Giải pháp chiến lược giúp Việt Nam thúc đẩy tăng trưởng kinh tế cao và bền vững

Tọa đàm đối thoại chính sách với chủ đề: “Định hướng và giải pháp cho tăng trưởng kinh tế cao và bền vững đến năm 2045” tổ chức vào ngày 3/6/2025.

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang chuyển mình mạnh mẽ với nhiều thách thức và cơ hội đan xen, yêu cầu đặt ra đối với Việt Nam là phải lựa chọn con đường phát triển phù hợp, nhằm vừa đạt được tốc độ tăng trưởng cao, vừa đảm bảo yếu tố bền vững trong dài hạn.

Đây cũng là trọng tâm được các chuyên gia tập trung phân tích, thảo luận tại tọa đàm đối thoại chính sách với chủ đề: “Định hướng và giải pháp cho tăng trưởng kinh tế cao và bền vững đến năm 2045” do Đại học Kinh tế Quốc dân (NEU) phối hợp với Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương tổ chức ngày 3/6/2025 tại Hà Nội.

Phát biểu tại tọa đàm, GS.TS. Phạm Hồng Chương, Giám đốc Đại học Kinh tế Quốc dân (NEU), nhấn mạnh trong giai đoạn phục hồi và phát triển sau đại dịch, Việt Nam đang đứng trước yêu cầu cấp bách phải nâng cao năng lực cạnh tranh, tái cơ cấu nền kinh tế, đồng thời tận dụng tối đa cơ hội từ tiến trình hội nhập quốc tế để hiện thực hóa các mục tiêu phát triển bền vững.

Theo đó, Đảng và Nhà nước đã đặt ra những mục tiêu đầy tham vọng: tốc độ tăng trưởng GDP đạt trên 8% vào năm 2025, tiến tới tăng trưởng ở mức “hai con số” trong giai đoạn 2026 - 2030 và hướng tới gia nhập nhóm nước có thu nhập trung bình cao vào năm 2030, tiến xa hơn là nhóm nước thu nhập cao vào năm 2045.

Dẫu vậy, hành trình hiện thực hóa những mục tiêu này cũng gặp nhiều khó khăn. Việt Nam sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức về thể chế, nguồn lực, chất lượng tăng trưởng, năng suất lao động, trình độ khoa học - công nghệ và năng lực cạnh tranh nội tại của doanh nghiệp.

Cùng với đó là những biến động khó lường từ môi trường quốc tế như căng thẳng địa chính trị, chính sách thay đổi từ các nền kinh tế lớn, chuyển dịch chuỗi cung ứng toàn cầu, yêu cầu phát triển xanh và chuyển đổi số… Tất cả đòi hỏi Việt Nam phải có những chiến lược phát triển linh hoạt, hiệu quả và đủ tầm nhìn dài hạn.

Chính vì vậy, từ góc độ chính sách, PGS.TS. Phạm Thế Anh, Đại học Kinh tế Quốc dân (NEU), cho rằng để đạt được tăng trưởng cao và bền vững, Việt Nam cần xây dựng một kế hoạch dài hạn rõ ràng, trong đó tập trung ưu tiên cho các ngành có lợi thế cạnh tranh và sức lan tỏa lớn.

Đặc biệt, PGS.TS. Phạm Thế Anh nhấn mạnh rằng đầu tư công cần được chọn lọc kỹ lưỡng, tập trung vào những dự án hạ tầng có tính kết nối và lan tỏa cao, tránh tình trạng dàn trải, chạy theo lợi ích cục bộ hoặc bị chi phối bởi yếu tố thời điểm.

Tương tự, GS.TS. Trần Thị Vân Hoa, Đại học Kinh tế Quốc dân (NEU), cho rằng muốn gia nhập nhóm nước có thu nhập cao, Việt Nam phải triển khai đồng bộ nhiều nhóm giải pháp.

Trong đó, hoạt động cải cách thể chế cần đi đầu, với trọng tâm là tinh gọn bộ máy, cải cách thủ tục hành chính, minh bạch hóa trách nhiệm, đồng thời hoàn thiện khung pháp lý thúc đẩy kinh tế số và đổi mới sáng tạo, đặc biệt là qua các cơ chế thí điểm phù hợp.

Việt Nam cần tập trung thu hút dòng vốn FDI chất lượng cao, gắn với cam kết chuyển giao công nghệ và tăng cường liên kết với doanh nghiệp trong nước. Cùng với đó là phát triển hạ tầng số đồng bộ, thúc đẩy ứng dụng các công nghệ như AI, IoT, Big Data, và định vị vai trò trong các chuỗi giá trị toàn cầu.

“Để tạo bước đột phá, Việt Nam cần đẩy mạnh đổi mới công nghệ, chuyển sang sản xuất thông minh, tăng cường đào tạo nguồn nhân lực STEM, kích thích tiêu dùng nội địa, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và tận dụng tối đa các hiệp định thương mại tự do (FTA) và khu thương mại tự do đã ký kết”, GS.TS. Trần Thị Vân Hoa chia sẻ.

Bổ sung thêm về hướng đi chiến lược, TS. Đặng Thị Thu Hoài, Viện Nghiên cứu Chính sách và Chiến lược, cho rằng việc phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là một trụ cột quan trọng. Điều này đòi hỏi không chỉ tăng đầu tư công mà còn huy động mạnh mẽ nguồn lực xã hội cho hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D) trong các lĩnh vực then chốt.

Theo TS. Đặng Thị Thu Hoài, việc xây dựng các trung tâm đổi mới sáng tạo, vườn ươm công nghệ cần được đẩy mạnh. Những trung tâm này không chỉ tạo không gian thử nghiệm công nghệ mà còn trở thành điểm kết nối giữa doanh nghiệp khởi nghiệp, nhà đầu tư và các tổ chức hỗ trợ.

Song song đó, Việt Nam cần xây dựng chính sách khuyến khích doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, thông qua các công cụ như ưu đãi thuế cho chi phí R&D, tín dụng ưu đãi cho các doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ mới.

“Đặc biệt, cần khuyến khích mạnh mẽ hơn nữa sự hợp tác giữa doanh nghiệp với các viện nghiên cứu, trường đại học, để hình thành các cụm liên kết ngành, từ đó tạo nền tảng cho hệ sinh thái đổi mới sáng tạo vững chắc và lan tỏa tại Việt Nam trong thời gian tới”, TS. Đặng Thị Thu Hoài nhấn mạnh.

Phương Nhi