Giám sát chính sách không chỉ trên giấy mà phải hướng đến tận cơ sở

Toàn cảnh phiên họp (Ảnh: Quang Vinh)

Đại biểu Siu Hương (Đoàn Gia Lai) đề nghị, tiếp tục quy định thẩm quyền giám sát của tổ đại biểu HĐND nhưng với phạm vi giám sát khi được HĐND hoặc Thường trực HĐND cùng cấp giao. Bởi thực tiễn cho thấy tổ đại biểu HĐND là một thiết chế giám sát gần dân, sát cơ sở, có tính chủ động, linh hoạt.

Cho biết cá nhân bà có thời gian là đại biểu HĐND cấp tỉnh, tổ đại biểu HĐND tại địa phương luôn chủ động, sâu sát, nắm chắc tình hình thực tế. Nhiều cuộc giám sát chuyên đề, giám sát từ thực tiễn phát sinh ngoài kế hoạch đã ban hành trước đó đã phát hiện, kịp thời kiến nghị những bất cập trong quản lý đất đai, đầu tư công, chính sách dân tộc và an sinh xã hội. Chính nhờ hoạt động giám sát của tổ đại biểu HĐND mà các nội dung kiến nghị được chuyển tải nhanh hơn, giúp các cơ quan có thẩm quyền ở địa phương giải quyết kịp thời, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực thi pháp luật, tạo niềm tin trong nhân dân.

Do đó, nếu bỏ quy định về thẩm quyền giám sát của tổ đại biểu HĐND sẽ giảm tính chủ động, linh hoạt trong giám sát, nhất là những địa bàn rộng, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, nơi mà tổ đại biểu HĐND thường là kênh nắm bắt thực tiễn trực tiếp và gần gũi nhất.

Để nâng cao hơn nữa hiệu quả giám sát của tổ đại biểu HĐND, bà Hương đề nghị cần quy định rõ hơn về trách nhiệm của Thường trực HĐND trong việc giao nhiệm vụ, theo dõi kết quả giám sát của tổ đại biểu HĐND, bảo đảm hoạt động này không hình thức mà có kết quả cụ thể.

Bên cạnh đó, tăng cường điều kiện hỗ trợ thông tin và phối hợp giữa tổ đại biểu HĐND với các cơ quan của HĐND và UBND để các tổ đại biểu HĐND có cơ sở đánh giá, kiến nghị xác đáng. Cùng với đó, tổ đại biểu HĐND báo cáo kết quả giám sát với Thường trực HĐND và thông tin rộng rãi đến cử tri, trừ trường hợp pháp luật có quy định không được công khai, bảo đảm tính minh bạch.

“Cần tiếp tục quy định thẩm quyền giám sát của tổ đại biểu HĐND. Đây không chỉ là kế thừa luật hiện hành mà còn tính chủ động, linh hoạt trong giám sát, là bước đi cần thiết để củng cố, phát huy vai trò giám sát của HĐND các cấp, nhất là trong bối cảnh chúng ta đang đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tăng tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương và xây dựng chính quyền địa phương gần dân, sát dân”, bà Hương nói.

Ông Nguyễn Tâm Hùng phát biểu (Ảnh: Quang Vinh)

Theo Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn TP Hồ Chí Minh), dự thảo luật đã xác định HĐND cấp tỉnh và HĐND cấp xã là 2 cấp giám sát trực tiếp, đồng thời mở rộng quyền xem xét văn bản quy phạm pháp luật, song chưa có cơ chế rõ ràng để ràng buộc về báo cáo tác động chính sách từ tỉnh cho đến cấp xã. Do đó, ông Hùng đề nghị ban soạn thảo nghiên cứu, xem xét bổ sung thêm một khoản mới vào Điều 28 quy định HĐND cấp tỉnh yêu cầu UBND tỉnh báo cáo định kỳ riêng về tác động của các quyết định hành chính, chính sách kinh tế xã hội đến năng lực thực hiện của cấp xã. Quy định này giúp HĐND cấp tỉnh giám sát theo chuỗi từ quyết định đến tác động, đến kết quả bảo đảm giám sát chính sách không chỉ trên giấy mà còn phải hướng đến tận cơ sở.

Ông Hùng cũng đề nghị giữ quy định về thẩm quyền giám sát của tổ đại biểu HĐND vì trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp khi đã không tổ chức cấp huyện, để bảo đảm thông tin giám sát liên thông từ tỉnh đến xã, không phát sinh thêm bộ máy nhưng tăng hiệu quả, kịp thời phát hiện vấn đề từ cơ sở giúp HĐND tỉnh nắm chắc thực tiễn, giám sát trúng và sâu hơn trong quá trình tổ chức giám sát.

Ông Tạ Đình Thi phát biểu (Ảnh: Quang Vinh)

Đại biểu Tạ Đình Thi (Đoàn Hà Nội) nói rằng, cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong hoạt động giám sát. Đây là xu thế tất yếu để nâng cao hiệu quả giám sát trong kỷ nguyên số. Để quy định này phát huy tối đa hiệu quả, ông Thi đề nghị, cần coi đây là một nhiệm vụ then chốt và có lộ trình rõ ràng. Việc xây dựng một cơ sở dữ liệu quốc gia về hoạt động giám sát, kết nối liên thông từ trung ương đến địa phương là hết sức cần thiết. Cơ sở dữ liệu này tích hợp được thông tin từ các báo cáo, kết luận giám sát, chất vấn, kiến nghị cử tri, kết quả thanh tra và kiểm toán.

Đại biểu Tạ Văn Hạ (Đoàn Đà Nẵng) cũng đề nghị, tăng cường vai trò của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Ủy ban Dân nguyện và Giám sát, Hội đồng dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, các ban của HĐND trong việc theo dõi hậu giám sát và tổ chức đánh giá, kiểm tra lại, giám sát lại.

Việt Thắng - Trung Hiếu