Giá vàng tại Việt Nam vẫn 'một mình một chợ', khi nào Nghị định 232/2025 có tác dụng?

Thống kê của Kitco cho thấy đợt tăng giá của vàng thế giới trong thời gian vừa qua khởi đầu từ sau khi chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) – ông Jerome Powell phát đi thông điệp về việc thay đổi định hướng chính sách trong bài phát biểu của ông tại hội nghị thường niên của Fed tại Jackson Hole – Wyoming ngày 22-8. Trong cùng thời gian trên, thị trường vàng trong nước cũng có nhiều biến động.

Vàng là tài sản được nhiều người tiêu dùng lựa chọn. Ảnh: NGỌC DIỆP

Nhiều yếu tố tạo ra đợt tăng giá vừa rồi trên thị trường vàng

Trong tuần vừa qua, giá vàng thế giới có tuần tăng mạnh nhất trong gần 4 tháng. Tính từ đầu năm 2025 đến nay, giá vàng thế giới đã tăng đến 37%. Trước đó, giá vàng thế giới đã tăng 27% trong năm 2024.

Nguyên nhân quan trọng đẩy giá vàng thế giới tăng chính là đồng USD yếu, lực mua vào mạnh của các ngân hàng trung ương, chính sách tiền tệ nới lỏng và bất ổn địa chính trị cũng như kinh tế.

Trong bối cảnh giá vàng thế giới tăng, giá vàng miếng trong nước cũng tăng mạnh. Cùng khoảng thời gian từ ngày 22-8 đến nay, giá vàng miếng SJC tăng 9 triệu đồng/lượng, chênh lệch giá vàng thế giới và giá vàng miếng trong nước duy trì ở ngưỡng khoảng 18 triệu đồng/lượng.

Ở thời điểm đầu giờ sáng 6-9, giá vàng miếng SJC giao dịch ở mức 132,90 – 134,40 triệu đồng/lượng (mua vào – bán ra). Chênh lệch giá vàng thế giới và giá vàng miếng SJC trong nước vẫn ở ngưỡng cao, lên đến 18 triệu đồng/lượng.

Khảo sát của phóng viên PLO trong hai ngày 4 và 5-9 cho thấy đã có một số diễn biến mới tại thị trường vàng Hà Nội. Cụ thể, tại một số điểm kinh doanh vàng trên phố Trần Nhân Tông và Cầu Giấy, đã có những thời điểm mỗi người mua chỉ được mua 1 chỉ vàng/ngày với 1 căn cước công dân. Dù giá vàng cao, có những thời điểm khá đông người dân xếp hàng mua vàng.

Đến chiều ngày 5-9, đã có một số điểm kinh doanh vàng miếng, vàng nhẫn lớn tại Hà Nội công bố “hết hàng”. Tuy nhiên, họ vẫn nhận khách, khách mua trả đầy đủ tiền theo giá vàng tại thời điểm đó và dự kiến nhận hàng sau từ 1 đến 2 tuần.

Nhận diện tác động của nghị định 232/2025 lên thị trường vàng trong nước

Nhận xét về những biến động gần đây cũng như nhận định về tác động của nghị định 232/2025 lên thị trường vàng trong nước, luật sư Trương Thanh Đức- Giám đốc Công ty Luật ANVI, Trọng tài viên VIAC- nhấn mạnh: Mặc dù Nghị định 232/2025 đã xóa bỏ độc quyền nhà nước đối với việc sản xuất vàng miếng, xuất khẩu vàng nguyên liệu và nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng nhưng điều này không đồng nghĩa với việc “mở bung” thị trường, mà vẫn chỉ là "hé mở".

Diễn đạt một cách ví von bằng con số, nếu coi đóng cửa là 0%, mở toang là 100%, thì chính sách mới mở cửa đâu đó khoảng 50%.

Nguyên do là Ngân hàng Nhà nước vẫn kiểm soát rất chặt việc sản xuất vàng miếng và nhập khẩu vàng nguyên liệu. Cụ thể, doanh nghiệp muốn sản xuất vàng miếng phải có vốn điều lệ tối thiểu 1.000 tỉ đồng, không vi phạm hành chính chưa khắc phục, có quy trình nội bộ về sản xuất và kiểm soát chất lượng.

Ngân hàng thương mại muốn sản xuất vàng miếng phải có vốn điều lệ tối thiểu 50.000 tỉ đồng, cùng các điều kiện tương tự. Quan trọng hơn, đó chỉ là điều kiện cần, còn điều kiện đủ là phải được cấp giấy phép kinh doanh mua bán vàng miếng.

Tương tự, với việc nhập khẩu vàng nguyên liệu, xuất nhập khẩu vàng miếng, Ngân hàng Nhà nước cũng sẽ cấp hạn mức hàng năm và giấy phép từng lần cho doanh nghiệp, ngân hàng thương mại.

Như vậy, có thể thấy quy mô “mở cửa” là khá hạn chế. Đơn cử theo quy mô vốn điều lệ hiện hành, chỉ có một số doanh nghiệp đáp ứng được quy định, như: PNJ, DOJI, SJC. Tương tự, chỉ một số ngân hàng đáp ứng được quy định về vốn như: Vietcombank, VietinBank, Agribank, BIDV, Techcombank, VPBank, MB,…

Đó là chưa kể việc cấp hạn mức từng năm, giấy phép từng lần mang ý nghĩa “cân đong đo đếm” tới từng lượng vàng.

“Trên thực tế, không phải ngân hàng nào cũng muốn sản xuất – xuất nhập khẩu vàng miếng, nhập khẩu vàng nguyên liệu, vì nhiều lý do như: quy mô không lớn nên lời lãi không nhiều, tốn kém nguồn lực và quan trọng nhất là không hỗ trợ cho hoạt động cốt lõi của ngân hàng.

"Mặt khác, việc Ngân hàng Nhà nước quản rất chặt việc cấp phép xuất nhập khẩu vàng miếng, nhập vàng nguyên liệu cho thấy thông điệp rõ ràng là thị trường vàng vẫn nằm trong tay Nhà nước, cho bao nhiêu là quyền của Nhà nước chứ không phải tự do hóa", luật sư Trương Thanh Đức phân tích.

Như vậy, nếu trước đây, Ngân hàng Nhà nước tự quyết định sản xuất cụ thể bao nhiêu miếng vàng thì giờ giao cho một số ít công ty tự quyết, nhưng vẫn là người quyết định tổng sản lượng vàng miếng thông qua việc cấp phép từ nguyên liệu nhập khẩu đầu vào cho đến việc đầu ra là đúc, dập cụ thể vàng miếng.

Dù việc “mở cửa” thị trường vàng còn hạn chế, song giới chuyên gia nhận định Nghị định 232/2025 sẽ khiến giá vàng “hạ nhiệt” trong thời gian tới.

Nguyên nhân là từ nay trở đi, các doanh nghiệp, ngân hàng thương mại đáp ứng điều kiện sẽ cung ứng ra thị trường vàng nhiều sản phẩm mới có chất lượng bảo đảm. Nguồn cung gia tăng, mức độ cạnh tranh cũng được nâng lên, giá vàng sẽ thôi “nhảy múa”.

Trong phân tích thị trường mới nhất, CTCK Guotai Junan Việt Nam đánh giá quy định mới này sẽ mang đến tác động tích cực trong trung và dài hạn khi có thêm nguồn cung vàng miếng thương hiệu ngoài SJC, tâm lý đầu cơ có thể giảm bớt, thị trường vận hành minh bạch hơn.

Tuy nhiên, trong ngắn hạn, khó có thể kỳ vọng biến động lớn về giá, bởi nguồn cung vàng vẫn phụ thuộc chặt chẽ vào xuất nhập khẩu và tỷ giá.

NGỌC DIỆP