Giải thưởng Dế Mèn 2025: Chung tay vì âm nhạc thiếu nhi
Tại Lễ trao Giải thưởng Thiếu nhi Dế Mèn lần thứ 6-2025 vừa diễn ra tại Hà Nội, công chúng nhiều lứa tuổi đã có dịp thưởng thức một không gian nghệ thuật độc đáo và truyền cảm hứng khi những ca khúc thiếu nhi quen thuộc của nhạc sĩ Phạm Tuyên và nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung vang lên.
Các đại biểu và nghệ sĩ tại Giải thưởng Dế Mèn 2025.
Từ những bài ca tuổi thơ mộc mạc đi cùng năm tháng cho đến những sáng tác hiện đại đạt triệu “view”, vẫn là đề tài tâm huyết của các nhạc sĩ.
Tôn vinh "nhạc sĩ của tuổi thơ”
Giải thưởng Dế Mèn do Báo Thể thao và Văn hóa (Thông tấn xã Việt Nam) tổ chức từ năm 2020, nhằm tôn vinh các sáng tác văn học nghệ thuật của thiếu nhi và vì thiếu nhi. Năm nay, danh hiệu cao quý Hiệp sĩ Dế Mèn lần đầu tiên được trao cho một nhạc sĩ: nhạc sĩ Phạm Tuyên.
Vừa bước sang tuổi 96, có mặt trong khán phòng vinh danh mình, nhạc sĩ Phạm Tuyên đầy tươi tắn và nở nụ cười hiền khi được các cháu thiếu nhi vây quanh. Trong gia tài hơn 700 ca khúc, ông dành riêng hơn 200 bài viết về thiếu nhi. Âm nhạc của ông vừa mang tính giáo dục nhẹ nhàng, vừa góp phần nuôi dưỡng tâm hồn trẻ bằng những giai điệu đẹp, giàu chất truyền thống.
Giai điệu trong sáng, ca từ vui tươi của các ca khúc như: Chiếc đèn ông sao; Tiến lên Đoàn viên; Em vui chơi ngày hôm nay; Cô và mẹ; Cả tuần đều ngoan; Gặp nhau dưới trời thu Hà Nội; Cánh én tuổi thơ; Chú voi con ở bản Đôn; Bài hát tiếng chuông và ngọn cờ, Bà còng... được bao thế hệ thuộc nằm lòng, trở thành một phần của ký ức. Không chỉ là tác giả của hàng trăm bài hát thiếu nhi được yêu thích, nhạc sĩ Phạm Tuyên còn có công mang nhiều ca khúc thiếu nhi quốc tế đến Việt Nam qua việc dịch lời Việt rất đẹp và sát nghĩa.
Bên cạnh đó, người nhạc sĩ sinh năm 1930 sở hữu một “kho báu” vô giá là 41 bài đồng dao cổ được ông phổ nhạc, chứa đựng vẻ đẹp hồn hậu và gần gũi của cảnh sắc thiên nhiên, con người, văn hóa dân gian Việt Nam. Sau nhiều năm ông sưu tầm và gìn giữ, những bài đồng dao này đã được đưa vào dự án sách đa phương tiện “Khúc đồng dao của bé” với sự đồng hành của con gái nhạc sĩ - nhà báo Phạm Hồng Tuyến. Tác phẩm kết hợp giữa kể chuyện, âm nhạc, minh họa và mã QR để nghe âm thanh. Cuốn đầu tiên của bộ sách mang tên “Về quê - Khúc đồng dao của bé” đã xuất sắc lọt vào chung khảo Giải thưởng Dế Mèn 2025.
Với những đóng góp bền bỉ, được xem là “nhạc sĩ của tuổi thơ”, một biểu tượng của dòng nhạc thiếu nhi Việt Nam trong nhiều thập kỷ. Chủ tịch Hội đồng Giám khảo Giải thưởng Dế Mèn- nhà thơ Trần Đăng Khoa nhấn mạnh: “Nhạc sĩ Phạm Tuyên là đại thụ trong nền âm nhạc Việt Nam, xòe ra đến ba cái nhánh: một là nhạc trữ tình, hai là nhạc cách mạng và ba là nhạc thiếu nhi. Phạm Tuyên dõi theo sự trưởng thành của các em một cách sát sao bằng âm nhạc. Có thể nói, đó là một cuốn “từ điển bách khoa” bằng âm nhạc về mọi trạng thái, độ tuổi, mọi cung bậc tình cảm trong thế giới tâm hồn các em”.
Nhạc sĩ trẻ tiếp lửa nhiệt huyết
Giải thưởng Dế Mèn 2025 cũng ghi nhận một dấu ấn đặc biệt với đầu tiên là nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung (sinh năm 1983). Trước đó, vào năm 2020, anh từng được trao giải Khát vọng Dế Mèn cho những ca khúc thiếu nhi nổi bật sáng tác trong giai đoạn đó.
Bày tỏ sự ngưỡng mộ và xúc động khi được đứng chung sân khấu với nhạc sĩ Phạm Tuyên, nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung chia sẻ rằng mình đã và đang ấp ủ nhiều dự định để tiếp tục lan tỏa giá trị của nhạc thiếu nhi cũng như góp phần khơi gợi cảm hứng sáng tạo cho các nghệ sĩ đương đại. Nếu nhạc sĩ Phạm Tuyên đã sáng tác nhiều bài hát từ mong muốn dành tặng cho con gái mình và bè bạn, thì nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung cũng gắn bó sâu sắc với âm nhạc thiếu nhi hơn kể từ khi được làm cha.
Với hơn 300 ca khúc dành cho thiếu nhi, Nguyễn Văn Chung hiện giữ kỷ lục là nhạc sĩ trẻ sáng tác nhiều bài hát thiếu nhi nhất Việt Nam. Những ca khúc nổi bật của anh như: Nhật ký của mẹ; Gia đình nhỏ, hạnh phúc to; Mẹ ơi có biết; Con gái nhỏ của ba; Bố ơi kể chuyện con nghe; Vui đến trường... đã lan tỏa rộng rãi trên nhiều nền tảng số, thường xuyên được biểu diễn trong các sự kiện văn hóa-giáo dục.
Từ năm 2023 đến nay, nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung đã đầu tư kinh phí lớn để thực hiện dự án “Cùng con tập hát” (hay “300 bài hát thiếu nhi”) và phát hành miễn phí trên YouTube. Dự án như một tuyển tập trực tuyến giới thiệu bài hát và hướng dẫn thực hành thanh nhạc, giúp các bậc cha mẹ, thầy cô và trẻ em dễ dàng tiếp cận, lựa chọn nghe và xem bất kỳ lúc nào.
