Giải bài toán quản lý tài nguyên khoáng sản

BPO - Thời gian qua, mặc dù công tác quản lý nguồn tài nguyên khoáng sản đã thực hiện nghiêm với nhiều vụ việc được chính quyền địa phương, lực lượng chức năng bắt quả tang, xử phạt vi phạm hành chính theo quy định. Tuy nhiên, tình trạng khai thác đất trái phép vẫn còn diễn biến phức tạp ở nhiều địa phương trong tỉnh, nhất là địa bàn vùng sâu, vùng xa, nhiều đồi núi, vắng người qua lại.

Bài 1:
BÁO ĐỘNG KHAI THÁC ĐẤT TRÁI PHÉP

Từ tin phản ánh của người dân, thời gian qua, phóng viên Đài Phát thanh - Truyền hình và Báo Bình Phước (BPTV) đã ghi nhận nhiều khu vực trên địa bàn tỉnh, nạn khai thác đất lậu đã làm mất nhiều quả đồi, có nơi múc thành vực sâu, rộng lớn. Những đoàn xe ben tải trọng lớn vận chuyển đất còn băm nát những tuyến đường liên thôn, liên xã, làm ô nhiễm môi trường, gây bức xúc cho người dân.

Diễn biến phức tạp

Tận dụng khu vực vùng sâu, bị cây cao su, điều che khuất, nơi giáp ranh giữa xã Thanh An với xã An Khương, huyện Hớn Quản, mới đây các đối tượng đã lén lút khai thác đất sỏi phún đưa đi tiêu thụ. Khu vực khai thác đất là quả đồi lớn, đã bị đối tượng đưa máy cuốc vào múc nham nhở gần nửa quả đồi. Chỉ khi phóng viên vào ghi hình, máy cuốc mới ngưng hoạt động và rời khỏi hiện trường.

Tận dụng khu vực sâu, xa, giáp ranh giữa xã An Khương với xã Thanh An, huyện Hớn Quản, các đối tượng thai thác đất trái phép nham nhở

Không chỉ khu vực vùng sâu, vùng xa, giáp ranh mà nhiều khu vực khác trên địa bàn huyện Hớn Quản, các đối tượng đã tận dụng đồi núi và viện cớ hạ độ cao để làm nền xây dựng công trình hoặc san lấp mặt bằng để buôn bán, đã múc đất đưa đi tiêu thụ. Điều đáng nói không chỉ khu vực đồi núi cao mà cả ruộng lúa của người dân, các đối tượng cũng lén lút múc đất sét với khối lượng lớn.

Chủ tịch UBND xã An Khương Dương Kim Đương cho biết, địa phương đã ban hành nhiều kế hoạch, ra quân tuyên truyền, nắm bắt thông tin qua người dân, chỉ đạo lực lượng chức năng thường xuyên kiểm tra cũng như xử lý quyết liệt. Tuy nhiên, trên địa bàn vẫn có tình trạng khai thác đất trái phép, diễn ra lén lút vào thứ Bảy, Chủ nhật và cả ban đêm. Năm 2023, UBND xã đã xử lý 4 trường hợp khai thác đất trái phép làm hủy hoại địa hình với số tiền 14 triệu đồng, đầu năm 2024 đến nay xử lý 1 trường hợp với 3,5 triệu đồng.

Khai thác đất trái phép tại thôn 5, xã Đăng Hà, huyện Bù Đăng

Những ngày cuối tháng 5-2024, chúng tôi đến xã Đăng Hà, huyện Bù Đăng. Dọc tuyến đường Sao Bọng - Đăng Hà, một bãi tập kết đất sỏi phún rất lớn nằm sát bên đường. Cạnh đó là chiếc xe tải đang chờ múc đất đưa đi. Theo quan sát, đây là khu đất trũng hơn so với mặt đường nên chủ đất đổ sỏi phún để san lấp mặt bằng với diện tích khoảng hơn 0,5 ha.

Theo dấu vết xe chạy, chúng tôi vào khu đất phía sau thuộc thôn 5, xã Đăng Hà, cách khu san lấp khoảng 500m thì phát hiện một quả đồi đã bị múc khối lượng lớn đưa đi tiêu thụ. Xe máy cuốc đang đậu tại hiện trường. Tình trạng này diễn ra trong nhiều ngày nhưng không được phát hiện và xử lý kịp thời.

Trước đó vào năm 2023, tại thôn 3, xã Đăng Hà cũng đã xuất hiện tình trạng khai thác đất quy mô rất lớn. Việc khai thác đất lậu đã xé toang gần nửa quả đồi ngay bên tuyến đường nhựa và sát vách các hộ dân phía dưới. Do khai thác đất quá mức nên khi mưa xuống kéo theo lượng lớn bùn đất tràn ra đường, chảy vào vườn rẫy của một số hộ dân phía dưới. Vụ việc này đã bị lực lượng chức năng xử phạt hành chính. Chủ tịch UBND xã Đăng Hà Vũ Ngọc Đỉnh cho biết, từ năm 2023 đến nay đã xử phạt 3 trường hợp, trong đó UBND huyện xử phạt 1 trường hợp 25 triệu đồng; UBND xã xử phạt 2 trường hợp, mỗi trường hợp 3,5 triệu đồng.

Tận dụng khu vực vắng người qua lại tại ấp 5, xã Minh Lập, thị xã Chơn Thành đối tượng đã khai thác đất lậu đưa đi tiêu thụ

Không chỉ vùng sâu, vùng xa, nhiều đồi núi mà ngay tại khu vực trung tâm, đồng bằng, tình trạng khai thác đất lậu cũng diễn biến phức tạp. Tại ấp 5, xã Minh Lập, thị xã Chơn Thành, tận dụng khu vực vắng người qua lại và che khuất bởi vườn điều, lô cao su, các đối tượng đưa máy múc vào khai thác đất sỏi phún với diện tích khoảng 0,5 ha. Khi thấy có người ghi hình, xe tải lập tức đổ phần đất vừa múc và rời khỏi hiện trường, chỉ còn xe máy cuốc ở lại.

Tại xã Thanh Lương, thị xã Bình Long, từ năm 2023 đến nay đã xảy ra nhiều vụ khai thác đất sét quy mô lớn, làm hủy hoại, biến dạng địa hình. Phó Chủ tịch UBND xã Thanh Lương Nguyễn Mạnh Thái cho biết, tình trạng khai thác đất trái phép trên địa bàn xảy ra lén lút vào ngày nghỉ, lễ, khi phát hiện, bắt quả tang đều được xử lý nghiêm theo quy định. Từ đầu năm 2024 đến nay, trên địa bàn xã Thanh Lương phát hiện 7 trường hợp khai thác đất trái phép, trong đó tham mưu UBND thị xã xử phạt 5 trường hợp, UBND xã xử phạt 2 trường hợp.

Ngăn chặn kịp thời

Từ thông tin do người dân phản ánh, mới đây nhóm phóng viên BPTV ghi nhận tại ấp Thạnh Biên, xã Lộc Thạnh, huyện Lộc Ninh - địa bàn thuộc quy hoạch Khu kinh tế cửa khẩu Hoa Lư, tình trạng khai thác đất trái phép diễn biến phức tạp. Tận dụng khu vực vùng sâu, vùng xa, nơi vắng người qua lại, các đối tượng đã lén lút khai thác đất đưa đi tiêu thụ. Điều đặc biệt, nơi đây không phải là vùng đồi núi mà khá bằng phẳng, tuy nhiên các đối tượng vẫn múc đất với khối lượng rất lớn, diện tích rộng, có nơi múc sâu từ 10-15m. Tình trạng này không chỉ làm thất thoát nguồn tài nguyên đất, biến dạng địa hình mà còn tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông bởi không có rào chắn. Cùng với những khu vực đất trống, tận dụng một số khu vực đang thực hiện đầu tư xây dựng công trình, dự án, các đối tượng múc đất nham nhở. Không chỉ vậy, nhiều khu đất dù được chủ đất xây tường rào bao quanh nhưng các đối tượng vẫn liều lĩnh vào múc đất đưa đi tiêu thụ.

Tại ấp Thạnh Biên, xã Lộc Thạnh, huyện Lộc Ninh - khu đất thuộc quy hoạch Khu kinh tế cửa khẩu Hoa Lư bị các đối tượng khai thác đất quy mô lớn

Trao đổi về tình trạng khai thác đất trái phép, Phó Chủ tịch UBND xã Lộc Thạnh Nguyễn Văn Hải cho biết, trên địa bàn đang triển khai dự án mở rộng quốc lộ 13, từ ngã ba liên ngành đi Cửa khẩu quốc tế Hoa Lư nên cần lượng sỏi phún lớn để làm nền hạ và đắp lề. Trong khi đó, trên địa bàn huyện cũng như địa bàn xã chưa quy hoạch mỏ khai thác đất phục vụ nhu cầu người dân, doanh nghiệp, bởi vậy trong quá trình thi công đã có tình trạng lén lút mua đất của người dân. Khu đất này đã được UBND tỉnh giao Ban Quản lý khu kinh tế tỉnh nên chính quyền địa phương cũng như ban chưa có sự thống nhất về công tác quản lý đất này.

Để giải quyết dứt điểm, mới đây UBND huyện Lộc Ninh, UBND xã Lộc Thạnh phối hợp với Ban Quản lý khu kinh tế tỉnh kiểm tra thực trạng khu đất bị khai thác trái phép, đồng thời họp bàn, lắng nghe thực trạng, khó khăn trong quản lý tài nguyên khoáng sản trên địa bàn. Từ đó đề ra phương án, giải pháp quản lý, giải quyết hiệu quả nhất.

Lãnh đạo huyện Lộc Ninh cũng yêu cầu xã Lộc Thạnh nghiên cứu kỹ Luật Đất đai, xem xét trách nhiệm của chủ tịch UBND các cấp về quản lý đất đai, tài nguyên khoáng sản trên địa bàn. Sau khi đối chiếu các quy định, nếu vượt thẩm quyền thì đề xuất UBND huyện xử lý. Đồng thời, liên hệ với chủ sử dụng đất xây dựng rào chắn, biển cảnh báo nguy hiểm tránh các tai nạn, rủi ro không đáng có cho người dân khi lưu thông qua khu vực này.

V.T