Giám sát từ cộng đồng - nâng cao hiệu quả đầu tư ở xã Dào San

Những năm gần đây, xã Dào San được phân bổ nguồn vốn lớn để triển khai thực hiện nhiều hạng mục hạ tầng thiết yếu như: đường giao thông nội bản, đường ra khu sản xuất, hệ thống thủy lợi, nhà văn hóa cộng đồng, sửa chữa kênh mương. Ngay sau khi các dự án được phê duyệt, UBND xã tổ chức công khai thông tin về thiết kế, dự toán, thời gian thi công tại trụ sở xã và thông báo rộng rãi tới các bản. Việc công khai ngay từ đầu giúp người dân có điều kiện tiếp cận đầy đủ thông tin, hiểu rõ từng hạng mục, từ đó, chủ động tham gia giám sát trong suốt quá trình triển khai.

Song song với đó, Ban giám sát đầu tư của cộng đồng được thành lập tại 28/28 bản, mỗi ban gồm 5 thành viên là đại diện các đoàn thể, trưởng bản và người có uy tín trong cộng đồng. Các ban giám sát trực tiếp theo dõi hiện trường, kiểm tra khối lượng thi công, chất lượng vật liệu và phương án thực hiện của đơn vị thi công. Các đợt kiểm tra được tổ chức định kỳ và đột xuất khi cần thiết, bảo đảm mọi công trình đều được giám sát chặt chẽ, đúng quy định.

Trao đổi về vai trò của hệ thống giám sát cộng đồng, đồng chí Tẩn Thị Dở - Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Dào San cho biết: Mặt trận và các đoàn thể xã xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm trong phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Trên cơ sở đó, xã chỉ đạo trưởng ban công tác mặt trận, bí thư chi đoàn... tại các bản thường xuyên theo dõi các công trình đang thi công. Khi phát hiện dấu hiệu không bảo đảm chất lượng hoặc sai thiết kế, các bản kịp thời phản ánh để xã và đơn vị liên quan xử lý.

Người dân xã Dào San tích cực giám sát các dự án trên địa bàn.

Thực tế triển khai cho thấy, ở nhiều công trình như: nhà văn hóa, kênh mương thủy lợi, đường giao thông nội bản, người dân đã kịp thời phát hiện những điểm chưa phù hợp trong quá trình thi công và phản ánh với chính quyền. Nhờ đó, các công trình tránh được tình trạng làm sai thiết kế, sử dụng vật liệu không đạt yêu cầu hoặc kéo dài tiến độ. Việc giám sát ngay từ cơ sở giúp hạn chế phát sinh chi phí ngoài dự toán, đồng thời, nâng cao chất lượng, tuổi thọ của công trình sau khi hoàn thành. Không chỉ giám sát trực tiếp tại hiện trường, người dân còn tham gia góp ý thông qua các cuộc họp bản, tổ tự quản và các kênh tiếp nhận thông tin của xã. Khi phát hiện những bất thường như: sạt lở mái taluy, nứt mặt đường, thi công chậm tiến độ hoặc vật liệu tập kết không đúng quy định, bà con báo ngay để xử lý kịp thời. Cách làm này giúp ngăn chặn từ sớm các sai lệch trong thi công, không để phát sinh bức xúc trong nhân dân.

Tại bản San Tra, việc người dân tham gia giám sát các công trình được thực hiện khá chặt chẽ. Anh Tẩn Láo San (người dân trong bản) cho biết: Khi bản được đầu tư công trình duy tu, bảo dưỡng đường giao thông, bản tổ chức họp dân để bàn và thống nhất để tổ thợ của bản trực tiếp thi công. Để bảo đảm vật liệu không bị thất thoát và công trình đạt chất lượng, bản thành lập tổ giám sát gồm 7 người, trong đó có bí thư chi bộ. Với các công trình khác, bản cũng thực hiện giám sát theo đúng quy định, bảo đảm các hạng mục hoàn thành đúng yêu cầu.

Với sự giám sát của người dân, các công trình, dự án trên địa bàn xã được thực hiện đảm bảo tiến độ, chất lượng.

Chính quyền xã Dào San xác định, sự tham gia của người dân chính là yếu tố quyết định để các công trình, dự án đầu tư đạt hiệu quả cao. Việc giám sát của cộng đồng không chỉ giúp tăng tính minh bạch, tránh thất thoát, lãng phí mà còn nâng cao tinh thần trách nhiệm của các đơn vị thi công. Khi người dân nắm chắc thông tin và được trao quyền giám sát, mọi hoạt động triển khai đều diễn ra công khai, rõ ràng, tạo niềm tin và sự đồng thuận trong cộng đồng dân cư.

Hiện nay, xã Dào San đang triển khai nhiều dự án thuộc Chương trình Mục tiêu quốc gia với các nội dung như: hỗ trợ đất ở, nước sinh hoạt, phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị, giáo dục - đào tạo, giải quyết việc làm, bình đẳng giới, truyền thông và đầu tư hạ tầng thiết yếu. Tổng nguồn vốn phân bổ hàng năm lên tới hàng chục tỷ đồng. Riêng chương trình xây mới nhà tạm cho 377 hộ có tổng kinh phí 22,620 tỷ đồng, đến nay đã giải ngân hơn 12 tỷ đồng. Toàn bộ quá trình triển khai đều có sự tham gia giám sát chặt chẽ của người dân tại các bản.

Ông Trần Ngọc Khẩn - Phó Chủ tịch UBND xã Dào San cho biết: Trong năm 2025, sau khi thành lập xã Dào San mới, trên địa bàn xã đang triển khai 13 dự án, trong đó có 2 dự án hỗ trợ phát triển sản xuất là chanh leo và ngựa sinh sản, cùng 11 công trình duy tu, sửa chữa. Đối với các dự án triển khai tại bản, xã yêu cầu tổ chức họp dân, công khai nguồn vốn đầu tư và thành lập ban phát triển bản để cùng tham gia theo dõi, giám sát quá trình thực hiện.

Với sự giám sát của người dân, nhiều công trình, dự án trên địa bàn đã được các nhà thầu đẩy nhanh thi công, phục vụ thiết thực cho cuộc sống người dân.

Thời gian tới, xã Dào San tiếp tục nâng cao chất lượng giám sát đầu tư cộng đồng, ưu tiên lựa chọn những người có hiểu biết cơ bản về xây dựng, có tinh thần trách nhiệm và uy tín trong dân. Đồng thời, khuyến khích mỗi bản xây dựng nhóm giám sát độc lập, chủ động theo dõi các công trình, dự án triển khai tại địa phương mình. Việc phát huy dân chủ cơ sở và vai trò chủ thể của người dân được xác định là giải pháp lâu dài để nâng cao hiệu quả đầu tư.

Nhờ sự vào cuộc đồng bộ của chính quyền và người dân, hoạt động giám sát đầu tư cộng đồng tại xã Dào San ngày càng đi vào nền nếp. Các công trình sau khi hoàn thành đều phát huy hiệu quả, phục vụ tốt nhu cầu sản xuất và đời sống của nhân dân. Đây là tiền đề quan trọng để địa phương tiếp tục triển khai các dự án trong giai đoạn tới, hướng tới mục tiêu nâng cao chất lượng hạ tầng, sử dụng hiệu quả nguồn lực đầu tư và đáp ứng ngày càng tốt hơn mong đợi chính đáng của nhân dân.

Nguyễn Tùng - Xuân Cảnh