Gia tăng bệnh nhi nhập viện do viêm não Nhật Bản

Liệt tứ chi do viêm não Nhật Bản

Theo Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Văn Lâm, Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Nhi Trung ương: Viêm não Nhật Bản là bệnh viêm cấp tính tổ chức não do vi rút viêm não Nhật Bản gây nên. Đây là vi rút gây viêm não hàng đầu châu Á, trong đó có Việt Nam. Bệnh có thể diễn ra quanh năm nhưng cao điểm từ tháng 5 đến tháng 8, bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng thường gặp nhất ở trẻ em độ tuổi từ 2 đến 8 tuổi.

Bệnh nhi viêm não Nhật Bản đang được chăm sóc tại Khoa Điều trị tích cực - Trung tâm Bệnh nhiệt đới.

Đơn cử như trường hợp bé trai Nguyễn Minh Hoàng (6 tuổi, quê Hải Dương) được chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương ngày 17/6. Các bác sĩ Khoa Hồi sức tích cực, Trung tâm Bệnh nhiệt đới cho biết, trước đó 6 ngày, trẻ ở nhà xuất hiện đau đầu, kèm theo sốt cao (38-42 độ C), nôn và giảm ý thức, li bì, ngủ nhiều. Trẻ được đưa đến Bệnh viện Nhi Trung ương khi đã rơi vào tình trạng hôn mê. Sau khi tiến hành thăm khám, chọc dịch não tủy, làm các xét nghiệm, các bác sĩ chẩn đoán trẻ bị viêm não Nhật Bản, được điều trị tăng áp lực nội sọ, thở máy. Nhờ sự nỗ lực của các y, bác sĩ sau 4 ngày điều trị, hiện bệnh nhân đang thở oxy qua mask (mặt nạ), chưa tỉnh hẳn và có biểu hiện tăng lực cơ toàn thân. Gia đình cho biết, trẻ đã được tiêm phòng vắc xin theo chương trình tiêm chủng mở rộng, nhưng không rõ đã được tiêm phòng vắc xin viêm não Nhật Bản hay chưa.

Hay một trường hợp khác là bé Trần Thanh Tùng (5 tuổi, quê Hải Phòng), đã nằm điều trị tại Khoa Hồi sức tích cực, Trung tâm Bệnh nhiệt đới 3 tuần nay, tuy nhiên trẻ vẫn phải phụ thuộc vào máy thở, liệt tứ chi, tiên lượng nặng. Được biết, trước đó trẻ xuất hiện triệu chứng sốt cao, sốt từng cơn, kèm theo đau đầu, nôn nên được gia đình đưa vào Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng và được chẩn đoán mắc viêm não Nhật Bản. Sau đó bệnh nhi xuất hiện tình trạng giảm ý thức, suy hô hấp, các bác sĩ đã tiến hành đặt ống nội khí quản và chuyển tuyến đến Bệnh viện Nhi Trung ương. Qua khai thác bệnh sử, mẹ bệnh nhi cho hay, trẻ được tiêm phòng 3 mũi viêm não Nhật Bản khi trẻ 2 tuổi nhưng từ đó đến nay chưa tiêm nhắc lại.

Bác sĩ Nguyễn Văn Lâm cho biết, viêm não Nhật Bản được xem là một trong những bệnh nguy hiểm, có tỉ lệ tử vong và di chứng cao ở trẻ nhỏ (từ 25-35%). Những di chứng này khiến người bệnh giảm khả năng giao tiếp, giảm hoặc mất khả năng lao động, trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội. “Hiện nay, tuy đa số các trẻ đã được tiêm phòng đầy đủ nhưng vẫn còn nhiều trường hợp trẻ mắc bệnh do sức đề kháng kém, chưa tiêm vắc xin phòng bệnh hoặc tiêm không đủ số mũi. Các bà mẹ có con lớn tuổi mắc viêm não Nhật Bản hầu hết đều cho rằng con đã được tiêm phòng tiêm phòng 3 mũi đầy đủ đến 2 tuổi. Nhưng đây là quan niệm sai lầm khiến gia tăng trẻ lớn mắc bệnh. Các bậc cha mẹ nên tiêm phòng cho con mình đầy đủ và tiêm nhắc lại 3-5 năm một lần đến năm 15 tuổi” - bác sĩ Nguyễn Văn Lâm nhấn mạnh.

Tiêm vắc xin phòng bệnh hiệu quả

Viêm não Nhật Bản lây truyền qua đường máu do vi rút viêm não Nhật Bản gây nên. Vi rút viêm não Nhật Bản có trong các loài gia súc (như lợn, ngựa và chim) đây gọi là những vật chủ trung gian. Khi muỗi đốt các loài động vật có mang vi rút (vật chủ trung gian) sau đó đốt người sẽ truyền vi rút viêm não Nhật Bản sang người. Muỗi truyền viêm não Nhật Bản là muỗi Culex có thói quen hoạt động mạnh vào lúc chập tối. Loại muỗi này có mật độ cao ở vùng đồng bằng và trung du và là trung gian chủ yếu truyền bệnh viêm não Nhật Bản ở nước ta.

“Viêm não Nhật bản là bệnh nặng, có thể diễn biến rất nhanh, tỷ lệ tử vong và di chứng cao do đó nếu trẻ có các biểu hiện nghi ngờ như sốt, đau đầu, buồn nôn, đặc biệt với trẻ có biểu hiện co giật, rối loạn ý thức cần cho trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, để giảm thiểu nguy cơ tử vong hoặc để lại di chứng về sau" - Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Văn Lâm, Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết.

Để có thể đưa trẻ đến viện kịp thời thì phụ huynh cần phải biết được những triệu chứng, dấu hiệu nhận biết sớm khi trẻ bị viêm não Nhật Bản. Thời gian vàng để điều trị cũng như hạn chế di chứng có thể xảy ra khi trẻ mắc viêm não Nhật Bản là 2 ngày kể từ khi nhiễm vi rút. Tuy nhiên, đa phần các phụ huynh đều đưa trẻ đến viện muộn, khi đã có những triệu chứng điển hình. Bởi vậy, các chuyên gia y tế khuyến cáo các bậc phụ huynh khi thấy trẻ có các triệu chứng sốt, ngủ nhiều, đau đầu thì hãy nghĩ ngay đến viêm não Nhật Bản và đưa trẻ đến khám. Trong trường hợp để trẻ xuất hiện các biểu hiện nặng thì sẽ gây ra nhiều biến chứng và rất khó khăn trong quá trình điều trị.

Theo đó, khi trong 1 đến 2 ngày đầu mắc viêm não Nhật Bản trẻ thường có các các dấu hiệu như sốt, đau đầu tăng dần, buồn nôn và nôn khan. Ngoài ra có thể có các biểu hiện của nhiễm vi rút nói chung như mệt mỏi, ớn lạnh. “Những trường hợp bệnh nặng có thể có các biểu hiện: Co giật, giảm khả năng nhận thức, trẻ thay đổi tính nết, la hét, kích động hoặc sững sờ, không nhận ra bố mẹ, nói nhảm, hôn mê. Đồng thời, trẻ có thể bị rối loạn vận động như liệt tay, chân hoặc nửa người, co cứng, xoắn vặn”, bác sĩ Nguyễn Văn Lâm phân tích.

Theo các chuyên gia y tế, cách phòng tránh bệnh viêm não Nhật Bản hiệu quả nhất là tiêm vắc xin phòng bệnh đầy đủ và đúng lịch. Vắc xin phòng bệnh viêm não Nhật Bản hiện nay đã được đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng ở tất cả các tỉnh thành trên cả nước. Việc tiêm chủng vắc xin được áp dụng cho người lớn và trẻ em đủ tuổi (từ 12 tháng tuổi trở lên). Tiêm chủng cần đảm bảo 3 liều cơ bản: Tiêm mũi 1 khi trẻ đủ 12 tháng; mũi 2 tiêm sau mũi thứ nhất từ một đến 2 tuần; mũi 3 tiêm sau mũi 2 một năm. Sau đó tiêm nhắc lại 3-5 năm một lần đến khi trẻ đủ 15 tuổi.

Ngoài ra, các bậc phụ huynh cần cho trẻ ăn uống hợp vệ sinh, nâng cao thể trạng. Vệ sinh môi trường sạch sẽ, định kỳ dọn dẹp nhà ở, làm sạch chuồng gia súc để hạn chế nơi trú đậu của muỗi. Ở vùng nông thôn, nếu có thể, nên dời chuồng gia súc ra xa nhà, xa nơi vui chơi sinh hoạt của trẻ em, loại bỏ các ổ bọ gậy, bãi nước tồn đọng. Nên cho trẻ ngủ mùng để tránh muỗi đốt, thường xuyên sử dụng các biện pháp để phòng, chống và tiêu diệt muỗi trong các hộ gia đình.

Minh Khuê