Gia Lai: Đắm mình trong không gian văn hóa dân tộc Jrai dưới chân núi lửa

Các cô gái Jrai nhảy xoang trong nghi lễ mừng nhà rông mới. (Ảnh: Hoài Nam/TTXVN)

Nằm ở địa bàn làng Gri, xã Biển Hồ, tỉnh Gia Lai, núi lửa Chư Đăng Ya không chỉ là điểm đến thu hút du khách với mùa hoa dã quỳ vàng rực rỡ mỗi độ cuối Thu mà còn là vùng đất thấm đẫm văn hóa bản địa.

Dưới chân ngọn núi ấy, những nếp nhà sàn truyền thống, tiếng khung dệt thổ cẩm, chiếc gùi mây… vẫn sống động như minh chứng cho một cộng đồng đang bền bỉ giữ hồn cốt dân tộc.

Trong các dịp Lễ hội hoa dã quỳ, hình ảnh du khách khoác lên mình bộ váy áo thổ cẩm Jrai, chụp ảnh giữa đồi hoa vàng rực rỡ, chính là sự kết nối hài hòa giữa văn hóa bản địa và nhu cầu trải nghiệm của du khách. Đó là một hướng đi đầy tiềm năng để đưa văn hóa Jrai ra khỏi buôn làng, hòa nhập vào dòng chảy du lịch hiện đại.

Bên cạnh dệt thổ cẩm, nghề đan gùi cũng là một nét văn hóa đặc trưng, gắn bó mật thiết với đời sống người Jrai. Từ tre, mây rừng, qua đôi bàn tay khéo léo của người đàn ông Jrai, những chiếc gùi mộc mạc không chỉ phục vụ cuộc sống hàng ngày mà còn mang theo ký ức văn hóa của cả một cộng đồng.

Đánh cồng chiêng trong lễ cưới truyền thống của người Jrai. (Ảnh: Hoài Nam/TTXVN)

Không chỉ có hoa, Chư Đang Ya còn là nơi thời gian và tín ngưỡng giao hòa thành lễ hội vô cùng độc đáo. Vào tháng 11 hằng năm, nơi đây thường diễn ra Tuần lễ hoa dã quỳ-núi lửa Chư Đang Ya.

Đây cũng là dịp người Jrai đánh thức ký ức núi bằng những nghi thức thiêng, nhịp xoang dưới trăng, đánh chiêng gọi mặt trời, tái hiện màu sắc huyền ảo của những lễ hội Tây Nguyên dưới chân ngọn núi lửa triệu năm.

Năm 2025, Tuần lễ hoa dã quỳ-Núi lửa Chư Đang Ya diễn ra từ ngày 2 đến 16/11, trong đó cao điểm là ba ngày từ 14-16/11/2025, hứa hẹn mang đến cho du khách một lễ hội văn hóa-du lịch đầy bản sắc.

Thông qua lễ hội này, giá trị văn hóa truyền thống của người Jrai sẽ được lan tỏa sâu rộng hơn, góp phần thúc đẩy phát triển du lịch một cách bền vững.

Du khách sẽ được hòa mình vào không gian lễ hội đặc sắc với nhiều hoạt động phong phú như trình diễn cồng chiêng, múa xoang, dệt thổ cẩm, giới thiệu sản phẩm văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc thiểu số, cùng các trò chơi dân gian và hoạt động thể thao sôi nổi.

Già làng A Mnuih, 78 tuổi, ở làng Ia Gri, xã Biển Hồ, chia sẻ: “Từ giữa tháng 10 trở đi, Chư Đang Ya bắt đầu đón nhiều đoàn du khách đến tham quan. Dân làng háo hức chuẩn bị đội cồng chiêng, ẩm thực, những nghi lễ truyền thống… để du khách có được trải nghiệm sâu sắc nhất không chỉ cảnh sắc thiên nhiên, mà còn được chứng kiến cuộc sống của đồng bào Jrai dưới chân núi lửa”.

Người mai mối chứng giám và dặn dò cô dâu, chú rể trong lễ cưới truyền thống của người Jrai. (Ảnh: Hoài Nam/TTXVN)

Hiện nay, tỉnh Gia Lai đang khẩn trương xây dựng quy hoạch tổng thể phát triển du lịch vùng Biển Hồ-Chư Đăng Ya đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, phù hợp các nghị quyết phát triển kinh tế-xã hội vùng Tây Nguyên và vùng dân tộc thiểu số.

Theo định hướng này, khu vực sẽ được phát triển theo hướng du lịch sinh thái-văn hóa-cộng đồng, lấy người dân làm trung tâm, văn hóa làm nền tảng và thiên nhiên làm điểm tựa.

Trong bối cảnh đó, việc đầu tư bài bản, có chiều sâu để nâng tầm các sản phẩm văn hóa bản địa như thổ cẩm, gùi, ẩm thực Jrai, không gian nhà rông, lễ hội truyền thống… là điều tất yếu. Không chỉ để phục vụ du khách, mà quan trọng hơn, đó là cách để các giá trị văn hóa lâu đời được tiếp nối và phát triển trong thế hệ trẻ.

Theo Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Gia Lai Phạm Anh Tuấn, khu vực Biển Hồ-Chư Đăng Ya là vùng tài nguyên đặc biệt quý hiếm, có giá trị không chỉ đối với tỉnh mà còn ở tầm quốc gia, với nhiều điều kiện hạ tầng thuận lợi cho phát triển du lịch. Do đó, công tác quy hoạch cần được triển khai khẩn trương, nhưng phải bảo đảm hài hòa giữa bảo tồn và phát triển.

Quy hoạch phải có tầm nhìn dài hạn, chú trọng hạ tầng giao thông, mở rộng vùng bảo vệ, đặc biệt là không làm xâm hại đến môi trường sinh thái và bản sắc văn hóa bản địa./.

(Vietnam+)