Giảm lãi suất phải đặt trong bối cảnh tổng thể

Động lực kéo tăng trưởng tín dụng

Trong báo cáo dự báo kết quả kinh doanh ngành NH vừa công bố, Công ty chứng khoán MB (MBS), cho biết tính đến ngày 29-8, dư nợ tín dụng toàn hệ thống đã tăng 11,82% so với cuối năm 2024, và tăng 20% so với cùng kỳ.

Tiếp đà tăng trưởng tín dụng (TTTD) mạnh mẽ trong nửa đầu năm, tín dụng cuối quý III của các NH niêm yết mà MBS theo dõi dự kiến đạt khoảng 14,8% so với đầu năm, tương đương với mức tăng 4,6% so với quý trước.

“Chúng tôi kỳ vọng tín dụng bán lẻ sẽ bắt kịp tốc độ tăng của tín dụng DN trong nửa cuối 2025 nhờ mảng cho vay mua nhà và tiêu dùng phục hồi. Bên cạnh đó, TTTD của nhóm NHTMCP tư nhân được kỳ vọng sẽ duy trì mức tăng tốt hơn so với nhóm NHTMCP quốc doanh, lần lượt đạt 18% và 12% so với đầu năm tại cuối quý III”, MBS dự báo.

Tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam lần 3-2025 với chủ đề “Động lực nào cho tăng trưởng GDP 8,3-8,5%” do báo Người Lao Động tổ chức, ông Đinh Đức Quang, Giám đốc Khối Kinh doanh tiền tệ UOB Việt Nam cho biết, mặt bằng lãi suất hiện nay đang tương đối ổn định.

Danh mục cho vay của UOB Việt Nam áp dụng mức lãi suất vay ngắn hạn đối với doanh nghiệp chỉ quanh 5%/năm và qua theo dõi quan sát cho thấy lãi suất ở các NH khác cũng tương đương.

Khó giảm mạnh

Tuy nhiên, ông Đinh Đức Quang cho rằng, cơ hội để lãi suất giảm mạnh hơn vào cuối năm nay là rất khó vì lãi suất không thể được điều chỉnh một cách đơn lẻ mà phải đặt trong tổng thể, bảo đảm sự hài hòa lợi ích giữa người vay và người gửi tiền. Do đó, việc đưa lãi suất xuống mức thấp hơn nữa trong bối cảnh hiện tại là không dễ dàng.

Theo dự báo của UOB, Fed sẽ tiếp tục cắt giảm lãi suất thêm 2 lần vào tháng 10 và tháng 12 năm nay, đưa mặt bằng lãi suất của Mỹ về mức 3,75%. Sang năm 2026, Fed có thể tiếp tục hạ lãi suất thêm 2 lần nữa, kéo mặt bằng lãi suất về dưới 3,5%. Đây sẽ là cơ sở thuận lợi để NHNN xem xét cắt giảm lãi suất VND.

Hiện tại để mong đợi lãi suất giảm sâu hơn trong khi tỷ giá vẫn chịu áp lực là điều khó xảy ra. Quan điểm của UOB là NHNN có thể sẽ chưa lập tức cắt giảm lãi suất, mặc dù áp lực tăng trưởng năm nay trên 8%. Dự báo mặt bằng lãi suất sẽ ổn định quanh mức hiện nay.

Tương tự, TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, cùng nhận định rằng dư địa chính sách tiền tệ hiện rất eo hẹp, nên rất khó giảm thêm lãi suất. Bởi lãi suất điều hành của NHNN cho vay tái cấp vốn khoảng 4,5%/năm, cao hơn so với lãi suất cho vay qua đêm của Mỹ chỉ 4,25%.

Nếu giảm thêm sẽ rất nguy hiểm vì lo ngại "chảy máu ngoại tệ". Thống đốc NHNN cũng đã phát biểu trước Quốc hội, nếu tình hình tỷ giá căng thẳng sẽ cân nhắc câu chuyện lãi suất, nên giảm lãi suất là rất khó, chưa kể câu chuyện cung tiền và lạm phát sẽ căng thẳng.

Theo MBS, NIM của các NH niêm yết được dự báo sẽ đi ngang hoặc cải thiện nhẹ so với nửa đầu năm do lãi suất cho vay vẫn sẽ được duy trì ở mức thấp trong khi áp lực huy động sẽ không tăng dù tăng trưởng huy động vẫn đang thấp hơn TTTD.

Tăng trưởng huy động nửa đầu năm đạt 9,6% so với đầu năm, cao hơn nhiều so với mức 4,7% cùng kỳ năm trước. Các NH cũng có những biện pháp để cải thiện NIM thông qua việc đẩy mạnh cho vay trung - dài hạn, đồng thời tiếp tục phát triển và tối ưu các giải pháp thu hút CASA để giảm bớt chi phí vốn.

Đối với lãi suất trung và dài hạn, doanh nghiệp muốn mở rộng sản xuất kinh doanh cần giảm bớt sự phụ thuộc vào nguồn vốn tín dụng ngân hàng. Thực tế, vốn trung và dài hạn đang là gánh nặng lớn của hệ thống tổ chức tín dụng, nếu không tháo gỡ sẽ còn tạo sức ép lên lãi suất. Thị trường vẫn còn nhiều kênh huy động vốn khác như chứng khoán, trái phiếu.

"Vì vậy, cần cơ chế san sẻ gánh nặng vốn trung và dài hạn cho thị trường, thay vì chỉ dựa vào tín dụng ngân hàng. Đây mới là giải pháp hỗ trợ dài hạn, giúp doanh nghiệp và nền kinh tế phát triển bền vững hơn”, ông Quang khuyến nghị.

NHNN sẽ điều hành phù hợp

Về phía NHNN, ông Nguyễn Phi Lân, Vụ trưởng Vụ Dự báo, thống kê - Ổn định tiền tệ, tài chính, cho biết trong công tác điều hành, NHNN đã chủ động hạ lãi suất điều hành xuống mức thấp, thường xuyên chỉ đạo các tổ chức tín dụng tiết giảm chi phí hoạt động, cùng nhiều giải pháp khác nhằm phấn đấu giảm lãi suất cho vay.

Tính đến ngày 10-9, lãi suất cho vay bình quân đối với các giao dịch mới của các NH ở mức 6,52%/năm, giảm thêm 0,41% so với cuối năm 2024. Nhờ vậy, doanh nghiệp và người dân có điều kiện tiếp cận nguồn vốn vay với chi phí thấp hơn, phục vụ các hoạt động đầu tư, xuất khẩu, tiêu dùng - những động lực quan trọng của nền kinh tế.

Trong thời gian tới, NHNN sẽ tiếp tục điều hành chính sách tiền tệ theo hướng chủ động, linh hoạt, kịp thời và hiệu quả, đồng thời phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách khác để vừa thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, vừa ổn định kinh tế vĩ mô và kiểm soát lạm phát.

“NHNN cũng sẽ theo dõi sát tình hình kinh tế để điều hành lãi suất phù hợp với diễn biến thị trường, lạm phát và mục tiêu chính sách tiền tệ; tiếp tục yêu cầu các tổ chức tín dụng tiết giảm chi phí, tăng cường chuyển đổi số, từ đó tạo điều kiện hạ thêm lãi suất cho vay’, ông Nguyễn Phi Lân cho biết.

Yên Lam