Giải Nobel Y sinh 2023 vinh danh nghiên cứu vaccine mRNA

Hơn 20 năm qua, ông Weissman và bà Karikó cùng làm việc tại phòng thí nghiệm để biến mRNA thành thuốc điều trị. Nếu DNA là “bản thiết kế” của sự sống thì mRNA là trình tự công việc để tạo nên sự sống.

Nhà khoa học Katalin Karikó (phải) và Drew Weissman

Đến năm 2005, ông Weissman và bà Karikó tìm ra phương pháp giải quyết tình trạng viêm, nâng cao tiềm năng điều trị của mRNA (là mã di truyền biểu thị bằng 4 chữ cái C, G, A và U). Hai nhà khoa học phát hiện nếu sửa đổi về hóa học đối với U, mRNA không còn gây viêm nữa và tạo ra nhiều protein hơn, cũng như an toàn để điều trị. Sự điều chỉnh này đặt nền móng cho việc ra đời vaccine Pfizer và Moderna. Sau đó, nhiều công trình phòng các bệnh khác như HIV, ung thư, tự miễn và bệnh di truyền dựa trên công nghệ này đem lại các kết quả hứa hẹn.

Hai nhà khoa học Katalin Karikó và Drew Weissman

Năm 2022, nghiên cứu về cội nguồn gene người của nhà khoa học Svante Pääbo giành giải Nobel Y sinh vì những khám phá liên quan đến sự tiến hóa của con người từ năm 1901 đến nay. Ủy ban Nobel đã trao tổng cộng 114 giải Nobel Y sinh. Người trẻ nhất từng đoạt giải là nhà khoa học Frederick G. Banting, khi 32 tuổi, vì đã khám phá ra insulin. Người cao tuổi nhất là ông Peyton Rous (nhận giải vào năm 1966, ở tuổi 87) với công trình phát hiện virus gây khối u.

"Trước khi Giải Nobel gọi tên TS. Karikó và GS. Weissman, Giải thưởng VinFuture năm 2021 là một trong số ít giải thưởng khoa học công nghệ quy mô toàn cầu đầu tiên tôn vinh công trình nghiên cứu của TS. Karikó và GS. Weissman. Viêc VinFuture vinh danh TS. Karikó và GS. Weissman trước Nobel 2 năm đã thể hiện tầm vóc và tầm nhìn của Hội đồng Giải thưởng VinFuture.

Mặc dù đã được vinh danh bởi nhiều giải thưởng quốc tế lớn, Giải thưởng VinFuture vẫn có vị trí đặc biệt đối với TS. Karikó. Trong một chia sẻ vào cuối tháng 6/2023, bà nhấn mạnh tầm quan trọng của việc có những giải thưởng khoa học đến từ các quốc gia đang phát triển, đặc biệt là những giải thưởng có uy tín, vì sẽ thu hút sự chú ý không chỉ ở trong nước mà còn trên phạm vi toàn cầu.

Bà Karikó khẳng định rằng, từ VinFuture, các nhà khoa học thế giới đã hiểu hơn về một Việt Nam đang mạnh mẽ vươn ra quốc tế. Những giải thưởng quốc tế như VinFuture không chỉ là nguồn cảm hứng cho những nhà khoa học nội địa mà còn tạo nên sức hút, sự quan tâm từ các quốc gia có nền khoa học và công nghệ phát triển mạnh, từ đó mở ra cơ hội cho sự hợp tác và chia sẻ kiến thức, đẩy mạnh tiến trình phát triển khoa học công nghệ trên toàn cầu, đặc biệt ở các quốc gia đang phát triển."

THANH HẰNG