Giải pháp nâng tầm ngành chăn nuôi trước yêu cầu phát triển xanh

Quang cảnh Hội thảo.

Theo bà Phạm Thùy Linh, Trung tâm Khuyến nông quốc gia, trong những năm qua, hoạt động khuyến nông đã chuyển giao hàng trăm gói tiến bộ kỹ thuật, công nghệ mới vào sản xuất. Từ năm 2023 đến nay, việc chuyển giao, ứng dụng khoa học công nghệ trong hoạt động khuyến nông trung ương tập trung vào một số nhóm như: Chăn nuôi an toàn sinh học, VietGAHP, chăn nuôi tuần hoàn, chăn nuôi có kiểm soát dịch bệnh, chăn nuôi gắn với du lịch sinh thái… phù hợp với vùng miền; quy trình chăn nuôi tiến tiến, tiết kiệm vật tư và chi phí đầu vào, xử lý chất thải và bảo vệ môi trường như: dự án phát triển chăn nuôi lợn, gia cầm, trâu, bò; dự án chăn nuôi tuần hoàn; chăn nuôi ong và tằm, dê, cừu…

Ông Nguyễn Viết Hợi, Cục Chăn nuôi và Thú y (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, ngành chăn nuôi đã có đóng góp then chốt trong đảm bảo an ninh lương thực, thực phẩm, phát triển kinh tế, xã hội. Trong giai đoạn 2010 - 2024, chăn nuôi là lĩnh vực có tốc độ tăng giá trị gia tăng cao và ổn định nhất trong nông nghiệp với tốc độ 4,5 - 6,5%/năm, dự kiến năm 2025 là 5,7 - 5,98%. Tỷ trọng giá trị sản xuất chăn nuôi/tổng giá trị sản xuất nông nghiệp ngành hẹp chiếm từ 32 - 34%. Năng suất chăn nuôi ước tính tăng từ 5 - 20%.

Trong đó, sản lượng thịt các loại tăng hơn 2 lần (từ 4 triệu tấn lên hơn 8,28 triệu tấn), trứng tăng gấp 3 lần (từ gần 6,4 tỷ quả lên 20,2 tỷ quả), sữa tươi tăng 4 lần (từ 0,3 triệu tấn lên 1,2 triệu tấn). Hiện chăn nuôi lợn của Việt Nam đứng thứ 5 thế giới về đầu con, thứ 6 về sản lượng; đàn thủy cầm đứng thứ 2 thế giới (trên 100 triệu con); sản lượng sữa tươi nguyên liệu đứng thứ 3 trong khu vực ASEAN; sản lượng thức ăn chăn nuôi công nghiệp (21,5 triệu tấn) đứng số 1 khu vực Đông Nam Á và thứ 12 thế giới. Giai đoạn 2020 - 2024, xuất khẩu sản phẩm chăn nuôi đạt trên 533 triệu USD.

Các mô hình kinh tế tuần hoàn trong chăn nuôi đang được triển khai tại Việt Nam là: Chăn nuôi ruồi lính đen để xử lý chất thải chăn nuôi, sản xuất thức ăn chăn nuôi từ ấu trùng và phân bón hữu cơ; chăn nuôi giun quế để xử lý chất thải chăn nuôi và sản xuất thức ăn chăn nuôi cùng phân bón hữu cơ; sử dụng đệm lót sinh học từ phụ phẩm trồng trọt để cải thiện môi trường chăn nuôi và cung cấp phân bón cho cây trồng; ủ phân chuồng từ phụ phẩm trồng trọt để sản xuất phân bón hữu cơ; xử lý rơm, thân cây ngô để làm thức ăn cho gia súc; các công trình khí sinh học để tạo năng lượng tái tạo phục vụ sản xuất và sinh hoạt…

Đại diện Cục Chăn nuôi và Thú y (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) tham luận tại Hội thảo.

Tuy nhiên, ngành chăn nuôi đang phải đối mặt với vấn đề quản lý môi trường. Mỗi năm, trung bình có 63,2 triệu tấn phân và 348,9 triệu m3 nước thải từ các loại vật nuôi cần được xử lý và tái sử dụng để bảo vệ môi trường. Chất thải chăn nuôi và phát thải khí nhà kính trong chăn nuôi tăng mạnh theo từng năm. Nếu như năm 2020 phát thải khí nhà kính là 30,94 triệu tấn CO2td thì năm 2025 dự kiến sẽ là 34,1 triệu tấn CO2tđ. Tiêu hóa thức ăn và quản lý chất thải chăn nuôi là nguồn gây ra phát thải khí nhà kính trong chăn nuôi.

Để ứng dụng tiến bộ kỹ thuật mới trong chăn nuôi bền vững, đại diện Cục Chăn nuôi và Thú y cho biết sẽ lồng ghép tiêu chí xanh, giảm phát thải, an toàn sinh hoạt và hữu cơ trong quy trình công nhận tiến bộ kỹ thuật. Đồng thời, hoàn thiện TCVN/QCVN đối với thức ăn chăn nuôi, chăn nuôi hữu cơ, giết mổ, chế biến và môi trường, đưa quản lý kháng sinh và an toàn thực phẩm thành tiêu chí khi công nhận tiến bộ kỹ thuật; thiết kỹ quy trình khép kín từ lựa chọn, thử nghiệm, đánh giá đến công nhận và nhân rộng tiến bộ kỹ thuật, bám sát 5 trụ cột ưu tiên: giống, thức ăn chăn nuôi, chuồng trại và môi trường, giết mổ, chế biến, thị trường và khoa học công nghệ/khuyến nông.

Bên cạnh đó, triển khai chuẩn hóa đo đạc, báo cáo, thẩm định để đánh giá hiệu quả giảm phát thải của các tiến bộ kỹ thuật; ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số toàn diện quy trình công nhận và giám sát tiến bộ kỹ thuật; tổ chức mô hình trình diễn tiến bộ kỹ thuật có tính thực tiễn, khả năng nhân rộng tại các vùng an toàn dịch bệnh, gắn kết từ sản xuất – giết mổ - chế biến – tiêu thụ...

Theo Cục Chăn nuôi và Thú y, trong giai đoạn 2009-2021 đã có hơn 200 công trình nghiên cứu khoa học nổi bật về lĩnh vực chăn nuôi. Giai đoạn 2023-2025, đã có 13 tiến bộ kỹ thuật được công nhận và phân thành nhóm giống vật nuôi; nhóm dinh dưỡng, thức ăn; nhóm môi trường.

Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông quốc gia Lê Minh Lịnh phát biểu bế mạc Hội thảo.

Ông Lê Minh Lịnh, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông quốc gia đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường tiếp tục quan tâm, bố trí nguồn lực nghiên cứu, công nhận và chuyển giao tiến bộ kỹ thuật; hoàn thiện cơ chế, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã và nông dân. Các Trung tâm Khuyến nông phát huy vai trò cầu nối, đẩy mạnh chuyển giao công nghệ, ứng dụng số hóa trong quản lý mô hình và truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Lãnh đạo Trung tâm Khuyến nông quốc gia cũng đề nghị các địa phương lựa chọn, nhân rộng các mô hình phù hợp; tăng cường tập huấn gắn tiến bộ kỹ thuật với chương trình nông thôn mới và OCOP. Các doanh nghiệp, hợp tác xã đẩy mạnh liên kết chuỗi giá trị, đầu tư công nghệ mới, phát triển sản phẩm đạt chuẩn VietGAHP, hữu cơ, hướng tới thị trường xuất khẩu.

Trong thời gian tới, Trung tâm Khuyến nông quốc gia tiếp tục chuyển giao, áp dụng các tiến bộ kỹ thuật về giống, quy trình công nghệ mới, an toàn sinh học, truy suất nguồn gốc và công nghệ cao trong sản xuất gắn với tổ chức sản xuất theo chuỗi ngành hàng, chăn nuôi gắn với du lịch sinh thái; phát triển và nhân rộng mô hình chăn nuôi tuần hoàn, hữu cơ, gắn với chứng nhận VietGAP, hữu cơ; ứng dụng công nghệ số trong quản lý trang trại, giám sát dịch bệnh; khuyến khích phát triển chăn nuôi trang trại, kiểm soát dịch bệnh và vệ sinh an toàn thực phẩm, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, liên kết chuỗi giá trị, kết nối tiêu thụ sản phẩm…

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hải Phòng Lương Thị Kiểm phát biểu.

Tại hội thảo, một số doanh nghiệp như Công ty Cổ phần tập đoàn DABACO Việt Nam, Công ty TNHH Japfa Comfeed Việt Nam… cũng giới thiệu các tiến bộ kỹ thuật trong chăn nuôi có hiệu quả kinh tế cao, bảo vệ môi trường… đang được ứng dụng trong sản xuất.

Cũng tại hội thảo, đại diện các cơ quan chức năng, các chuyên gia, nhà khoa học và doanh nghiệp đã trả lời các câu hỏi về cơ chế, chính sách, các giải pháp kỹ thuật, ứng dụng khoa học, công nghệ, an toàn sinh học, phòng chống dịch bệnh… mà các trang trại, hộ dân gặp phải trong quá trình chăn nuôi.

Mạnh Tú (TTXVN)