Ngóng giá vàng hạ nhiệt

Khách hàng giao dịch tại cửa hàng vàng bạc Bảo tín Mạnh Hải. Ảnh Thanh Hải

Ngân hàng, DN muốn được cấp phép sản xuất vàng miếng phải có giấy phép mua bán, kinh doanh mặt hàng này. Họ cũng phải đáp ứng điều kiện về vốn, với DN là từ 1.000 tỷ đồng trở lên, ngân hàng từ 50.000 tỷ. Một tuần sau khi Nghị định 232 được ban hành, giá vàng liên tiếp lập đỉnh mới. Sau kỳ nghỉ lễ, vàng miếng, vàng nhẫn tăng lên mức cao nhất từ trước tới nay. Người dân muốn mua vàng song hầu hết cửa tiệm ở Hà Nội đều nói không đủ hàng đáp ứng.

Theo các chuyên gia, việc xóa độc quyền vàng miếng, trong ngắn hạn giá vàng sẽ chưa thể giảm ngay mà cần có độ trễ nhất định. Chuyên gia cho rằng, phải từ đầu tháng 11 trở đi, khả năng cao giá vàng mới có sự biến động mạnh; chênh lệch giá vàng từ mức gần 20 triệu đồng/lượng có thể nhanh chóng giảm còn 12-13 triệu đồng/lượng.

Việc xóa bỏ độc quyền vàng miếng là bước đi quan trọng để phá vỡ thế độc quyền, tạo điều kiện cho nhiều đơn vị tham gia hơn và thị trường có thêm nguồn cung. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là liệu có DN nào mặn mà tham gia sản xuất vàng miếng, khi biên lợi nhuận từ vàng miếng chỉ vài phần trăm, trong khi vàng trang sức có thể lên tới hơn 20%.

Theo chuyên gia, trước đây việc các ngân hàng thương mại lớn tham gia bán vàng bình ổn chủ yếu xuất phát từ yêu cầu của Ngân hàng Nhà nước. Khi không còn chỉ đạo, các đơn vị này cũng không tiếp tục kinh doanh vàng miếng do lợi nhuận thấp. Như vậy, ngoài SJC, khả năng có thêm DN tham gia thị trường vàng miếng vẫn còn là dấu hỏi. Bên cạnh đó, để sản xuất vàng miếng, DN cần có nguồn vàng nguyên liệu, đồng nghĩa với việc Ngân hàng Nhà nước phải cấp hạn ngạch nhập khẩu. Mức hạn ngạch này có đáp ứng đầy đủ nhu cầu trong nước hay không sẽ là yếu tố then chốt quyết định khả năng thu hẹp chênh lệch giá vàng. Xóa bỏ độc quyền là cần thiết, nhưng chưa đủ. Để thị trường vàng ổn định, phải có thêm nhiều giải pháp đồng bộ, đặc biệt là giải quyết gốc rễ của vấn đề nguồn cung vàng.

Chuyên gia vàng Trần Duy Phương cho biết, hơn 1 tháng nữa, Nghị định 232 của Chính phủ mới có hiệu lực thi hành. Có thể dự đoán, đây là quá trình để chuẩn bị cho sự ra đời của thông tư hướng dẫn chi tiết, cũng là khoảng thời gian để các đơn vị liên quan có bước tính toán, chuẩn bị cần thiết. Chỉ khi nào các DN nhập khẩu được vàng nguyên liệu, sản xuất vàng và tăng cung ra thị trường, thị trường vàng mới chịu tác động rõ rệt, thực sự “hạ nhiệt”.

TS Nguyễn Trí Hiếu, Chuyên gia tài chính - ngân hàng phân tích, thị trường vàng trong thời gian tới sẽ có nhiều chuyển biến, với điều kiện nghị định phải được thực thi nhanh chóng, chứ không chỉ tồn tại trên giấy. Nếu chưa có động thái cụ thể, chẳng hạn như tuyên bố thương hiệu vàng SJC không còn là thương hiệu vàng quốc gia, hay Ngân hàng Nhà nước cho phép một số ngân hàng thương mại và DN nhập khẩu vàng... thì thị trường vàng chưa có nhiều chuyển biến.

Ông Nguyễn Trí Hiếu nêu, với quy định mới, có thể giá vàng trong nước sẽ giảm khoảng 5-10 triệu đồng/lượng, nhưng với điều kiện giá vàng trên thế giới không thay đổi. Còn nếu giá vàng thế giới vẫn xu hướng tăng thì giá trong nước cũng sẽ tăng theo. Ngoài ra, thời gian tới, việc quản lý thị trường vàng cũng cần được tăng cường thực hiện khi xuất hiện nhiều sản phẩm vàng miếng. Lâu nay trách nhiệm quản lý chủ yếu do Ngân hàng Nhà nước đảm nhiệm. Tuy nhiên, vàng thực chất là một loại hàng hóa quý chứ không phải tiền tệ, nên không thuộc phạm vi chính sách tiền tệ và cũng không nằm trong thẩm quyền quản lý trực tiếp của Ngân hàng Nhà nước.

PGS.TS Nguyễn Hữu Huân (Đại học Kinh tế TP Hồ Chí Minh) cho rằng, Việt Nam cần phát triển sàn vàng trong các trung tâm tài chính quốc tế đang được chuẩn bị xây dựng. Sàn vàng sẽ giúp giảm bớt tình trạng đầu cơ bằng cách chuyển hoạt động mua bán từ vàng vật chất sang giao dịch tài chính, từ đó hạn chế nhu cầu nắm giữ vàng thật. Ông Nguyễn Hữu Huân cũng đề xuất huy động vàng trong dân thông qua hình thức token hóa hoặc phát hành chứng chỉ vàng. Điều này vừa giúp người dân có thêm kênh đầu tư an toàn, vừa giúp Nhà nước tận dụng nguồn lực vàng để đầu tư phát triển.

Trong tương lai có thể xem xét thành lập một cơ quan chuyên trách quản lý thị trường vàng, tách biệt với Ngân hàng Nhà nước. Cơ quan này sẽ chịu trách nhiệm ổn định giá cả, điều tiết cung - cầu, thu hẹp khoảng cách giữa giá vàng trong nước và thế giới, kiểm soát giao dịch, ngăn chặn buôn lậu, đồng thời giám sát toàn bộ hoạt động kinh doanh vàng.

TS Nguyễn Trí Hiếu - Chuyên gia tài chính - ngân hàng

Ngô Sơn