Giám sát thực hiện Nghị quyết 43: Xác định rõ trọng điểm, tránh dàn trải

Xác định điểm nghẽn, đẩy nhanh tiến độ các dự án

Tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh, Phó Trưởng đoàn Thường trực Đoàn giám sát cho biết mục đích kế hoạch giám sát là đánh giá toàn diện, khách quan kết quả đạt được, hạn chế, khó khăn, vướng mắc; xác định nguyên nhân, chỉ rõ trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc xây dựng, ban hành văn bản, tổ chức thực hiện Nghị quyết số 43/2022/QH15 và các nghị quyết của Quốc hội về một số dự án quan trọng quốc gia (Dự án Sân bay Long Thành; các dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 và 2021 - 2025; dự án đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô Hà Nội; dự án đường Vành đai 3 TP.HCM; dự án đường bộ cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột giai đoạn 1; dự án đường bộ cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu giai đoạn 1; dự án đường bộ cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng giai đoạn 1).

Từ đó, kịp thời xử lý hoặc đề xuất phương án xử lý những tồn tại, hạn chế; rút ra bài học kinh nghiệm để nâng cao hiệu quả thực hiện các nghị quyết của Quốc hội trong các trường hợp tương tự; các cơ chế, chính sách, giải pháp đặc thù triển khai các dự án quan trọng quốc gia, đẩy nhanh tiến độ xây dựng các dự án.

Toàn cảnh phiên họp sáng 18/8.

Đánh giá đây là chuyên đề giám sát rộng nhưng thời gian rất ngắn, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho rằng, với phạm vi giám sát như đã nêu, cần xác định phạm vi trọng tâm, trọng điểm để tránh dàn trải và quá trình giám sát có hiệu quả, kịp tiến độ báo cáo Quốc hội.

Theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, tính chất 2 nội dung giám sát đều là những vấn đề mới, có cả những dự án mới được giao vốn trong kỳ họp thứ 5, hiện mới triển khai thủ tục. Do đó, Bộ trưởng đề nghị nên tập trung giám sát trọng tâm vào những nội dung đã thực hiện, còn với những nội dung đang còn dở dang, mới triển khai thì rất khó đánh giá.

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nhấn mạnh nội dung và phạm vi giám sát rộng, nhiều nội dung chuyên sâu, vì vậy, cần tiếp tục xem xét rà soát bảo đảm tiếp cận theo các nhóm vấn đề lớn, nghiên cứu kỹ để sử dụng kết quả thanh tra, kiểm tra, kiểm toán và kết quả giám sát của các cơ quan của Quốc hội trong thời gian thực hiện Nghị quyết số 43/2023/QH15 và các Nghị quyết về chủ trương đầu tư của một số dự án trọng điểm quốc gia.

Đơn vị sự nghiệp công lập: Có hay không việc càng sắp xếp, càng dôi dư?

Cũng trong sáng 18/8, UBTVQH cho ý kiến về dự thảo Kế hoạch giám sát và đề cương báo cáo của Đoàn giám sát của UBTVQH về “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập giai đoạn 2018 - 2023”.

Báo cáo về kế hoạch giám sát, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết hoạt động giám sát tập trung vào việc giá kết quả đạt được; hạn chế, khó khăn, vướng mắc; xác định nguyên nhân, chỉ rõ trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc: Xây dựng, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật để thể chế hóa chủ trương của Đảng về đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập...

Đối tượng giám sát được chia làm 2 nhóm. Nhóm thứ nhất gồm: Chính phủ; các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. Nhóm thứ 2 bao gồm: các cơ quan Đảng ở Trung ương, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán nhà nước, Văn phòng Quốc hội, Viện nghiên cứu lập pháp, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và cơ quan trung ương của các tổ chức chính trị - xã hội.

Phạm vi giám sát, giám sát từ ngày 25/10/2017 (từ khi ban hành Nghị quyết số 19-NQ/TW của Hội nghị Trung ương 6 khóa XII) đến hết ngày 31/12/2023 trên phạm vi cả nước.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định

Đoàn giám sát sẽ tổ chức giám sát, làm việc với một số địa phương là các tỉnh, thành phố lớn, có nhiều đơn vị sự nghiệp công lập, có đặc thù, đại diện các khu vực, vùng miền... (khoảng 10 - 12 tỉnh, thành phố, dự kiến gồm: Hà Nội, Quảng Ninh, Lạng Sơn, Bắc Kạn, Thanh Hóa, Quảng Bình, Khánh Hòa, Lâm Đồng, Thành phố Hồ Chí Minh, Bình Dương, Bình Phước, Long An).

Thảo luận tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nhận định đây là chuyên đề giám sát rất rộng trên nhiều lĩnh vực, khối các cơ quan, đơn vị khác nhau; nội dung giám sát có nhiều luật chi phối, không có luật riêng nên rà soát quy định pháp luật không đơn giản. Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị cần xác định cụ thể hơn các nội dung giám sát, trong đó, có 3 vấn đề trọng tâm vướng mắc.

Thứ nhất là sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị sự nghiệp công lập. “Vừa qua việc sắp xếp các đơn vị sự nghiệp công lập nhiều lúc còn cơ học, không làm cho mạnh lên mà thậm chí còn yếu đi, khó hoạt động hơn… Càng sắp xếp thì lại càng dôi dư, càng phình ra. Liệu có câu chuyện này không?" - Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đặt vấn đề.

Nội dung trọng tâm thứ hai là việc hoàn thiện cơ chế chính sách tự chủ và tài chính. Nội dung thứ ba là hiệu lực, hiệu quả quản lý của nhà nước đối với đơn vị sự nghiệp công lập có “nút thắt” nào cần tháo gỡ.

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, trong bối cảnh hiện nay, đây là chuyên đề khó liên quan đến cả hệ thống chính trị, có nhiều nghị quyết của Trung ương, Đại hội Đảng, các kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư… và nhiều luật, nhiều lĩnh vực. Hầu hết cơ quan trong hệ thống chính trị đều có đơn vị sự nghiệp công lập, nên phạm vi rất rộng, có rất nhiều luật điều chỉnh nhưng chưa có luật riêng.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị, qua giám sát cần phát hiện ra liệu có các khe hở chính sách hay cách chỉ đạo điều hành… để từ đó phát sinh tham nhũng, tiêu cực hay không. Qua giám sát cũng rà soát văn bản pháp luật xem các mâu thuẫn, chồng chéo có phải xuất phát từ Luật hay do thông tư, Nghị định… để từ đó có hướng khắc phục./.

Hoàng Yến