Giải pháp then chốt giúp nâng cao tuổi thọ khỏe mạnh tại Việt Nam

Tại hội thảo khoa học do Đại học Y Dược TPHCM tổ chức ngày 10/11, các chuyên gia chỉ ra thực trạng đáng lo ngại: tuổi thọ trung bình của người Việt Nam hiện nay khoảng 74 tuổi, nhưng tuổi thọ khỏe mạnh chỉ đạt 65 tuổi. Điều này có nghĩa mỗi người phải sống chung với bệnh tật trong 8-10 năm cuối đời, trong đó nhiều người từ 60 tuổi trở lên mắc ít nhất một bệnh mạn tính.

"Lá chắn vàng" cho người cao tuổi

Đối mặt với thách thức già hóa dân số, tiêm chủng được các chuyên gia quốc tế đánh giá là một trong những biện pháp phòng ngừa then chốt. Tuy nhiên, tỷ lệ tiêm chủng ở người lớn tại Việt Nam vẫn còn thấp. Theo TS.BS Nguyễn Văn Vĩnh Châu, Phó Giám đốc Sở Y tế TPHCM, có hai rào cản lớn trong tiếp cận vắc xin.

"Vấn đề thứ nhất là chi phí. Hiện BHYT và các chính sách miễn giảm vẫn chưa có, trong khi giá thành vắc xin khá cao, gây khó khăn trong quá trình vắc xin tiếp cận đến người dân", bác sĩ Châu cho biết.

TS.BS Nguyễn Văn Vĩnh Châu, Phó Giám đốc Sở Y tế TPHCM. Ảnh: NVCC

Vấn đề thứ hai là khoảng trống về kiến thức. Theo lãnh đạo Sở Y tế, số lượng nhân viên y tế hiểu về tiêm phòng vắc-xin còn ít. "Một bác sĩ điều trị bệnh nhân tăng huyết áp có thể hướng dẫn về phòng tránh, dinh dưỡng, đơn thuốc và phục hồi chức năng. Nhưng liên quan đến tiêm phòng vắc xin thì chỉ dừng lại ở mức tư vấn, chưa có biện pháp kê đơn, chỉ định cụ thể", bác sĩ Châu nói.

Thực tế, nhiều bác sĩ chỉ khuyến khích bệnh nhân tiêm vắc xin nhưng không chỉ định rõ ràng. Khi bệnh nhân quyết định đi tiêm, cơ sở tiêm chủng chưa chắc đồng ý cho tiêm do lo ngại trách nhiệm pháp lý, đặc biệt với người lớn tuổi có bệnh lý nền như tăng huyết áp, đái tháo đường.

"Do đó cần phải cân bằng được vấn đề chính sách, pháp lý và nhu cầu đào tạo cho các nhân viên y tế để nâng cao năng lực về kiến thức cũng như có thể tuyên truyền cho người dân", Phó Giám đốc Sở Y tế TPHCM nhấn mạnh.

Giáo sư Jonathan Van-Tam, cựu Phó Giám đốc Y tế của Anh chia sẻ tại hội nghị. Ảnh: BTC

Giáo sư Jonathan Van-Tam, cựu Phó Giám đốc Y tế của Anh cũng nhận định: "Việt Nam đang có sự chuyển mình đột phá khi chú trọng y tế dự phòng và kế hoạch phòng ngừa bệnh truyền nhiễm bằng tiêm chủng trọn đời. Chúng ta cần hướng tới đưa chủng ngừa thành một trong những tiêu chuẩn về chăm sóc sức khỏe bền vững, đặc biệt tập trung cho người lớn tuổi".

Đưa học phần vắc xin vào chương trình đào tạo y khoa

Để giải quyết vấn đề này, PGS.TS.BS Ngô Quốc Đạt, Hiệu trưởng Đại học Y Dược TPHCM cho biết: "Một số quốc gia ở châu Âu và Mỹ đã đưa học phần về vắc xin vào chương trình đào tạo y khoa. Việc xây dựng học phần vắc xin cho sinh viên y khoa ở bậc sau đại học là sáng kiến thiết thực, góp phần củng cố nền tảng dự phòng".

Thời gian tới, các học phần về vắc xin sẽ được xây dựng, phê duyệt và đưa vào chương trình đào tạo chính thức từ năm 2026.

Hội thảo cũng chia sẻ về phương pháp đào tạo nhân lực cho lĩnh vực vắc xin. Ảnh: BTC

PGS.TS Hồ Thị Kim Thanh, Trường Đại học Y Hà Nội, cho biết trong tương lai sẽ xây dựng ít nhất 1 tín chỉ về vắc xin và tiêm chủng trong chương trình đào tạo bác sĩ nội trú, chuyên khoa I và thạc sĩ ứng dụng của các chuyên ngành như nhi khoa, nội khoa, truyền nhiễm, miễn dịch.

Với tình trạng dân số già hóa ngày càng tăng nhanh, việc nâng cao nhận thức và khuyến khích tiêm chủng cho người cao tuổi không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe cá nhân mà còn góp phần giảm gánh nặng cho hệ thống y tế và xã hội, hướng tới mục tiêu sống thọ đi đôi với sống khỏe.

Phước Sáng