Giám sát chặt thép cuộn cán nóng khổ rộng nhập khẩu

Giám sát chặt thép cuộn cán nóng khổ rộng nhập khẩu. Ảnh minh họa: THX/TTXVN

Theo số liệu 6 tháng năm 2025 của hải quan, lượng nhập khẩu thép cuộn cán nóng (HRC) từ Trung Quốc khổ rộng (1.880 mm trở lên) tăng mạnh. Chỉ riêng tháng 6/2025, sản lượng nhập khẩu mặt hàng này lên tới 215.000 tấn, tăng 26 lần so với cùng kỳ 2024 (8.000 tấn).

Lũy kế 6 tháng đầu năm 2025, lượng nhập khẩu các loại thép cán nóng khổ từ 1.880mm trở lên từ Trung Quốc về Việt Nam lên gần 650.000 tấn, cao gấp 15 lần so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, loại thép khổ rộng 2.000mm chiếm 74% lượng nhập của 6 tháng qua.

Theo nhận định của chuyên gia ngành thép, nếu tính theo mức thuế chống bán phá giá với thép cán nóng Trung Quốc đang áp dụng (27,83%), sản lượng nhập khẩu HRC khổ từ 1900mm trở lên trong 6 tháng qua đã làm thất thu rất lớn cho ngân sách nhà nước, ước tính khoảng 90 triệu USD, tương đương 2.300 tỷ đồng.

Đặc biệt, hành vi lẩn tránh thuế không chỉ làm triệt tiêu hiệu quả chính sách thuế chống bán phá giá mà còn tạo ra môi trường cạnh tranh méo mó, thiếu công bằng, tiềm ẩn nguy cơ gian lận thương mại có hệ thống, làm ảnh hưởng trực tiếp đến các doanh nghiệp sản xuất trong nước và gây thất thu lớn cho ngân sách nhà nước.

Trong khi đó, gần đây nhất ngày 4/7, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định số 1959/QĐ-BCT về việc áp dụng thuế chống bán phá chính thức đối với một số sản phẩm thép cán nóng có xuất xứ từ Trung Quốc.

Hàng hóa bị áp dụng thuế chống bán phá giá chính thức theo Quyết định là một số sản phẩm sắt hoặc thép hợp kim hoặc không hợp kim được cán phẳng, cán nóng; độ dày từ 1,2 mm đến 25,4 mm; chiều rộng không quá 1.880 mm; chưa được gia công quá mức cán nóng; đã tẩy gỉ hoặc không tẩy gỉ; không dát phủ, phủ, mạ hoặc tráng; có phủ dầu hoặc không phủ dầu; hàm lượng carbon nhỏ hơn hoặc bằng 0,3% tính theo khối lượng.

Theo kết luận cuối cùng của Cơ quan điều tra, có tồn tại hành vi bán phá giá của hàng hóa nhập khẩu bị điều tra từ Trung Quốc và Ấn Độ; lượng hàng hóa bị điều tra bán phá giá nhập khẩu từ Ấn Độ trong thời kỳ điều tra là không đáng kể (nhỏ hơn 3%) so với tổng lượng nhập khẩu. Ngành sản xuất trong nước đang chịu thiệt hại đáng kể; có mối quan hệ nhân quả giữa việc nhập khẩu hàng hóa bán phá giá từ Trung Quốc với thiệt hại đáng kể của ngành sản xuất trong nước.

Do đó, Bộ Công Thương quyết định áp thuế chống bán phá giá chính thức đối với một số mặt hàng thép cán nóng từ Trung Quốc và chấm dứt điều tra áp dụng biện pháp chống bán phá giá đối với một số sản phẩm thép cán nóng từ Ấn Độ. Mức thuế chống bán phá giá chính thức đối với một số mặt hàng thép cán nóng từ Trung Quốc từ 23,1% đến 27,83%.

Trước đó, ngày 21/2/2025, Bộ Công Thương ban hành Quyết định số 460/QĐ-BCT về việc áp dụng thuế chống bán phá giá tạm thời đối với một số sản phẩm HRC có xuất xứ từ Trung Quốc và Ấn Độ.

Ngay sau đó, thị trường ghi nhận xu hướng dịch chuyển mạnh sang nhập khẩu thép HRC có khổ từ 1.900mm đến 2.000 mm, tức vượt ranh giới áp thuế một cách vừa đủ để không bị điều chỉnh, nhưng vẫn giữ nguyên bản chất, mục đích sử dụng và kênh phân phối.

Theo Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương), lượng thép khổ rộng nhập khẩu từ Trung Quốc đang tăng mạnh trong thời gian gần đây. Loại hàng hóa này không nằm trong phạm vi điều tra và áp thuế chống bán phá giá theo quyết định 460/QĐ-BCT ban hành tháng 2/2025.

Cơ quan này cũng nhìn nhận việc nhập khẩu hàng hóa khổ rộng có sự chênh lệch nhỏ so với hàng hóa thuộc phạm vi điều tra, về bản chất không khác biệt đáng kể so với thép đang bị áp thuế về đặc tính kỹ thuật, mục đích sử dụng, kênh phân phối và hành vi này đã vi phạm Điều 73 và 78 Nghị định 10/2018/NĐ-CP cũng như quy định tại Nghị định 86/2025/NĐ-CP về hành vi lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại.

Hiện, Bộ Công Thương đã có văn bản gửi Cục Hải quan đề nghị tăng cường giám sát và kiểm tra kỹ lưỡng hoạt động nhập khẩu nhóm hàng thép HRC có khổ lớn hơn 1.880 mm, tránh tình trạng khai báo không chính xác hoặc lách luật.

Khánh An/Bnews/vnanet.vn