Giải Booker Quốc tế năm 2022 thuộc về nhà văn Ấn Độ

Tomb of Sand (tạm dịch: Mộ cát) của Geetanjali Shree, được Daisy Rockwell dịch từ tiếng Hindi, đã giành được giải thưởng Booker Quốc tế năm 2022. Đây là cuốn tiểu thuyết đầu tiên được dịch từ tiếng Hindi đoạt giải thưởng này.

Nhà văn Geetanjali Shree và dịch giả Daisy Rockwell cùng chia sẻ giải thưởng trị giá 50.000 bảng Anh, theo thông báo vào rạng sáng 27/5 (giờ Việt Nam).

Daisy Rockwell (phải) và Geetanjali Shree (trái) thắng giải thưởng Booker Quốc tế năm 2022. Ảnh: Andrew Fosker/Shutterstock.

Thắng giải với số phiếu áp đảo

Lấy bối cảnh ở miền Bắc Ấn Độ, Tomb of Sand kể về một người phụ nữ 80 tuổi, bị trầm cảm sau khi chồng bà qua đời, quyết định đi đến Pakistan để đối mặt với những tổn thương chưa thể giải quyết từ thời niên thiếu của mình.

Frank Wynne, chủ tịch ban giám khảo của giải thưởng năm nay, đã nhận xét Tomb of Sand là “cực kỳ hài hước và vui nhộn”, “hấp dẫn và quyến rũ, hài hước và nhẹ nhàng, bất chấp các chủ đề khác nhau mà cuốn sách đang giải quyết".

Frank Wynne chia sẻ rằng Tomb of Sand đã nhận được "sự lựa chọn áp đảo" từ hội đồng ban giám khảo, bao gồm tác giả và nhà phê bình văn học Merve Emre, nhà văn và luật sư Petina Gappah, nhà văn và nhà báo Viv Groskop và dịch giả kiêm tác giả Jeremy Tiang.

Geetanjali Shree (tên thật là Geetanjali Pandey) sinh ngày 12/6/1957 tại Mainpuri (Ấn Độ), là tác giả của 5 tiểu thuyết và một vài tập truyện ngắn. Bà hiện sống và làm việc tại New Delhi. Geetanjali Shree đã trải qua phần lớn thời thơ ấu của mình ở bang Uttar Pradesh, Ấn Độ, nơi cha bà làm công chức. Bà tốt nghiệp trường cao đẳng Lady Shri Ram ở New Delhi và sau đó lấy bằng thạc sĩ về lịch sử Ấn Độ hiện đại tại đại học Jawaharlal Nehru.

Bút danh Geetanjali Shree mà bà sử dụng cho các tác phẩm văn học viết bằng tiếng Hindi là sự kết hợp giữa tên riêng của bà và họ của mẹ bà. Bà được biết đến nhiều với cuốn tiểu thuyết đầu tay kể về ba thế hệ phụ nữ và những người đàn ông xung quanh họ trong một gia đình trung lưu ở Ấn Độ. Năm 1996, Geetanjali Shree giành giải thưởng Indu Sharma Katha Samman với tập truyện ngắn Anugoonj.

Daisy Rockwell là một họa sĩ, nhà văn và dịch giả sống ở Vermont, Mỹ. Cô đã dịch một số tác phẩm văn học tiếng Hindi và Urdu như Falling Walls của Upendranath Ashk, Tamas của Bhisham Sahni và The Women's Courtyard của Khadija Mastur.

Frank Wynne cho biết bản dịch của Daisy Rockwell “được thực hiện một cách đáng kinh ngạc", thành công nhờ chuyển ngữ cách chơi chữ, âm sắc của tiếng Hindi trong phiên bản gốc.

Tomb of Sand được nhà xuất bản độc lập Tilted Axis Press thực hiện. Nhà xuất bản Tilted Axis được thành lập bởi Deborah Smith, dịch giả của cuốn sách giành giải Booker Quốc tế năm 2016 Người ăn chay của Han Kang. Cô đã sử dụng số tiền thưởng của mình để thành lập nhà xuất bản Tilted Axis.

Các nhà xuất bản độc lập Fitzcarraldo Editions, Charco Press và Honford Star cũng có sách lọt vào danh sách rút gọn năm nay.

Frank Wynne nói rằng các nhà xuất bản độc lập nhỏ đã đóng góp lớn trong việc đưa tác phẩm dịch đến công chúng.

Ông hy vọng rằng chiến thắng của Tomb of Sand sẽ khuyến khích thêm nhiều bản dịch sách từ các ngôn ngữ ngoài châu Âu.

Chủ tịch ban giám khảo của giải Booker Quốc tế năm nay chia sẻ có rất ít sách tiếng Anh được dịch từ các ngôn ngữ Ấn Độ, từ tiếng Hindi, tiếng Urdu, tiếng Malayalam hay tiếng Bengali. Đó là điều đáng tiếc bởi có nhiều tác phẩm hay của các nhà văn Ấn Độ chưa được dịch.

Các tác phẩm lọt vào danh sách rút gọn giải Booker Quốc tế năm 2022. Ảnh: Scroll.in.

Cạnh tranh với 135 tác phẩm

Năm nay, ban giám khảo đã xem xét 135 cuốn sách, với số lượng tác phẩm lớn.

Những cuốn sách khác trong danh sách rút gọn bao gồm A New Name: Septology VI-VII của Jon Fosse, do Damion Searls dịch từ tiếng Na Uy; Elena Knows của Claudia Pineiro, được Frances Riddle dịch từ tiếng Tây Ban Nha; Heaven của Mieka Kawakami, được Sam Bett và David Boyd dịch từ tiếng Nhật; Cursed Bunny của Bora Chung, do Anton Hur dịch từ tiếng Hàn và The Books of Jacob của Olga Tokarczuk, được dịch từ tiếng Ba Lan bởi Jennifer Croft.

Giải Booker Quốc tế (tiền thân là giải Man Booker quốc tế) được thành lập năm 2004 và được tổ chức hai năm một lần. Đến năm 2016, giải thưởng Booker Quốc tế bắt đầu được tổ chức thường niên và được trao cho một cuốn sách được dịch ra tiếng Anh và xuất bản tại Anh hoặc Ireland trong năm đó (thay vì trao cho một tác giả như trước). Giải thưởng trị giá 50.000 bảng Anh sẽ được chia cho tác giả và dịch giả của cuốn sách chiến thắng.

Năm 2021, giải Booker Quốc tế được trao cho cuốn tiểu thuyết At Night All Blood is Black (tên gốc: Frère d'âme) của nhà văn người Pháp David Diop do Anna Moschovakis chuyển ngữ.

Một số cuốn sách đoạt giải Booker Quốc tế đã được xuất bản tại Việt Nam: Người ăn chay của Han Kang, Con ngựa bước vào quán bar của David Grossman.

Quốc Lượng