Giải ngân đầu tư công: Dồn lực cho chặng đua cuối

Ba tháng cuối năm là chặng đua nước rút để hoàn thành kế hoạch giải ngân đầu tư công

Bứt phá tiến độ

Những con số tích cực về giải ngân vốn đầu tư công đã được Bộ Tài chính báo cáo lên Chính phủ. Theo đó, nhờ các giải pháp quyết liệt, sự chỉ đạo sát sao của Thủ tướng Chính phủ, giải ngân vốn đầu tư công trong tháng 9 duy trì tốc độ tương đối ổn định so với tháng trước. Cụ thể, ước giải ngân 9 tháng khoảng 440.400 tỷ đồng, đạt khoảng 50% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao (nếu tính trên kế hoạch giao đầu năm thì đạt 55% kế hoạch), so với cùng kỳ năm 2024 cao hơn 4,5 điểm phần trăm về tỷ lệ và 132.600 tỷ đồng về số tuyệt đối.

Con số này là tích cực, nhất là trong bối cảnh năm nay, nguồn lực đầu tư công rất lớn. Theo số liệu của Bộ Tài chính, tổng kế hoạch giao năm 2025 là 1.112.841,7 tỷ đồng. Trong số này, tổng số vốn đã phân bổ chi tiết là 1.029.648,4 tỷ đồng.

Nguồn lực đầu tư lớn nên việc 9 tháng giải ngân được trên 440.000 tỷ đồng là đáng ghi nhận. Hơn thế, theo báo cáo của Bộ Tài chính, trong 9 tháng đầu năm 2025, so với kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, có 9 bộ, cơ quan trung ương và 17 địa phương có tỷ lệ ước giải ngân đạt từ mức bình quân chung cả nước.

Đặc biệt, trong bối cảnh chuyển giao mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, một số địa phương đã rất nỗ lực, quyết liệt trong chỉ đạo, điều hành để sớm hoàn thiện công tác kiện toàn, chuyển giao bộ máy tổ chức, đồng thời khắc phục khó khăn do ảnh hưởng của bão lũ, nỗ lực duy trì tiến độ thực hiện và giải ngân các dự án, đạt tỷ lệ giải ngân 9 tháng trên 60% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Chẳng hạn, Hà Tĩnh giải ngân 109,9%, Thanh Hóa 91,7%, Ninh Bình 90,6%, Lào Cai 89,7%, Thái Nguyên 74,2%...

Hà Tĩnh chính là địa phương được lãnh đạo Chính phủ tuyên dương tại Hội nghị Chính phủ với các địa phương mới đây, khi tỷ lệ giải ngân đứng đầu cả nước, với trên 5.809 tỷ đồng, đạt tới 109,9% kế hoạch Trung ương giao.

Theo Phó chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh Trần Báu Hà, để thúc đẩy giải ngân, Hà Tĩnh đã lập 3 tổ công tác do các Phó chủ tịch UBND tỉnh làm Tổ trưởng, để trực tiếp chỉ đạo, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đối với từng dự án và từng chủ đầu tư. Ngay cả các dự án trọng điểm quốc gia trên địa bàn tỉnh, Hà Tĩnh cũng rất nỗ lực triển khai giải phóng mặt bằng, chuẩn bị sẵn sàng cho việc khởi công dự án.

Dồn lực cho chặng đua cuối

Dù tiến độ giải ngân vốn đầu tư công vẫn đang tích cực, nhưng Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nhận định: “Mục tiêu giải ngân 100% vốn đầu tư công trong năm nay là một thách thức lớn”.

9 tháng, có trên 440.000 tỷ đồng được giải ngân. Nếu so với số vốn đã được phân bổ chi tiết (1.029.648,4 tỷ đồng) thôi, thì con số còn lại phải đẩy vào các công trình, dự án trong 3 tháng cuối năm cũng là rất lớn, khoảng gần 590.000 tỷ đồng, còn cao hơn cả mức đã giải ngân được trong 9 tháng qua.

Thách thức là rất lớn, nhưng mục tiêu giải ngân 100% kế hoạch buộc phải hoàn thành, để không chỉ sử dụng hiệu quả nguồn lực quý, mà còn góp phần tích cực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Bởi thế, 3 tháng cuối năm chính là chặng đua cuối, buộc phải dồn lực để giải ngân. Hơn nữa, mức giải ngân cao của năm 2025 cũng có ý nghĩa rất lớn đối với việc hoàn thành Kế hoạch đầu tư công trung hạn 2021-2025.

Nằm trong nỗ lực này, Bộ Tài chính một lần nữa công khai danh sách các bộ, cơ quan trung ương và địa phương có tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công dưới mức trung bình của cả nước (50%), tính đến hết tháng 9/2025. Theo đó, có 29/42 bộ, cơ quan trung ương và 15/34 địa phương thuộc diện này.

Phê bình những đơn vị chậm giải ngân cũng là một cách để “thúc” giải ngân hiệu quả hơn. Cùng với đó, Bộ Tài chính đã đề xuất một loạt giải pháp để thúc đẩy giải ngân. Cụ thể, triển khai quyết liệt, mạnh mẽ, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công theo Công điện số 169/CĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, bảo đảm giải ngân 100% kế hoạch vốn năm 2025 được Thủ tướng Chính phủ giao; tiếp tục tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về thể chế, chính sách; tháo gỡ khó khăn trong triển khai mô hình chính quyền 2 cấp để tạo thuận lợi cho việc triển khai, giải ngân các dự án…

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị Chính phủ với các địa phương, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã nhấn mạnh việc phải tiếp tục đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, làm sao đạt 100% kế hoạch. Đây có thể nói là một dấu ấn đặc biệt của Chính phủ nhiệm kỳ 2020-2025. Kể từ đầu nhiệm kỳ đến nay, công tác thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công đã được thực hiện rất quyết liệt, triệt để. Các tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ được thành lập để trực tiếp xuống địa phương tháo gỡ khó khăn, vướng mắc. Liên tiếp các công điện, chỉ thị của Thủ tướng được ban hành. Rất nhiều cuộc họp bàn về thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công đã được tổ chức…

Chính sự quyết liệt đó đã góp phần đưa tiến độ giải ngân vốn đầu tư công trong nhiệm kỳ này luôn ở mức cao. Theo Bộ Tài chính, nếu năm 2025 giải ngân hết 100% kế hoạch, thì tổng nguồn lực đầu tư công được giải ngân trong giai đoạn 2021-2025 lên tới hơn 3,026 triệu tỷ đồng. Tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công bình quân giai đoạn 2021-2025 ước đạt khoảng 111% kế hoạch Quốc hội giao, vượt mục tiêu đề ra (mục tiêu đạt trên 90%); số dự án hoàn thành trong giai đoạn đạt khoảng 85% tổng số dự án được bố trí vốn, vượt mục tiêu đề ra (mục tiêu đạt trên 80%).

Khi Kế hoạch đầu tư công trung hạn 2021-2025 được thông qua, với con số kỷ lục 2,87 triệu tỷ đồng, nhiều nỗi lo về chuyện “có tiền không tiêu được”. Nhưng kết quả cuối cùng cho thấy, nỗ lực của Chính phủ, của các bộ ngành, địa phương trong nhiệm kỳ 2020-2025 đã mang lại hiệu quả tích cực.

Không chỉ nguồn vốn được huy động cao hơn, lên tới 3,043 triệu tỷ đồng nhờ bố trí thêm nguồn lực cho Chương trình Phục hồi và Phát triển kinh tế - xã hội từ nguồn lực dự phòng ngân sách Trung ương, cũng như huy động từ ngân sách địa phương…, mà vốn giải ngân cũng rất tích cực. Nguồn lực này đã góp phần quan trọng đưa nền kinh tế từng bước vượt qua khó khăn, đạt tốc độ tăng trưởng cao, trong đó 9 tháng đầu năm 2025 đạt 7,85%, từ đó tạo đà, tạo thế để nền kinh tế có thể đạt tốc độ tăng trưởng 2 con số trong giai đoạn 2026-2030.

Hà Nguyễn