Giám sát thực chất, không 'cưỡi ngựa xem hoa đi rồi về'

Lựa chọn giám sát trực tiếp tại 10 tỉnh, thành

Sáng 20/8, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về kế hoạch giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển và sử dụng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao.

Đại diện đoàn giám sát, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh cho biết, phạm vi giám sát chuyên đề này là trong giai đoạn từ 2021 đến hết ngày 31/12/2024 trên phạm vi cả nước (từ Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đến nay).

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh. Ảnh: QH

Nội dung giám sát sẽ tập trung đánh giá thực trạng nguồn nhân lực, nguồn nhân lực chất lượng cao; kết quả đạt được và những tồn tại, hạn chế, nguyên nhân cũng như bài học kinh nghiệm về phát triển, sử dụng nguồn nhân lực. Từ đó đề xuất kiến nghị, giải pháp để tiếp tục thực hiện có hiệu quả.

Đối tượng giám sát là Chính phủ và các Bộ GD&ĐT; LĐ,TB&XH; Nội vụ; KH&ĐT cùng một số bộ, ngành liên quan; UBND 63 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.

Trong đó sẽ tổ chức các đoàn công tác để tiến hành giám sát trực tiếp tại 10 địa phương: Bắc Giang, Thái Nguyên, Hà Nội, Hải Phòng, Hải Dương, Đắk Lắk, Khánh Hòa, Thành phố Hồ Chí Minh, Bà Rịa - Vũng Tàu, Trà Vinh.

Tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, đất nước muốn phát triển đi lên phải thực sự quan tâm đến GD&ĐT, KH&CN, phải thực sự là “quốc sách hàng đầu”.

Lần giám sát này phải đặt ra yêu cầu về việc sử dụng nguồn nhân lực phù hợp, ví dụ như đào tạo ra phải có việc làm, đào tạo đúng ngành nghề. Ông cũng cho biết, ở trong nước, có thời gian thấy học theo phong trào, học vi tính, quản trị kinh doanh, xã hội học… Thấy gì dễ thì đăng ký học, nhưng học ra không có việc làm, thầy nhiều hơn thợ.

Vấn đề này, nhiều Kỳ họp Quốc hội, đại biểu đã chất vấn các bộ trưởng, trong đó có Bộ trưởng GD&ĐT, LĐ,TB&XH.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn. Ảnh: QH

Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý nghiên cứu kỹ phạm vi giám sát, nhất là các văn bản nhà nước đã ban hành, nội dung đã thực hiện, đang thực hiện, nội dung nào chưa thực hiện, lý do vì sao? Số liệu giám sát phải đầy đủ, có bức tranh tương đối toàn diện, đánh giá rõ quy mô, cơ cấu, chất lượng nguồn nhân lực.

Lãnh đạo Quốc hội cũng lưu ý, mục tiêu cuối cùng của giám sát là đưa ra các kiến nghị, cơ quan nào, ngành nào phải chỉ rõ. Mỗi thành viên trong đoàn phải thực sự trách nhiệm, có đề xuất kiến nghị cụ thể.

Theo ông, giám sát thà rằng ít nhưng phải thiết thực, hiệu quả, họp ít nhưng nắm vấn đề qua nhiều kênh, lấy chất liệu qua nhiều báo cáo, có thể sử dụng lại các báo cáo từ kiểm tra, kiểm toán.

Xem xét đặc thù từng địa phương

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nhấn mạnh đến phương thức giám sát cũng như cơ chế để huy động đội ngũ chuyên gia phục vụ hoạt động giám sát. Ông cũng lưu ý đến thực trạng đoàn giám sát đi đông, tham quan 1 buổi, làm việc với cơ sở, đi rồi về, rất “cưỡi ngựa xem hoa”.

Thay vì thế, cần lựa chọn xem tỉnh, thành nào cần đi thì hãy đi. Có thể về đó nhiều ngày, lấy thông tin rất sâu, như thế kết quả sẽ tốt.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương. Ảnh: QH

Từ thực tiễn địa phương, Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải đề xuất, đề cương giám sát cần xây dựng cho từng vùng miền, từng địa phương, vì mỗi nơi đều có đặc thù khác nhau.

Bà Hải ví dụ, tỉnh Thái Nguyên có Đại học Thái Nguyên - đào tạo nhân lực chất lượng cao rất lớn cho cả miền Bắc. Nhưng với tỉnh Bắc Kạn, không có trường đại học nào lại khác. Nếu đề cương giám sát không nên áp dụng chung cho Hà Nội, TP HCM, rồi cả các tỉnh Cao Bằng, Lạng Sơn, mà phải hướng vào đối tượng và đặc thù của mỗi tỉnh.

“Có địa phương thu hút nhân lực, nhân tài và sử dụng rất tốt, nhưng họ lại không đào tạo được nguồn nhân lực chất lượng cao, cũng có địa phương lại mạnh về đào tạo phát triển nguồn nhân lực, nên từng đề cương phải khác”, bà Hải cho hay.

Luân Dũng