Giải pháp nào để sớm ngăn chặn dịch sởi?

Cháu bé 4 tuổi ở Từ Liêm, Hà Nội tử vong tuần qua sau 8 ngày mắc sởi là ca tử vong đầu tiên do bệnh này tại Thủ đô trong năm nay.

Trước đó, ngày 10/3, cháu phát bệnh, bị khó thở vào ngày 17/3. Bé được đưa vào Bệnh viện Nhi Trung ương với diễn biến nặng phải thở máy, lọc máu, can thiệp ECMO.

Ngày 18/3, bé tử vong do suy đa tạng, viêm phổi ARDS - bão cytokine trên nền bệnh sởi. Đáng lưu ý khi cháu bé chưa được tiêm phòng sởi.

Tiêm vắc xin là biện pháp quan trọng để phòng bệnh sởi.

Việt Nam có 4 yếu tố nguy cơ bùng dịch

Bệnh sởi đang gia tăng tại Hà Nội cũng như nhiều địa phương khác. Vì thế, ngăn chặn dịch và giảm tử vong là mục tiêu được ngành y tế đặt ra cấp thiết hơn bao giờ.

GS Phan Trọng Lân, Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, nhận định dịch sởi có nhiều nguy cơ bùng phát tại Việt Nam vì 4 yếu tố: Bệnh đang tăng ở nhiều khu vực trên thế giới cũng như ở Việt Nam; Tỷ lệ tiêm chủng vắc xin ở nước ta hiện chưa cao, miễn dịch chưa đầy đủ; Giao lưu, đi lại nhiều giữa các nước, các vùng; Tỷ lệ lây lan của sởi rất cao.

Vì thế, những người chưa từng mắc sởi hoặc chưa tiêm đủ liều vắc xin sởi luôn có nguy cơ mắc. Hiện nhóm tuổi mắc sởi nhiều nhất là từ 1-4 tuổi, chiếm 38%; nhóm 5-9 tuổi chiếm 24%; dưới 1 tuổi chiếm tới 25%.

Nói về các biện pháp để ngăn chặn dịch sởi, theo GS Phan Trọng Lân, cần nâng cao miễn dịch cộng đồng thông qua tiêm vắc xin trong chương trình tiêm chủng thường xuyên; tiêm vắc xin MMR (sởi, quai bị, rubella) cho đối tượng ngoài chương trình Tiêm chủng mở rộng, nếu tiền sử tiêm không rõ hoặc chưa đủ 2 mũi vắc xin; Tiêm chủng MMR cho cán bộ y tế, phụ nữ dự định có thai trước 3 tháng.

Để tăng cường miễn dịch cộng đồng cần quản lý tốt đối tượng tiêm chủng, đặc biệt là ở những nơi khó tiếp cận hay những địa bàn di biến động dân cư, khó tiêm chủng, đồng thời, chủ động phát hiện vùng lõm, tiến hành tiêm vét, tiêm bổ sung kịp thời.

Vắc xin MMR để tiêm phòng sởi

Tiêm vắc xin cho tất cả nhân viên y tế

Biện pháp hữu hiệu nhất phòng, chống bệnh sởi là tiêm vắc xin đầy đủ và đúng lịch cho trẻ. Vì thế, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương đã chủ động đảm bảo cung ứng đủ vắc xin sởi, sởi-rubella trong năm 2025.

Theo GS Lân, hiện các vắc xin sởi, sởi-rubella trong chương trình tiêm chủng thường xuyên năm 2025 đã được cấp đầy đủ, đáp ứng nhu cầu sử dụng của các tỉnh/thành phố.

1.277.100 liều vắc xin sởi đã được tiếp nhận, đủ sử dụng hết tháng 8/2025 cùng 1.623.100 liều vắc xin MR, đủ sử dụng hết tháng 11/2025. Ngoài ra, đã có 1.759.520 liều vắc xin sởi, sởi-rubella phục vụ cho tiêm chiến dịch.

Bên cạnh tiêm vắc xin, một giải pháp quan trọng trong phòng, chống dịch sởi là giám sát, phát hiện sớm ca bệnh tại trường học, cơ sở y tế, nhà trọ, nhà máy...; đồng thời, cách ly nguồn bệnh tại nhà, nơi làm việc, các cơ sở y tế. Kiểm soát lây nhiễm trong cộng đồng bằng việc vận động tiêm chủng đúng lịch, hướng dẫn phòng bệnh, rửa tay bằng xà phòng thường xuyên, khử trùng, đeo khẩu trang, cách chăm sóc trẻ bị bệnh và cách ly, hạn chế tiếp xúc với người bệnh, tự theo dõi sức khỏe...

Trao đổi với VietTimes, Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương cho rằng việc kiểm soát lây nhiễm trong bệnh viện cần được đặc biệt lưu ý với việc kiểm soát ca bệnh sởi nhập viện qua phân luồng khám bệnh, chẩn đoán sớm và chính xác; hạn chế người nhà/người chăm sóc tiếp xúc với ca bệnh; cách ly phòng/khu vực điều trị sởi và khử trùng, sát khuẩn, vệ sinh thông khí bệnh phòng và vệ sinh bề mặt; thông khí tự nhiên; thông khí cơ học 1 chiều.

“Không chỉ tiêm chủng cho trẻ và người dân, cần tiêm vắc xin phòng bệnh sởi cho tất cả nhân viên y tế; trang bị khẩu trang cho nhân viên y tế, người chăm sóc, người tiếp xúc/ thăm ca bệnh; điều trị bệnh nền, giảm nguy cơ tử vong; thông thoáng môi trường, chú trọng các biện pháp bảo vệ cá nhân và kiểm soát môi trường” – GS Lân khuyến cáo.

Thanh Hằng