Giải mã doanh thu nghìn tỉ của nhiều trường đại học hiện nay

Vài năm gần đây, khái niệm doanh thu nghìn tỉ không còn xa lạ trong hệ thống giáo dục đại học (ĐH) Việt Nam. Theo báo cáo “3 công khai” mà các cơ sở đào tạo ĐH vừa công bố năm 2025, nguồn thu của các cơ sở đa số đều tăng dần hàng năm.

Chỉ riêng tại TP.HCM, đã có 9 cơ sở đào tạo đạt tổng doanh thu năm 2024 từ 1.000 tỉ đồng trở lên, trong đó phần lớn là trường công lập. Ở Hà Nội, một số cơ sở đào tạo tốp đầu cũng ghi nhận doanh thu nghìn tỉ trở lên.

Trường công lập dẫn đầu doanh thu nghìn tỉ

Đứng đầu cả nước về doanh thu trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo ở khối công lập là ĐH Kinh tế TP.HCM (UEH). Năm 2024, trường này đạt gần 1.887 tỉ đồng, tăng hơn 200 tỉ so với năm 2023 và gần gấp đôi so với năm 2021. Với hơn 39.000 người học, gồm 33.800 sinh viên ĐH và 5.500 học viên sau ĐH, đây cũng là một trong những đơn vị có quy mô đào tạo lớn nhất cả nước.

Đứng thứ hai trong khối công lập là ĐH Bách khoa Hà Nội với hơn 1.502 tỉ đồng ở năm 2024, tăng so với mức 1.424 tỉ đồng của năm 2023. Trong đó, học phí và lệ phí chiếm tới 1.277 tỉ.

Bên cạnh đó, một số trường công lập khác cũng có doanh thu trong tốp cao nhất, như Trường ĐH Tôn Đức Thắng đạt hơn 1.224 tỉ đồng; Trường ĐH Bách khoa - ĐH Quốc gia TP.HCM ghi nhận hơn 1.184 tỉ đồng, Trường ĐH Công nghiệp TP.HCM đạt hơn 1.011 tỉ đồng.

Đặc biệt, năm nay có thêm hai trường mới lọt vào tốp những trường nghìn tỉ là ĐH Y dược TP.HCM đạt hơn 1.123 tỉ đồng, tăng gần 230 tỉ đồng so với năm 2023 và Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM cũng vượt mốc với 1.120 tỉ đồng.

Còn ở khối ngoài công lập, Trường ĐH FPT và Trường ĐH Văn Lang vẫn là những cái tên quen thuộc trong những đơn vị có doanh thu cao nhất khi đạt trên 2.000 tỉ đồng ở thời gian gần đây. Cạnh đó, Trường ĐH Nguyễn Tất Thành có doanh thu hơn 1.669 tỉ đồng, trong khi Trường ĐH Công nghệ TP.HCM đạt hơn 1.380 tỉ đồng ở năm 2024.

Sinh viên Trường ĐH Bách khoa (ĐH Quốc gia TP.HCM) trong ngày khai giảng. Ảnh: NHƯ QUỲNH

Học phí chiếm áp đảo

Nhìn vào số liệu công khai tài chính từ các cơ sở đào tạo, những đơn vị có nguồn thu lớn hoặc là trường tư có quy mô đào tạo lớn, hoặc là trường công lập tự chủ tài chính. Bởi nguồn thu từ ngân sách không có hoặc chiếm tỉ lệ rất thấp nên yếu tố tạo nên nguồn thu chủ lực đó chủ yếu thu từ học phí của người học.

Như với Trường ĐH Nguyễn Tất Thành, khoản thu từ giáo dục và đào tạo (học phí, lệ phí...) chiếm tới 99,14% trong tổng thu. Trường có quy mô hơn 30.000 sinh viên, học viên. Học phí năm học 2024-2025 với nhóm ngành sức khỏe dao động từ 43 đến 183 triệu đồng/năm, các ngành còn lại khoảng 21 đến 61 triệu đồng/năm.

Tổng thu và tổng chi của Trường ĐH Nguyễn Tất Thành trong 2 năm qua

Trường ĐH Công nghệ TP.HCM cũng đạt gần 95% nguồn thu từ học phí. Theo thông tin từ trường, học phí trường này năm 2024 bình quân khoảng 18-19 triệu đồng/học kỳ (ngành Dược học và Kỹ thuật xét nghiệm y học khoảng 20-21 triệu đồng/học kỳ). Một năm có ba học kỳ.

Năm 2024, Trường ĐH Công nghiệp TP.HCM cũng có gần 90% nguồn thu là từ học phí. Ở năm này, học phí của trường dao động khoảng 8,12 triệu đến 21,03 triệu đồng/học kỳ (tương đương khoảng 16,24 - 42,06 triệu đồng/năm), tùy thuộc vào từng ngành học.

Còn ở các trường khác như Trường ĐH Tôn Đức Thắng, Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật TP.HCM, Trường ĐH Bách khoa…, học phí cũng chiếm trên 80% nguồn thu của các đơn vị.

Thực tế trên cho thấy, quy mô đào tạo lớn kết hợp với mức học phí cao đang là “công thức” tạo ra nguồn thu nghìn tỉ cho các trường đại học. Tuy nhiên, một vấn đề đáng chú ý khác là tỷ lệ thu từ khoa học – công nghệ và hợp tác bên ngoài còn quá khiêm tốn, chưa tương xứng với tiềm năng và kỳ vọng về việc xây dựng các ĐH nghiên cứu.

Ngay cả những trường có thế mạnh nghiên cứu cũng chưa tạo ra bước đột phá trong doanh thu từ khoa học - công nghệ. Điển hình là ĐH Kinh tế TP.HCM - cơ sở có doanh thu cao nhất khi thu hơn 520 tỉ đồng từ hoạt động này, chiếm 27,6% tổng nguồn thu. Trường ĐH Bách khoa (ĐH Quốc gia TP.HCM) đạt 126,5 tỉ đồng (10,7%), ĐH Y dược TP.HCM hơn 105 tỉ đồng (9,3%). Các trường còn lại, con số chỉ vài chục tỉ đồng, thậm chí chưa tới 1%.

PHẠM ANH