Giám sát văn bản quy phạm pháp luật phải làm thường xuyên, liên tục và có tính kế thừa giữa các nhiệm kỳ

Báo cáo tổng hợp kết quả giám sát văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội do Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường trình bày nêu rõ, nhìn chung, việc thực hiện các kết luận, kiến nghị giám sát năm 2020 đã cơ bản được các cơ quan triển khai với tinh thần khẩn trương, bảo đảm tính chính xác, kịp thời, tạo chuyển biến tích cực.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu

Ảnh: Hồ Long

Năm 2021, các cơ quan của Quốc hội đã chủ động đưa vào Chương trình công tác hoạt động giám sát văn bản quy phạm pháp luật thuộc lĩnh vực phụ trách; một số Ủy ban coi đây là nhiệm vụ thường xuyên, tiến hành theo kỳ giám sát hoặc định kỳ hàng năm. Tuy nhiên, việc triển khai thực hiện công tác giám sát văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội vẫn còn những vấn đề cần quan tâm cải tiến như: chưa thống nhất từ kỳ giám sát đến trình tự, cách thức thực hiện cũng như việc xử lý kết quả giám sát văn bản quy phạm pháp luật; công tác giám sát văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành đối với từng văn bản, nhất là văn bản dưới Nghị định còn hạn chế…

Kết quả giám sát văn bản quy phạm pháp luật cho thấy, về tính kịp thời, đầy đủ của việc ban hành văn bản thì tỷ lệ văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành được ban hành có hiệu lực cùng thời điểm với luật, pháp lệnh, nghị quyết đã tăng lên trong một số lĩnh vực. Về cơ bản, nội dung của các văn bản quy phạm pháp luật được ban hành bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, tính thống nhất. Bên cạnh đó, các văn bản quy phạm pháp luật thuộc phạm vi giám sát về cơ bản đã được ban hành đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật về thẩm quyền, hình thức, trình tự, thủ tục và căn cứ pháp lý ban hành văn bản. Đến nay, chưa phát hiện sai sót; ngôn ngữ, kỹ thuật soạn thảo và trình bày văn bản cơ bản được thể hiện cụ thể, rõ ràng, dễ hiểu, dễ áp dụng…

Tuy nhiên, việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật trong kỳ giám sát năm 2021 còn một số tồn tại, hạn chế. Việc nợ đọng văn bản của giai đoạn trước còn kéo dài; vẫn còn tình trạng áp dụng các quy định đã ban hành trước khi luật, nghị quyết có hiệu lực mà không ban hành văn bản mới; vẫn phát hiện một số văn bản có dấu hiệu chưa bảo đảm tính hợp pháp, tính thống nhất, bao gồm cả về thẩm quyền ban hành và nội dung văn bản. Một số nội dung trong quá trình triển khai thi hành phát sinh bất cập, tồn tại nhiều cách hiểu khác nhau về quy định giữa các luật có liên quan hoặc chưa phù hợp với quy định mới tại luật có liên quan được ban hành sau khi luật có hiệu lực thi hành…

Tổng Thư ký, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường

Ảnh: Hồ Long

Trên cơ sở các kết quả đã đạt được, Tổng Thư ký Quốc hội đã tổng hợp các đề xuất, kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cần chỉ đạo việc xây dựng văn bản hướng dẫn về hoạt động giám sát văn bản quy phạm pháp luật để tạo sự thống nhất trong công tác này ở Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội. Dành thời gian xem xét, thảo luận về công tác giám sát văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban tại Phiên họp tháng 9 hàng năm, báo cáo Quốc hội tại kỳ họp cuối năm.

Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban cần tiếp tục thực hiện nghiêm túc trách nhiệm giám sát văn bản quy phạm pháp luật theo thẩm quyền, coi đây là nhiệm vụ quan trọng cần tiến hành thường xuyên trong kế hoạch công tác của mình; chủ động, kịp thời đôn đốc việc thực hiện các kết luận, kiến nghị giám sát văn bản quy phạm pháp luật và định kỳ báo cáo kết quả xử lý văn bản đến Ủy ban Thường vụ Quốc hội…

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ có giải pháp cụ thể, quyết liệt để sớm khắc phục hạn chế, bất cập trong công tác ban hành văn bản quy phạm pháp luật; thực hiện nghiêm túc các kiến nghị, kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội trong công tác ban hành văn bản quy phạm pháp luật; tăng cường công tác thẩm định, rà soát, hệ thống hóa, kiểm tra gắn với công tác theo dõi tình hình thi hành pháp luật…

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nhấn mạnh, Hội đồng Dân tộc và các cơ quan của Quốc hội phải coi giám sát văn bản quy phạm pháp luật là việc làm thường xuyên, liên tục và có tính kế thừa giữa các nhiệm kỳ. Đồng thời, đây là công việc theo quy trình thống nhất, trong quá trình thực hiện phải có đối thoại, làm việc với đối tượng giám sát theo đúng quy định của pháp luật, có xử lý hậu giám sát và giám sát lại. Qua đó, tạo chuyển biến tích cực trong bảo đảm kỷ luật, kỷ cương, xây dựng văn bản, xây dựng pháp luật và tổ chức thực hiện pháp luật. Công việc này cũng cần gắn với xây dựng và tổ chức Đề án định hướng chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XV và Đề án dự kiến trình Trung ương về chiến lược xây dựng hệ thống pháp luật và tổ chức thực hiện pháp luật.

Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, qua thực tiễn, trong giám sát phải xử lý mối quan hệ giữa giám sát văn bản của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan Quốc hội với công tác kiểm tra văn bản của Bộ Tư pháp. Đồng thời, đề nghị, Tổng Thư ký Quốc hội phối hợp với Hội đồng dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội hoàn chỉnh báo cáo và lấy ý kiến của các cơ quan liên quan hoặc tổ chức làm việc để rà soát lại các số liệu cho thống nhất. Chính phủ căn cứ vào kiến nghị trong báo cáo và báo cáo của Kiểm toán Nhà nước cùng báo cáo các cơ quan chức năng chỉ đạo việc rà soát, khắc phục các sai phạm, tồn tại, hạn chế trong ban hành văn bản, báo cáo lại với Ủy ban Thường vụ Quốc hội, chậm nhất trong quý I.2022.

Phó Chủ tịch Quốc hội giao Văn phòng Quốc hội chủ trì phối hợp với các cơ quan có liên quan xây dựng văn bản của Ủy ban Thường vụ Quốc hội hướng dẫn về hoạt động giám sát văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội và cơ quan thẩm tra là Ủy ban Pháp luật nhằm bảo đảm tính thống nhất và hiệu lực, hiệu quả, quy trình giám sát có tính thường xuyên và sự thuận lợi trong phối hợp với Chính phủ. Tổng Thư ký Quốc hội tổng hợp báo cáo trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội thảo luận vào tháng 9 hàng năm, trước khi có báo cáo gửi Quốc hội và đại biểu Quốc hội vào tháng 10. Khi chưa có văn bản thống nhất, Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội vẫn tiến hành giám sát theo chức năng đã được quy định.

Trung Thành