhật gần đây nhất về thị trường năng lượng, Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cho biết, nhu cầu dầu trong nửa đầu năm nay tăng với mức nhỏ nhất kể từ năm 2020. Trong khi đó, nguồn cung vẫn tiếp tục tăng và liên minh OPEC+, bao gồm các thành viên của liên minh các nhà khai thác và các nước đồng minh như Nga, cho biết họ có kế hoạch tung thêm dầu ra thị trường bắt đầu từ tháng 12.

“Căng thẳng địa chính trị đã tăng vọt trong thời gian gần đây, nhưng các yếu tố cơ bản dường như đang đi theo hướng ngược lại khi xuất khẩu dầu của Iran đang tiến gần đến mức cao nhất trong nhiều năm qua”, nhà phân tích Amarpreet Singh của Barclays cho biết trong một thông điệp gửi đến khách hàng. “Vẫn chưa rõ yếu tố nào là nguyên nhân chính của sự căng thẳng này, nhưng cần thận trọng khi có nhận định quá chắc chắn về sự gián đoạn dài hạn”, ông nói.

Tình hình ngành dầu mỏ của Iran

Quốc gia này khai thác 3,99 triệu thùng mỗi ngày, chiếm 4% tổng sản lượng dầu thế giới. Để so sánh, Ả Rập Xê Út khai thác khoảng 9 triệu thùng mỗi ngày.

Bất chấp các lệnh trừng phạt do phương Tây áp đặt đã cản trở mức khai thác và xuất khẩu, Iran vẫn tiếp tục tìm cách duy trì ngành dầu mỏ của mình, đôi khi sử dụng các phương pháp sáng tạo như pha trộn và dán lại nhãn dầu để bán cho các thị trường như Trung Quốc. Tính đến giữa năm nay, Iran đã xuất khẩu khoảng 2 triệu thùng dầu mỗi ngày, tăng so với mức 500.000 thùng vào năm 2020, nhưng vẫn thấp hơn mức 2,5 triệu thùng mà nước này xuất khẩu mỗi ngày vào năm 2018.

Các cảng xuất khẩu như Đảo Kharg ở Vịnh Ba Tư có thể trở thành mục tiêu của một cuộc tấn công từ Israel. Những cảng này đóng vai trò quan trọng trong việc vận chuyển dầu thô ra nước ngoài, chủ yếu là tới các nước châu Á, bao gồm cả Trung Quốc.

Giá dầu tăng hôm thứ Năm, sau khi Tổng thống Joe Biden cho biết các quan chức Mỹ và Israel đang thảo luận về khả năng Israel tấn công các cơ sở dầu mỏ của Iran.

Vào thứ Sáu, ông Biden nói rằng vẫn đang thảo luận về hình thức trả đũa chính xác của Israel. Nhưng ông cũng nói thêm: “Nếu tôi ở vị trí của họ, tôi sẽ cân nhắc các phương án khác thay vì tấn công các mỏ dầu”.

Dự báo giá dầu sắp tới?

Tom Kloza, Giám đốc phân tích năng lượng toàn cầu của Oil Price Information Service, tin rằng giá dầu đang tiến gần đến đỉnh, với dầu thô của Mỹ ở mức 74,38 USD và dầu thô Brent, chuẩn mực quốc tế, ở mức 78,05 USD. “Có lẽ dầu Brent có thể chạm mức 80 USD mỗi thùng hoặc cao hơn”, ông nói trong một email, nhưng dự báo dài hạn là giá sẽ giảm.

Ông Kloza cho biết: “Ngay khi tình hình ổn định, các nhà giao dịch dầu sẽ tập trung vào năm 2025, và dự báo cho năm 2025 có vẻ sẽ rất khó khăn cho việc duy trì giá cao khi nguồn cung gần như chắc chắn vượt xa cầu từ 500.000 đến 1 triệu thùng một ngày”.

Nh.Thạch

AFP