Giám sát đầu tư cộng đồng: Ngăn ngừa thất thoát, lãng phí, nâng chất lượng công trình

Bám sát công trình, dự án

Vài năm gần đây, trên địa bàn xã Cao Xá (Tân Yên) có nhiều công trình hạ tầng được triển khai xây dựng. Ban Thường trực Ủy ban MTTQ xã đã ban hành nhiều quyết định thành lập ban giám sát đầu tư của cộng đồng để theo dõi, giám sát các công trình: Cầu, đường giao thông, nhà văn hóa các thôn... Mỗi ban có từ 5 - 7 thành viên bao gồm đại diện Ủy ban MTTQ xã, thành viên ban thanh tra nhân dân, bí thư chi bộ, tổ trưởng tổ dân phố và đại diện người dân - nơi có chương trình, dự án. Nội dung giám sát tập trung vào việc thi công giải phóng mặt bằng, kiểm tra vật liệu, cam kết của nhà thầu về bảo vệ môi trường, tiến độ thực hiện dự án…

Lãnh đạo Ủy ban MTTQ huyện Tân Yên, xã Cao Xá và Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng thôn Xuân Tân 2 trao đổi về hoạt động giám sát.

Ông Hoàng Tuấn Anh, Phó Bí thư Đảng ủy xã Cao Xá cho biết: “Hằng tháng, tại các cuộc họp giao ban, đại diện ban giám sát báo cáo Đảng ủy về kết quả quá trình giám sát, những khó khăn, vướng mắc để có biện pháp giải quyết kịp thời”. Thời gian qua, các ban giám sát cộng đồng đã kiến nghị nhiều ý kiến có giá trị.

Tìm hiểu tại thôn Xuân Tân 2, trong 5 năm qua, nhiều dự án đầu tư công được xây dựng trên địa bàn với số tiền hàng tỷ đồng. Bà Đỗ Thị Tuyên, Bí thư Chi bộ thôn cho biết: Ban giám sát phân công thành viên, trong đó nhiều người là đảng viên luân phiên theo dõi, kiểm tra chất lượng vật tư, việc tuân thủ kỹ thuật thi công... “Nhờ sự vào cuộc tích cực của ban giám sát, các công trình, dự án trên địa bàn thôn được thi công bảo đảm chất lượng, không có hiện tượng thất thoát, lãng phí ảnh hưởng đến lợi ích của cộng đồng”, bà Tuyên nói.

Theo Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở, ban giám sát đầu tư của cộng đồng được Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã ra quyết định thành lập theo từng chương trình, dự án đầu tư công, dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư... Căn cứ vào nghị quyết của HĐND, chương trình, kế hoạch của UBND, ban thường trực MTTQ cấp xã xây dựng kế hoạch giám sát đầu tư cộng đồng đối với các chương trình, dự án trên địa bàn; trong đó, xác định rõ nội dung hoạt động giám sát các dự án đầu tư. Theo bà Diêm Hồng Linh, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh, hầu hết, các ban giám sát đầu tư của cộng đồng lựa chọn những chương trình, dự án liên quan thiết thực đến đời sống Nhân dân, được mọi người quan tâm để thực hiện giám sát.

Mang lại lợi ích cho cộng đồng

Qua giám sát, ban giám sát đầu tư của cộng đồng đã kiến nghị với cấp có thẩm quyền, đơn vị liên quan kịp thời khắc phục những thiếu sót trong thực hiện đầu tư xây dựng cơ bản, bảo đảm đúng thiết kế, quy hoạch đã quy định…

Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng tổ dân phố Á Lữ, phường Trần Phú (thành phố Bắc Giang) kiểm tra việc niêm yết công khai các kế hoạch, chương trình, dự án đầu tư.

Tháng 4/2024, công trình nhà văn hóa tổ dân phố Á Lữ, phường Trần Phú (thành phố Bắc Giang) được khởi công xây dựng từ nguồn ngân sách nhà nước trị giá gần 3,7 tỷ đồng. Ban giám sát đầu tư của cộng đồng có 4/5 người là đảng viên gồm: Bí thư, phó bí thư chi bộ, trưởng ban công tác mặt trận và 1 người dân là kỹ sư xây dựng. Mặc dù bận song mọi người đều nêu cao tinh thần trách nhiệm, hằng ngày chia ca để giám sát việc thi công, tiến độ xây dựng... Qua giám sát, các thành viên nhận thấy một số điểm chưa hợp lý và đề nghị chủ đầu tư điều chỉnh lại cho phù hợp như: Làm thêm cửa, nâng sân khấu cho cao hơn…

Từ năm 2022 đến 2024, các ban giám sát đầu tư của cộng đồng trên địa bàn toàn tỉnh đã giám sát gần 2.500 dự án, chủ yếu trên các lĩnh vực như: Dự án sử dụng ngân sách cấp xã, vốn tài trợ trực tiếp cho xã, dự án đầu tư công...

Thời điểm gần Tết Nguyên đán 2025, việc xây dựng có dấu hiệu chậm lại do ít nhân công, ban giám sát đã yêu cầu đơn vị thi công tăng cường nhân lực, đẩy nhanh tiến độ. Nhờ vậy, đầu năm 2025, công trình đã hoàn thành theo kế hoạch. Ông Nguyễn Văn Bang, Bí thư Chi bộ tổ dân phố cho biết thêm: Năm 2023, các thành viên tích cực giám sát việc thi công một số hạng mục thuộc dự án cầu Á Lữ chạy qua địa bàn tổ dân phố, trọng tâm là công tác giải phóng mặt bằng, cam kết của nhà thầu về bảo đảm an toàn lao động, các khu, điểm tập kết vật liệu, bảo vệ môi trường… Trên địa bàn tổ dân phố có nhiều trường học, doanh nghiệp và gần chợ Thương, lưu lượng người, phương tiện tham gia giao thông đông song việc thi công diễn ra an toàn, bảo đảm tiến độ, tiết kiệm thời gian, nhân lực.

Ông Lê Thành Nam, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ huyện Tân Yên cho biết, trong năm 2023 và 2024, ban giám sát đầu tư cộng đồng toàn huyện giám sát 184 công trình, dự án đầu tư trên địa bàn. Với sự vào cuộc tích cực của ban giám sát cộng đồng, nhiều bất cập, việc làm chưa phù hợp được chỉ ra, đề nghị đơn vị liên quan điều chỉnh, khắc phục. Hay như ở thành phố Bắc Giang, năm 2024, ban giám sát ở các phường, xã đã giám sát 52 cuộc, góp phần ngăn chặn và xử lý các việc làm sai quy định, gây lãng phí, thất thoát tài sản của Nhà nước.

Thực tế cho thấy, kinh phí để đầu tư xây dựng các công trình lớn ở cơ sở rất tốn kém. Nếu cấp ủy không sâu sát chỉ đạo, ban giám sát không nêu cao tinh thần trách nhiệm rất dễ xảy ra tình trạng thất thoát, lãng phí, dẫn đến chất lượng các công trình, dự án không bảo đảm. Giám sát là kênh thông tin quan trọng giúp cấp ủy, chính quyền địa phương quản lý hiệu quả nguồn vốn đầu tư, chất lượng công trình. Thông qua hoạt động giám sát còn tạo sự đồng thuận, củng cố lòng tin của Nhân dân đối với Đảng, Nhà nước.

Bài, ảnh: Công Doanh