Giá nhà ở xã hội đang leo thang

Dự án nhà ở xã hội Thủ Thiêm Green House. Ảnh: Trọng Tín.

Tài chính eo hẹp, không đủ để mua nhà ở thương mại, vợ chồng chị Kiều Trinh chuyển sang tìm hiểu một số dự án nhà ở xã hội đã bàn giao từ những năm trước. Cứ nghĩ nhà ở xã hội giá sẽ không quá cao, nhưng khi tiếp cận thì không khỏi giật mình.

Môi giới dẫn vợ chồng chị đi xem căn hộ HQC Bình Trưng Đông nằm trên 2 mặt tiền đường Nguyễn Duy Trinh và Đỗ Xuân Hợp (TP. Thủ Đức, TP.HCM), dù mới đi vào sử dụng hơn 3 năm, nhưng giá đã tăng gấp đôi so với thời điểm mở bán, từ mức 18-22 triệu đồng/m2 vào năm 20217 tăng lên 30,5-37,5 triệu đồng/ m2 hiện tại.

Không chỉ dự án trên, nhiều dự án nhà ở xã hội khác tại TP.HCM sau chục năm ra mắt thị trường ở mức từ 13,8-18 triệu đồng/m2, hiện đã tăng gấp 2-3 lần.

Ở quận 12, dự án Topaz Home tọa lạc trên đường Phan Văn Hớn, quận 12 được ra mắt năm 2016 có giá bán khoảng 13,8 triệu đồng/m2, chưa bao gồm thuế giá trị gia tăng (VAT) là 5%, rẻ hơn 20% so với căn hộ thương mại cùng dự án.

Hiện nay, căn hộ dự án này được chào giá 32,7-33,3 triệu đồng/m2 trên thị trường thứ cấp. Sau gần 10 năm, giá bán nhà ở xã hội tại dự án này tăng 2,4 lần.

Tương tự, dự án nhà ở xã hội Green River trên đường Phạm Thế Hiển, quận 8 bàn giao nhà vào năm 2020, đến nay giá bán trên thị trường thứ cấp thấp nhất là 35,8-45,9 triệu đồng/m2, tăng 3 lần so với thời điểm mở bán cách đây 7 năm.

Không chỉ nhà để bán, nhà ở xã hội cho thuê cũng tăng giá. Tại một dự án nhà ở xã hội cho thuê ở quận Bình Tân, thời điểm năm 2017, giá sơ cấp là 14 triệu đồng/m2, hiện được sang nhượng trên thị trường thứ cấp là 20,3-21,2 triệu đồng, tăng khoảng 1,4 lần so với thời gian đầu mở bán.

Không khó để thấy, sự khan hiếm nguồn cung là một trong những nguyên nhân chính khiến các dự án nhà ở xã hội tăng giá nhanh.

Số liệu thống kê của Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) cho thấy, tính đến năm 2024, TP.HCM mới thực hiện được khoảng 6.000 căn nhà ở xã hội, đạt 8,6% kế hoạch trong giai đoạn 2021-2030, mở rộng trên bình diện cả nước cũng mới hoàn thành 57.652 căn, đạt 5,7% kế hoạch.

Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA, để hạn chế đà tăng giá nhà, cần nhanh chóng gia tăng nguồn cung nhà ở, nhất là phân khúc nhà ở xã hội. Theo đó, các địa phương cần quyết liệt chỉ đạo tháo gỡ vướng mắc, tăng cường phối hợp với các Sở, ngành, quận, huyện để rút ngắn thời gian thực hiện trình tự, thủ tục đầu tư xây dựng dự án nhà ở xã hội.

“Trước tiên là thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, đồng thời với chấp thuận nhà đầu tư và thủ tục phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2000, quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 để khắc phục tình trạng đùn đẩy, chuyển hồ sơ lòng vòng, dẫn đến việc giải quyết thủ tục hành chính kéo dài, tốn nhiều thời gian, công sức, chi phí, làm nản lòng các doanh nghiệp làm dự án nhà ở xã hội”, ông Châu nói.

Dưới góc độ doanh nghiệp, ông Lê Hữu Nghĩa - Tổng giám đốc Công ty Lê Thành cũng cho rằng, nhanh chóng phê duyệt dự án là một trong những giải pháp để kéo giảm giá thành nhà ở xã hội.

Nếu một dự án phải mất tới 2-3 năm mà chưa triển khai được thì chi phí quản lý dự án tăng lên rất lớn. Nếu rút gọn thủ tục hành chính, thời gian xử lý các thủ tục nhanh hơn thì sẽ giảm được các chi phí này.

Ngoài ra, nếu các dự án nhà ở xã hội sử dụng đất công thì chi phí giải phóng mặt bằng sẽ thấp hơn so với việc doanh nghiệp tự đi mua đất.

Do đó, muốn tạo quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội thì phải có sự hợp lực của Nhà nước và các chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại thông qua 2 kênh: Một là, Nhà nước thực hiện đền bù, giải phóng mặt bằng cho các dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội; hai là, doanh nghiệp nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất tại các khu vực quy hoạch phát triển nhà ở xã hội.

Trọng Tín