Giảm nghèo đa chiều ở Cần Thơ: Nỗ lực tạo thay đổi bền vững

Trong những năm qua, công tác giảm nghèo tại Cần Thơ (được hợp nhất từ 3 địa phương là Sóc Trăng, Hậu Giang và TP Cần Thơ) đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ. Nhờ sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và sự đồng lòng của người dân, thành phố đã triển khai hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025.

Nhiều chính sách hỗ trợ về y tế, giáo dục, nhà ở, tín dụng ưu đãi đã được thực thi đồng bộ, giúp hàng ngàn hộ dân cải thiện đời sống, vươn lên thoát nghèo. Các mô hình sinh kế hiệu quả như nuôi lươn không bùn, trồng nấm rơm, các dự án nông nghiệp công nghệ cao đã được nhân rộng, tạo ra việc làm và thu nhập ổn định cho người lao động.

Nhờ những nỗ lực này, Cần Thơ đã đạt được những kết quả nổi bật trong giảm nghèo. Theo báo cáo kết quả rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo các năm 2022 và 2023, 2024 theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2022 - 2025, số hộ nghèo tại Cần Thơ (cũ) giảm mạnh qua các năm. Năm 2022, toàn thành phố có 1.904 hộ nghèo, chiếm tỷ lệ 0,52%, sang năm 2023 giảm xuống còn 764 hộ (0,21%), và đến năm 2024 chỉ còn 350 hộ, chiếm 0,09%. Nếu lấy năm 2024 làm mốc, số hộ nghèo đã giảm gần 5,5 lần so với năm 2022. Tỷ lệ nghèo đa chiều cũng giảm liên tục, từ 2,58% năm 2022 xuống còn 1,35% năm 2024, cho thấy hiệu quả rõ rệt của chương trình giảm nghèo bền vững tại địa phương.

Tại Hậu Giang (cũ), công tác giảm nghèo cũng đạt nhiều kết quả ấn tượng. Tỉnh đã triển khai hơn 60 dự án đa dạng hóa sinh kế, hỗ trợ gần 800 hộ nghèo, cận nghèo và hộ mới thoát nghèo tham gia các mô hình trồng trọt, chăn nuôi nhằm tăng thu nhập. Đồng thời, Hậu Giang tập trung xây dựng và sửa chữa hàng ngàn căn nhà tình thương, nhà tình nghĩa, nhà Đại đoàn kết cho các hộ khó khăn về nhà ở, góp phần cải thiện đời sống vật chất và tinh thần của người dân.

Số liệu rà soát cho thấy, số hộ nghèo của Hậu Giang giảm đáng kể qua các năm. Năm 2022, toàn tỉnh có 9.736 hộ nghèo, chiếm tỷ lệ 4,84%, đến năm 2023 giảm còn 6.611 hộ (3,29%), và cuối năm 2024 chỉ còn 2.965 hộ, chiếm 1,47%. Tỷ lệ nghèo đa chiều cũng giảm từ 8,53% năm 2022 xuống còn 4,73% năm 2024. Những con số này chứng minh nỗ lực đồng bộ của các ngành, địa phương và cộng đồng trong việc triển khai các giải pháp giảm nghèo hiệu quả.

Còn tỉnh Sóc Trăng (cũ) đã triển khai nhiều giải pháp giảm nghèo theo hướng có trọng tâm, ưu tiên các xã, ấp đặc biệt khó khăn; nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo nghề; đồng thời hỗ trợ trực tiếp cho các hộ nghèo để ổn định cuộc sống và phát triển sinh kế. Từ năm 2022 đến 2024, số hộ nghèo giảm từ 15.139 hộ (4,54%) xuống còn 4.430 hộ (1,32%), giảm gần 3,5 lần. Tỷ lệ nghèo đa chiều cũng giảm mạnh, từ 12,40% năm 2022 xuống 6,40% năm 2024. Bên cạnh đó, Sóc Trăng đã tạo việc làm cho hơn 32.000 người, trong đó 544 người đi lao động ở nước ngoài, góp phần nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống cho người dân.

Sau sáp nhập, Cần Thơ xác định rằng công cuộc giảm nghèo không chỉ dừng lại ở việc cải thiện thu nhập, mà phải hướng tới giảm nghèo đa chiều, bao trùm và bền vững, giải quyết cả sự thiếu hụt về khả năng tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản.

Trên tinh thần đó, UBND TP Cần Thơ đã ban hànhKế hoạch số 77/KH-UBND ngày 17/9/2025, cụ thể hóa các nhiệm vụ trọng tâm cho năm 2025. Kế hoạch không chỉ đặt mục tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo chung xuống còn 0,63%, mà còn đặc biệt quan tâm đến vùng đồng bào dân tộc thiểu số, phấn đấu giảm tỷ lệ hộ nghèo trong nhóm này còn 1,58%. Đây là tầm nhìn chiến lược, thể hiện quyết tâm chính trị cao của Đảng bộ và chính quyền thành phố trong việc đảm bảo an sinh xã hội, đồng thời tạo nền tảng phát triển công bằng và bền vững cho toàn địa phương.

UBND TP Cần Thơ thúc đẩy phát triển, sản xuất kinh doanh cho người lao động. Ảnh: Báo Cần Thơ

Hiệu quả giảm nghèo bền vững của một số xã trên địa bàn Cần Thơ

Sau khi sáp nhập về thành phố Cần Thơ, xã Vị Thủy được hưởng nhiều chính sách hỗ trợ về hạ tầng, tín dụng và kỹ thuật nông nghiệp. Nhờ vậy, công tác giảm nghèo tại địa phương được triển khai đồng bộ, gắn với chuyển đổi cơ cấu kinh tế và xây dựng nông thôn mới.

Với hơn 4.000 ha đất nông nghiệp, xã khuyến khích người dân đa dạng hóa sinh kế. Các hộ nông dân trồng dưa hấu, bắp, đậu nành, rau, cây ăn trái kết hợp nuôi thủy sản. Những mô hình nuôi cá rô đồng, cá trê, vịt siêu thịt hay gà thả vườn đã giúp nhiều hộ có thu nhập ổn định, đồng thời tận dụng hiệu quả phụ phẩm nông nghiệp.

Phát huy lợi thế nông nghiệp cùng nguồn vốn từ Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, xã Vị Thủy tập trung hỗ trợ sinh kế, tạo việc làm và hướng dẫn kỹ thuật sản xuất để người dân chủ động thoát nghèo. Xã hiện có 19 ấp với hơn 7.000 hộ dân, trong đó còn 125 hộ nghèo và 214 hộ cận nghèo; địa phương phấn đấu giảm khoảng 12% số hộ nghèo đến cuối năm 2025.

Địa phương được phân bổ hơn 1,4 tỷ đồng từ Nghị quyết 206/NQ-UBTVQH, ưu tiên hỗ trợ phát triển sản xuất, tạo việc làm và nâng cao công tác truyền thông về giảm nghèo. Các hợp tác xã nông nghiệp hoạt động hiệu quả, ký kết hợp đồng tiêu thụ sản phẩm ổn định với doanh nghiệp, giúp nông dân yên tâm sản xuất. Ngoài ra, xã còn phát triển du lịch trải nghiệm nông nghiệp dựa trên cảnh quan miệt vườn, sông nước; một số hộ mở homestay kết hợp tham quan vườn trái cây, làm bánh dân gian, vừa tăng thu nhập vừa quảng bá hình ảnh nông thôn mới kiểu mẫu.

Điểm khác biệt trong công tác giảm nghèo tại Vị Thủy hiện nay là hỗ trợ có điều kiện: Người dân được tập huấn kỹ thuật, hướng dẫn quản lý vốn và tổ chức sản xuất trước khi nhận hỗ trợ, đảm bảo hiệu quả lâu dài và bền vững.

Xã Vị Thủy (TP Cần Thơ) phát triển du lịch trải nghiệm nông nghiệp dựa trên cảnh quan miệt vườn, sông nước. Ảnh: Báo Cần Thơ

Tại xã Hỏa Lựu, địa phương hiện còn 49 hộ nghèo và 93 hộ cận nghèo. Xã tập trung phát triển các mô hình sinh kế nông nghiệp bền vững, gắn với xây dựng nông thôn mới. Sau khi sáp nhập, Hỏa Lựu tiếp tục thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo, đồng thời huy động mọi nguồn lực để mở rộng mô hình sinh kế phù hợp với điều kiện địa phương.

Người dân xã Hỏa Lựu được hỗ trợ trồng khóm Cầu Đúc, nuôi lươn, nuôi ếch và làm nghề đan đát lục bình, tận dụng nguồn nguyên liệu sẵn có. Trên nền tảng nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao và nông thôn mới kiểu mẫu, xã tiếp tục duy trì và nâng chất các tiêu chí theo bộ tiêu chí mới. Tuy nhiên, địa phương vẫn gặp một số khó khăn về hạ tầng tiêu thụ nông sản, thiếu cán bộ khuyến nông và một số hộ dân chưa thực sự chủ động vươn lên.

Để khắc phục, xã áp dụng phương pháp “đi tận hộ”, trực tiếp bàn bạc với các hộ nghèo, lựa chọn mô hình phù hợp thay vì áp đặt từ trên xuống. Cách làm này giúp người dân chủ động, có trách nhiệm hơn với mô hình sản xuất của mình. Đồng thời, xã phối hợp với doanh nghiệp tìm đầu ra ổn định cho nông sản, mở rộng các mô hình đa canh, đa giá trị.

Hiện Hỏa Lựu đã phát triển nhiều sản phẩm OCOP nổi bật như khóm, chuối, mít sấy, góp phần nâng cao thu nhập cho nông dân. Địa phương cũng liên kết với doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm, xây dựng vùng nguyên liệu có truy xuất nguồn gốc, nâng giá trị thương hiệu khóm Cầu Đúc. Bên cạnh đó, xã phối hợp doanh nghiệp thu mua, chế biến các sản phẩm từ lúa, gạo, giúp người dân đa dạng hóa nguồn thu và tăng hiệu quả kinh tế bền vững.

Kế hoạch số 77/KH-UBND của Cần Thơ xác định lộ trình chi tiết để giảm nghèo đa chiều, tác động toàn diện đến đời sống người dân. Thành phố tập trung đa dạng hóa sinh kế và phát triển 97 mô hình về sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, du lịch và khởi nghiệp, hỗ trợ người nghèo, cận nghèo, người khuyết tật và đồng bào dân tộc thiểu số tiếp cận kỹ thuật, vốn, giống vật nuôi, máy móc và thị trường tiêu thụ.

Song song, chương trình phát triển giáo dục nghề nghiệp và việc làm bền vững, bảo đảm 100% lao động nghèo có cơ hội định hướng nghề nghiệp, kết nối việc làm, kể cả đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng để nâng cao thu nhập và kỹ năng. Các dịch vụ xã hội cơ bản cũng được cải thiện: bảo hiểm y tế toàn diện, tỷ lệ trẻ em đi học đúng độ tuổi đạt 90%, nhà ở và vệ sinh hợp vệ sinh cho tối thiểu 60% hộ nghèo, đồng thời 90% hộ được tiếp cận viễn thông và internet.

Truyền thông và nâng cao nhận thức được xác định là nhiệm vụ then chốt, thông qua phong trào "Cả nước chung tay vì người nghèo", tuyên truyền các mô hình điển hình và đối thoại chính sách thường xuyên. Cùng với đó, năng lực đội ngũ cán bộ được nâng cao, giám sát thực hiện chặt chẽ để chương trình đạt hiệu quả, đúng mục tiêu, không bỏ sót hộ nghèo và hạn chế lãng phí.

Mục tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo xuống còn 0,63% vào cuối năm 2025 là thách thức lớn, đòi hỏi nỗ lực đồng bộ từ toàn hệ thống chính trị. Tuy nhiên, với lộ trình chi tiết, các giải pháp đa chiều và sự quyết tâm của chính quyền cùng người dân, Cần Thơ hoàn toàn có cơ sở để tin tưởng vào thành công. Việc đạt được mục tiêu này không chỉ nâng cao chất lượng cuộc sống cho hàng ngàn người dân mà còn góp phần hiện thực hóa khát vọng xây dựng Cần Thơ trở thành thành phố trung tâm vùng Đồng bằng sông Cửu Long phát triển, năng động, nghĩa tình và bền vững.

Thu Trang