Giải quyết bất cập khi trữ lượng thực tế khác với quy hoạch

Bất cập khi trữ lượng thực tế khác với quy hoạch

Tại phiên thảo luận, Phó trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh Nguyễn Thị Thu Hà đánh giá cao tư duy quản lý mới trong dự thảo Luật Địa chất và Khoáng sản (sửa đổi); đặc biệt, là các quy định cho phép thăm dò mở rộng xuống sâu mà không cần điều chỉnh quy hoạch hay việc cấp trùng ranh giới bề mặt để khai thác ở các tầng địa chất khác nhau. Tuy nhiên, từ góc độ thực thi, đại biểu chỉ ra "vấn đề" nằm ở mối quan hệ giữa giấy phép và quy hoạch.

Phó trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh Nguyễn Thị Thu Hà phát biểu thảo luận

Theo phân tích của đại biểu, quy định cho phép chủ đầu tư được quyền thăm dò bổ sung và nâng cấp trữ lượng ngay trong ranh giới đã cấp phép. Kết quả thăm dò này là cơ sở khoa học để điều chỉnh giấy phép khai thác. Tuy nhiên, con số trữ lượng mới sau khi nâng cấp thường sẽ khác biệt so với "trữ lượng huy động" đã được ấn định trong quy hoạch khoáng sản ban đầu.

Chính sự chênh lệch này khiến cơ quan có thẩm quyền có thể không tiếp nhận, thẩm định hồ sơ điều chỉnh giấy phép khai thác (do không phù hợp với quy hoạch). Thậm chí, thực tế đã có trường hợp Hội đồng thẩm định Báo cáo đánh giá tác động môi trường từ chối hồ sơ vì trữ lượng nâng cấp chưa được cập nhật vào Quy hoạch khoáng sản.

Để giải quyết tình trạng này, đại biểu Nguyễn Thị Thu Hà kiến nghị bổ sung vào cuối điểm h, khoản 2 Điều 4: “Trường hợp gia hạn, cấp lại, điều chỉnh giấy phép thăm dò khoáng sản, giấy phép khai thác khoáng sản thì thời hạn của giấy phép không phụ thuộc vào thời kỳ của quy hoạch khoáng sản, quy hoạch tỉnh đã được phê duyệt và điều chỉnh giấy phép khai thác để bổ sung trữ lượng từ kết quả thăm dò được cơ quan có thẩm quyền công nhận thì trữ lượng khoáng sản được cấp phép khai thác không phụ thuộc vào trữ lượng huy động ghi trong quy hoạch khoáng sản, quy hoạch tỉnh đã được phê duyệt”. Quy định này nhằm bảo đảm tính tuân thủ pháp luật cho cơ quan thẩm định mà không làm gián đoạn hoạt động sản xuất.

Rõ quy định về thử nghiệm công nghệ, thủ tục chuyển tiếp

Bên cạnh câu chuyện quy hoạch, đại biểu cũng đặt vấn đề về hành lang pháp lý cho việc đổi mới công nghệ, đặc biệt với các khoáng sản phức tạp như đất hiếm. Hiện nay, hoạt động lấy mẫu thử nghiệm công nghệ chỉ được quy định thực hiện trong giai đoạn thăm dò.

Vấn đề đặt ra là sau khi kết thúc thăm dò, nếu nhà đầu tư muốn áp dụng công nghệ mới tiên tiến hơn để khai thác, chế biến thì lại không có cơ chế để lấy mẫu thử nghiệm lại. Đại biểu kiến nghị cần bổ sung cụm từ "thử nghiệm công nghệ" vào phạm vi được Chính phủ quy định chi tiết, tạo cơ sở cho doanh nghiệp triển khai đầu tư hiệu quả và phù hợp thông lệ quốc tế .

Quang cảnh phiên thảo luận toàn thể tại hội trường, sáng 1/12

Ngoài ra, tính liên tục của thủ tục hành chính cũng là nội dung được đại biểu đặc biệt lưu ý. Theo dự thảo mới, thẩm quyền cấp phép một số loại khoáng sản sẽ chuyển từ Bộ Tài nguyên và Môi trường về UBND cấp tỉnh. Điều này tạo ra rủi ro cho các hồ sơ đã nộp lên Bộ theo Luật Khoáng sản 2010 nhưng đến ngày 1/7/2025 (khi luật mới có hiệu lực) vẫn chưa có kết quả .

Để tránh việc người dân, doanh nghiệp phải làm lại quy trình từ đầu gây lãng phí, đại biểu đề nghị bổ sung điều khoản chuyển tiếp: Cơ quan nhà nước nào đã tiếp nhận hồ sơ thì tiếp tục có thẩm quyền thẩm định, trình phê duyệt và cấp phép theo quy định tại thời điểm tiếp nhận .

Cũng liên quan đến thủ tục, Phó trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh đề nghị kéo dài thời gian ưu tiên nộp hồ sơ cấp phép đối với khoáng sản nhóm IV từ 45 ngày lên 3 tháng. Lý do là trong các mỏ khoáng sản nhóm IV thường xuất hiện khoáng sản nhóm III và ngược lại, nên cần thời gian đủ dài để đánh giá kỹ lưỡng, tránh thất thoát tài nguyên .

Mạnh Tuân