Giải pháp đẩy mạnh hoạt động khoa học công nghệ trong các cơ sở giáo dục đại học

Ngày 22/7, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã phối hợp với Đại học Thái Nguyên tổ chức Hội thảo khoa học "Giải pháp đẩy mạnh hoạt động khoa học và công nghệ trong các cơ sở giáo dục đại học".

Tham dự Hội thảo có Tiến sĩ Nguyễn Quân – Nguyên Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, đại diện Ban Tuyên giáo Trung ương, Văn phòng Chính phủ, Bộ Tài chính và sự tham gia của trên 200 nhà quản lý giáo dục, nhà khoa học, các chuyên gia đến từ các cơ sở giáo dục đại học trong cả nước.

Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Hồng Quang – Tỉnh ủy viên, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng, Giám đốc Đại học Thái Nguyên; Giáo sư, Tiến sĩ Tạ Ngọc Đôn – Vụ trưởng Vụ Khoa học Công nghệ và Môi trường (Bộ Giáo dục và Đào tạo) và Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Văn Ga – Nguyên Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đồng chủ trì hội thảo.

Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Hồng Quang - Giám đốc Đại học Thái Nguyên. ảnh: TL.

Phát biểu chào mừng tại hội thảo, Giáo sư Phạm Hồng Quang - Tỉnh ủy viên, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng, Giám đốc Đại học Thái Nguyên đã thông tin nhanh tới các đại biểu về Đại học Thái Nguyên, tiềm năng, thế mạnh của đại học vùng – một trung tâm đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, trung tâm nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ tiên tiến trong các lĩnh vực giáo dục, nông lâm ngư nghiệp, y – dược, kinh tế, kỹ thuật công nghiệp, công nghệ thông tin và truyền thông, ngoại ngữ.

Đại học Thái Nguyên có vai trò thiết lập, chuyển giao các sản phẩm và các giải pháp khoa học công nghệ cũng như tư vấn chính sách nhằm đóng góp cho sự nghiệp phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội bền vững ở khu vực Trung du, miền núi phía Bắc và cả nước.

5 năm qua, Đại học Thái Nguyên đã thực hiện 56 chương trình, đề tài cấp Nhà nước, dự án sản xuất thử nghiệm cấp Bộ; 408 đề tài cấp Đại học, cấp Bộ; 8.695 bài báo khoa học, trong đó có 7.170 bài báo được đăng trên các tạp chí trong nước, 1.525 bài báo đăng trên các tạp chí quốc tế, 775 bài báo được đăng trên các tạp chí trong danh mục ISI, Scopus, 22 sản phẩm khoa học công nghệ được công nhận quyền sở hữu trí tuệ và quyền tác giả và nhiều chuyển giao thành công đến các tỉnh.

Đại học Thái Nguyên đứng trong nhóm 10 các trường đại học có công bố quốc tế tốt nhất Việt Nam. Theo bảng xếp hạng chỉ số nghiên cứu năm 2019, Đại học Thái Nguyên xếp thứ 9/35.

Theo xếp hạng về chỉ số nghiên cứu nội lực của các cơ sở giáo dục đại học Đại học Thái Nguyên xếp hạng 3/35.

Với quy mô gần 60.000 sinh viên, trong đó có 4.000 cao học và nghiên cứu sinh, hơn 1.000 sinh viên quốc tế, Đại học Thái Nguyên đã và đang đào tạo có chất lượng nguồn nhân lực cho vùng và đất nước, chuyển giao khoa học công nghệ thành công; tư vấn chính sách có hiệu quả và góp phần tăng trưởng kinh tế của vùng và đất nước…

Hội thảo bao gồm 3 nội dung chính: Đánh giá thực trạng công tác quản lý hoạt động khoa học công nghệ tại cơ sở giáo dục đại học; Thảo luận, đề xuất giải pháp nhằm đẩy mạnh hoạt động khoa học và công nghệ trong các cơ sở giáo dục đại học; Trao đổi, góp ý dự thảo Nghị định về hoạt động khoa học và công nghệ trong các cơ sở giáo dục đại học.

Các chuyên gia tham dự hội thảo. ảnh: TL.

Theo Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Văn Ga – nguyên Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, có 3 vấn đề cần tập trung để phát triển nghiên cứu khoa học trong các cơ sở giáo dục đại học:

Thứ nhất, tạo cơ chế liên kết các nhóm nghiên cứu mạnh của các trường đại học trong nước, thông qua phê duyệt các đề án, chương trình nghiên cứu; thông qua quy định linh hoạt về quản lý giảng viên, thông qua cơ chế tài chính.

Thứ hai, đầu tư cơ sở vật chất dùng chung như phòng thí nghiệm chuyên ngành và cơ sở dữ liệu dùng chung.

Thứ ba, xây dựng các quy định mới về quản lý khoa học công nghệ cho phép các trường được sử dụng chung nguồn lực để nghiên cứu khoa học một cách linh hoạt.

Ngoài ra, Giáo sư Bùi Văn Ga cũng cho rwafng cần bổ sung thêm hai điểm mới vào Nghị định, đó là tăng tiền thưởng sản phẩm khoa học công nghệ và nhà nước cấp kinh phí nghiên cứu khoa học trực tiếp cho Bộ Giáo dục và Đào tạo để triển khai hiệu quả công tác này.

Tại hội thảo, các đại biểu đã nghe Giáo sư, Tiến sĩ Tạ Ngọc Đôn báo cáo khái quát hoạt động khoa học và công nghệ trong cơ sở giáo dục đại học.

Hiện nay, Việt Nam có 235 cơ sở giáo dục đại học, trong đó có 170 cơ sở giáo dục đại học công lập và 65 cơ sở giáo dục đại học tư thục, ngoài ra còn có 41 viện nghiên cứu khoa học có đào tạo tiến sĩ.

Tổng số giảng viên tại cơ sở giáo dục đại học hiện có 74.991 người, 729 giáo sư, 4.538 phó giáo sư và 20.197 tiến sĩ. Nhân lực R&D của cả nước tập trung nhiều ở khu vực trường đại học, chiếm 51,2%. Trong đó, nhân lực từ tiến sĩ trở lên trong trường đại học chiếm 66,9% cả nước.

Các chính sách về khoa học công nghệ trong cơ sở giáo dục đại học hiện nay khá đầy đủ nhưng còn nhiều bất cập, chưa đi vào thực tiễn. Việc triển khai hoạt động khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo còn nhiều vướng mắc, khó thực hiện.

Mục đích của hội thảo nhằm đánh giá thực trạng, các khó khăn, bất cập về cơ chế, chính sách, quy trình, thủ tục trong quá trình triển khai hoạt động khoa học và công nghệ, đưa ra những kiến nghị và đề xuất các giải pháp tháo gỡ các bất cập nhằm đẩy mạnh hoạt động khoa học và công nghệ trong các cơ sở giáo dục đại học và góp phần xây dựng dự thảo Nghị định về hoạt động khoa học và công nghệ trong các cơ sở giáo dục đại học.

Tại hội thảo, các đại biểu đã nghe 3 báo cáo tham luận có giá trị, bao gồm:

“Mô hình doanh nghiệp khoa học và công nghệ trong trường đại học, thực trạng triển khai Nghị định về doanh nghiệp khoa học và công nghệ: Khó khăn, giải pháp, kiến nghị” của Giáo sư, Tiến sĩ Tạ Hải Tùng – Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội;

“Phát triển nhóm nghiên cứu mạnh trong trường đại học ở Việt Nam: Thuận lợi, khó khăn, giải pháp và kiến nghị” của Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Đình Đức – Đại học Quốc gia Hà Nội;

“Kinh nghiệm triển khai nhiệm vụ Khoa học và công nghệ gắn với thương mại hóa sản phẩm nghiên cứu” của Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Thị Thu Hà – Viện trưởng Viện Nghiên cứu Lâm nghiệp – Trường Đại học Nông Lâm (Đại học Thái Nguyên).

Tiếp đó, các đại biểu đã trao đổi, thảo luận về các giải pháp đẩy mạnh hoạt động khoa học và công nghệ trong cơ sở giáo dục đại học với các vấn đề như: Về vai trò của phòng/ban khoa học và công nghệ, nhóm nghiên cứu và nhóm nghiên cứu mạnh, hoạt động sở hữu trí tuệ, công bố quốc tế, đăng ký sáng chế/giải pháp hữu ích, thu hút chuyên gia nước ngoài, triển khai nhiệm vụ khoa học và công nghệ các cấp, Quỹ phát triển khoa học và công nghệ trong các cơ sở giáo dục đại học.

Bên cạnh đó, các đại biểu cũng giành thời gian trao đổi về doanh nghiệp khoa học và công nghệ, tài sản góp vốn thành lập doanh nghiệp, mô hình doanh nghiệp trong trường đại học, Quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo, Quỹ phát triển khoa học và công nghệ của doanh nghiệp và hợp tác trường đại học – doanh nghiệp; Về đầu tư phát tiển khoa học và công nghệ, xây dựng hệ thống trích dẫn Việt Nam, xếp hạng đại học và vấn đề đại học định hướng nghiên cứu ở Việt Nam, về liêm chính học thuật và đạo đức nghiên cứu…

Phát biểu kết luận tại Hội thảo, Giáo sư - Tiến sĩ Tạ Ngọc Đôn đã đánh giá cao các ý kiến đóng góp và trao đổi của các đại biểu trao đổi tại hội thảo. Các ý kiến được Tổ thư ký của Hội thảo tổng hợp và sẽ là những căn cứ quan trọng giúp Ban soạn thảo, Ban Biên tập xây dựng Nghị định về hoạt động khoa học và công nghệ trong các cơ sở giáo dục đại học trước khi trình Chính phủ phê duyệt và ban hành.

Nguyễn Hoàng