Giá gạo xuất khẩu giảm không thấy đáy, xem xét kích hoạt giá sàn, mua tích trữ

Xuất khẩu sang thị trường chủ lực giảm mạnh

Báo cáo mới đây của Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho thấy, khối lượng xuất khẩu gạo tháng 2 ước đạt 560.000 tấn, thu về 288,2 triệu USD. Lũy kế đến hết tháng 2, nước ta xuất khẩu 1,1 triệu tấn gạo, giá trị đạt 613 triệu USD.

So với cùng kỳ năm ngoái, lượng gạo xuất khẩu tăng 5,9% nhưng giá trị lại giảm mạnh 13,6%. Lý do, giá xuất khẩu bình quân hai tháng đầu năm nay chỉ đạt 553,6 USD/tấn, giảm 18,3% so với cùng kỳ năm 2024.

Đáng chú ý, Philippines là khách hàng tiêu thụ gạo lớn nhất của Việt Nam với thị phần chiếm 38,6%. Tuy nhiên, xuất khẩu sang thị trường truyền thống này giảm mạnh 35,5%.

Tương tự, khách hàng tiêu thụ gạo lớn thứ hai là Indonesia gần như tạm ngừng mua mặt hàng này của nước ta.

Ngược lại, một số thị trường khác lại tăng mua mạnh. Theo đó, xuất khẩu gạo sang Bờ Biển Ngà tăng 8,6 lần, sang Ghana tăng 4,1 lần, sang Thổ Nhĩ Kỳ tăng đột biến hơn 600 lần.

Tại cuộc họp về tình hình sản xuất và tiêu thụ lúa gạo ĐBSCL ngày 4/4, ông Ngô Hồng Phong - Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) - cho biết, dự kiến tổng diện tích gieo cấy năm 2025 khoảng 7,03 triệu ha, sản lượng ước đạt 43,14 triệu tấn.

Tổng lượng gạo hàng hóa cho xuất khẩu 6 tháng đầu năm ước khoảng 4,53 triệu tấn và 6 tháng cuối năm ước 3,012 triệu tấn.

Về thị trường gạo toàn cầu, theo ông Phong, thương mại gạo năm 2025 đạt 58,5 triệu tấn, tăng 450 tấn so với dự báo trước nhưng thấp hơn năm 2024.

Trong khi đó, Ấn Độ nối lại hoạt động xuất khẩu, đẩy bán lượng hàng lớn ra thị trường, gây áp lực lên giá gạo. Chưa kể, sản lượng gạo của Việt Nam, Thái Lan, Pakistan tăng khiến nguồn cung toàn cầu dư thừa kéo giá gạo xuất khẩu giảm sâu.

Dữ liệu từ Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) cho thấy, ngày 3/3, giá gạo 5% tấm xuất khẩu của Việt Nam giảm chỉ còn 390 USD/tấn, gạo 25% tấm giảm về mức 365 USD/tấn.

Xem xét kích hoạt giá sàn, mua dự trữ

Trước những khó khăn của ngành lúa gạo, ông Đỗ Hà Nam - Phó Chủ tịch VFA - kiến nghị Ngân hàng Nhà nước xem xét tạo điều kiện để người dân và doanh nghiệp tiếp cận và được vay vốn với lãi suất thấp. Từ đó, có khả năng trữ hàng, chủ động hơn về giá hàng hóa, tránh tình trạng bán hàng ồ ạt.

Bên cạnh đó, lãnh đạo VFA còn đề nghị Bộ Công Thương đưa ra quy định giá sàn về xuất khẩu gạo theo Nghị định 107/2018/NĐ-CP. Theo VFA, có thể xem xét mức giá sàn xuất khẩu là 500 USD/tấn (giá FOB).

VFA đề xuất áp giá sàn xuất khẩu gạo ở mức 500 USD/tấn. Ảnh: Hoàng Hà

Liên quan đến câu chuyện kích hoạt giá sàn, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết bộ này đang nghiên cứu; cùng với đó là việc kích hoạt dự trữ, đảm bảo công tác bình ổn.

Đây cũng là một trong những giải pháp đóng góp vào công tác bình ổn giá lúa gạo. Đồng thời, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác đàm phán mở cửa thị trường mới bên cạnh thị trường truyền thống để đảm bảo xuất khẩu gạo bền vững trong dài hạn, Thứ trưởng Tân nhấn mạnh.

Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy nhìn nhận, việc giá gạo trên thị trường thế giới giảm sâu đã tác động đến thị trường trong nước, đặc biệt là khi chúng ta đang vào thời điểm chính vụ Đông Xuân với sản lượng lớn của khu vực ĐBSCL.

Theo Bộ trưởng, chúng ta phải xác định lại mức độ như thế nào, nguyên nhân do đâu, từ đó đề xuất các giải pháp để quản lý để đưa thị trường lúa gạo ổn định trở lại, phát triển bền vững.

Sau hội nghị này, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ tổng hợp thông tin, xây dựng và trình Chính phủ công điện về việc điều hành nhằm đảm bảo cân đối cung cầu lúa gạo trước diễn biến thị trường thế giới và trong nước. Dự kiến, báo cáo sẽ hoàn thành trong chiều 4/3 hoặc ngày 5/3.

Tâm An