Giá vàng 'nhảy múa' vì…đầu cơ, thao túng?

PV Tri thức và Cuộc sống đã có cuộc trao đổi với chuyên gia tài chính, TS Nguyễn Minh Phong, nguyên Trưởng phòng Nghiên cứu kinh tế, Viện nghiên cứu phát triển kinh tế Hà Nội (VUSTA) và TS Nguyễn Trí Hiếu, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển Thị trường Tài chính và Bất động sản Toàn Cầu về những biến động giá vàng trong nước thời gian qua.

Ảnh minh họa.

Giá vàng 120,5 triệu đồng/lượng là mức không thể tưởng tượng, vậy điều gì tác động kéo thị trường vàng tăng bất chấp, phá vỡ mọi kỷ lục?

TS Nguyễn Minh Phong: Chúng ta đã chứng kiến tình trạng giá vàng tăng và biến động kéo dài suốt thời gian qua. Đầu tháng 4 vừa qua, khi Chính phủ đưa ra các chỉ đạo cũng như các giải pháp quản lý thị trường vàng, chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới được kiểm soát, duy trì ở biên độ phù hợp. Tuy nhiên, đến hiện nay tình trạng trên lại quay trở lại.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thị trường vàng liên tục gia tăng giá, trong đó có nguyên nhân do thị trường thời gian gần đây biến động rất mạnh, trong khi nguồn cung ở trong nước chưa có sự cải thiện một cách căn bản. Cùng với đó là tình trạng đầu cơ, thao túng, tâm lý đám đông cũng như các áp lực khác, trong đó có lãi suất, dẫn đến những hiện tượng không lành mạnh. Thủ tướng đã chỉ đạo nhiều lần, nhưng đến nay Ngân hàng Nhà nước chưa sửa Nghị định 24 dẫn đến tình trạng trên chưa được kiểm soát một cách có hiệu quả.

TS Nguyễn Minh Phong

TS Nguyễn Trí Hiếu: Tôi bổ sung thêm, một nguyên nhân nữa là vấn đề đàm phán thuế quan giữa Mỹ và các nước. Mới đây, Mỹ đã đi đến một thỏa thuận với Trung Quốc, cả hai bên giảm thuế quan 115% cho cả hai. Đây là tín hiệu tích cực, tuy nhiên vẫn phải chờ xem trong những tháng tới, cụ thể việc đàm phán sẽ đi đến những kết quả cụ thể như thế nào. Đối với các nước khác vẫn chưa có thỏa hiệp gì rõ ràng, ngay Việt Nam cũng chưa biết Mỹ có giảm thuế quan cho mình hay không.

Do đó, thị trường vàng có thể vẫn còn biến động, cho đến khi có kết quả cuối cùng của việc Mỹ - Trung sẽ giữ thuế quan ở mức nào. Giá vàng thế giới đang dao động và giá vàng trong nước cũng chịu tác động của diễn biến này. Khoảng 2 tháng nữa, Mỹ sẽ còn đàm phán về chính sách thuế quan với nhiều nước khác, trong đó có Việt Nam. Tôi cho rằng, thời gian tới dự báo sẽ có rất nhiều yếu tố tác động đến thị trường vàng và chứng khoán trong nước.

Bên cạnh vấn đề thuế quan còn có những bất cập nội tại chưa được khắc phục triệt để, những diễn biến bất thường, chưa từng có tiền lệ của tình hình địa chính trị thế giới từ đầu năm 2025 đến nay. Đồng thời, khi giá vàng tăng cao, các nhà đầu tư cũng bán vàng ra để chốt lời. Tôi cho rằng, thời điểm này thị trường vàng đang trong giai đoạn hết sức biến động.

Chính phủ đang sửa lại Nghị định 24/2012/NĐ-CP về hoạt động kinh doanh vàng. Bộ Công an đã vào cuộc điều tra, xử lý các hành vi buôn lậu, đầu cơ, găm hàng, đội giá, trốn thuế... Bộ đôi hành động này hứa hẹn bình ổn giá vàng?

TS Nguyễn Minh Phong: Tôi cho rằng, nếu sửa Nghị định 24 về hoạt động kinh doanh vàng cùng với việc Bộ Công an vào cuộc xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến thị trường vàng và hoạt động kinh doanh vàng, nhất là các hành vi buôn lậu, đầu cơ trục lợi, kinh doanh trái phép, thao túng thị trường…sẽ giúp hạn chế hoạt động đầu cơ, giảm bớt những động lực để kéo dài sự chênh lệch giá vàng. Bởi sự chênh lệch này bắt nguồn từ quản lý nhà nước nên phía Nhà nước mới giải quyết được thôi. Nếu công an vào cuộc, thực tế đã xử lý một số vụ việc, hy vọng sẽ được cải thiện.

TS Nguyễn Trí Hiếu: Tôi cho rằng, cần sớm có sự điều chỉnh Nghị định 24. Ngân hàng Nhà nước nên rút lui khỏi vai trò kinh doanh vàng, tức là không trực tiếp nhập khẩu vàng nữa. Thay vào đó, cần giao quyền nhập khẩu vàng cho các doanh nghiệp kinh doanh vàng có uy tín và đủ năng lực tài chính. Ngân hàng Nhà nước chỉ nên giữ vai trò quản lý thị trường vàng, đồng thời cho phép các doanh nghiệp này nhập khẩu vàng theo một kế hoạch phân bổ hợp lý như trước đây. Tôi tin rằng chỉ khi nguồn cung vàng dồi dào hơn và đáp ứng đủ nhu cầu xuất khẩu, thị trường vàng mới có thể ổn định.

Cùng với đó, quy định về "thương hiệu vàng quốc gia" trong Nghị định 24 cũng cần được xem xét lại. Tôi nghĩ rằng đã đến lúc cần rút lại thương hiệu này để tất cả các sản phẩm vàng có thể cạnh tranh công bằng trên thị trường. Để thị trường vàng ổn định, nguồn cung phải được cải thiện và đáp ứng đủ nhu cầu.

Trong bối cảnh bất ổn từ cuộc chiến thương mại giữa 2 nền kinh tế lớn nhất thế giới, dòng tiền có xu hướng dịch chuyển mạnh sang vàng, kênh đầu tư trú ẩn an toàn truyền thống. Khuyến cáo thiết thực nhất với nhà đầu tư, người dân là gì?

TS Nguyễn Trí Hiếu.

TS Nguyễn Trí Hiếu: Như tôi đã nói ở trên, trong bối cảnh như trên, thời điểm này, những người đang có vàng mà muốn chốt lời thì phải tính toán. Nếu mức lợi nhuận đạt 20% trở lên tính trên cơ sở 1 năm nên bán ra để chốt lời, vì vàng có thể xuống thấp hơn. Với những nhà đầu tư đang muốn mua thì nên chờ những dấu hiệu rõ nét hơn.

Tính đến 9h00 ngày 14/5, giá vàng miếng SJC được Công ty VBĐQ Sài Gòn SJC niêm yết ở ngưỡng 118,5-120,5 triệu đồng/lượng (mua vào - bán ra), tăng 1 triệu đồng/lượng cả hai chiều. Chênh lệch giá mua vào - bán ra ở ngưỡng 2 triệu đồng/lượng. Bảo Tín Minh Châu niêm yết giá vàng nhẫn ở ngưỡng 116-119 triệu đồng/lượng (mua vào - bán ra), tăng 1 triệu đồng/lượng cả hai chiều. Chênh lệch mua vào - bán ra ở mức 3 triệu đồng/lượng. Cùng thời điểm, giá vàng thế giới niêm yết trên Kitco quanh ngưỡng 3.240,9 USD/ounce, tăng 16,4 USD/ounce.

Khi giá vàng liên tục phi mã, lãi suất ngân hàng ở mức thấp, kênh đầu tư nào sẽ đem lại hiệu quả cao trong thời gian tới?

TS Nguyễn Trí Hiếu: Như chúng ta thấy, nếu so sánh với kênh tiền gửi ngân hàng thì rõ ràng, kênh vàng đang tạo lợi nhuận gấp mấy lần. Tuy nhiên, nhà đầu tư cần rất cẩn thận trong lúc giá vàng đang biến động như hiện nay. Nếu mua vàng, giữ vàng trong thời gian, phần thắng có thể chắc chắn nắm được. Bởi với những biến động như hiện nay, giá vàng trên thế giới cũng như Việt Nam khó mà giảm, vẫn ở trong chiều hướng tăng và có biến động lên xuống. Nếu đầu tư vào kênh vàng nên đầu tư dài hạn, nếu chỉ mua đi bán lại cũng rất nguy hiểm.

4 ngân hàng thương mại Nhà nước gồm Agribank, BIDV, VietinBank, Vietcombank chỉ bán vàng, nhưng được bổ sung “quyền” mua vàng… sẽ giúp bình ổn thị trường?

TS Nguyễn Trí Hiếu: Có thể cân bằng thị trường ở một góc cạnh nào đó. Nhưng vấn đề chính của thị trường Việt Nam không phải là các ngân hàng được nới rộng phạm vi hoạt động mà là nguồn cung cấp vàng hiện rất hạn chế, trong khi nhu cầu mua vàng bị đẩy lên do tất cả các biến động trên thế giới. Chính vì thế, cung cầu lệch pha. Bây giờ nếu cho thêm một thành phần nữa giao dịch vàng có thể cũng có tác động tốt, nhưng không giải quyết được vấn đề. Vấn đề không phải ở các ngân hàng được phép làm gì mà là ở nguồn cung cầu không cân bằng.

Xin cảm ơn các chuyên gia về cuộc trao đổi trên!

Thủ tướng Phạm Minh Chính: Xử lý nghiêm các hành vi đầu cơ, thao túng thị trường vàng

Thủ tướng Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 64 ngày 13/5 về triển khai các biện pháp quản lý hiệu quả thị trường vàng.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan tiếp tục thực hiện nghiêm túc, đầy đủ, hiệu quả, kịp thời các nhiệm vụ, giải pháp bình ổn thị trường vàng. Theo dõi sát diễn biến giá vàng thế giới và trong nước, khẩn trương theo thẩm quyền thực hiện các giải pháp theo quy định khi cần thiết nhằm bình ổn, ổn định thị trường vàng.

Chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp và các Bộ, ngành có liên quan khẩn trương hoàn thành việc đề xuất sửa đổi, bổ sung Nghị định 24 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng.

Bộ Công an chủ trì, phối hợp với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các cơ quan thanh tra, kiểm tra, bảo vệ pháp luật và cơ quan chức năng liên quan khẩn trương thực hiện ngay các biện pháp theo quy định để xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến thị trường vàng và hoạt động kinh doanh vàng, nhất là các hành vi buôn lậu, đầu cơ trục lợi, kinh doanh trái phép, thao túng thị trường…

Hải Ninh