Gian lận thi cử tại Sơn La: Nhận tiền tỉ nhưng chưa chứng minh được là hối lộ

Các bị cáo tại phiên sơ thẩm diễn ra vào tháng 10.2019 - Ảnh: T.A

Ngày 18.10, sau 4 ngày xét hỏi, HĐXX TAND tỉnh Sơn La đã ra quyết định trả hồ sơ, điều tra bổ sung vụ án gian lận điểm thi THPT năm 2018, đồng thời HĐXX yêu cầu làm rõ nguồn gốc các khoản tiền và hành vi thỏa thuận, đưa, nhận tiền của các bị cáo.

Đáng chú ý, trong số 8 khoản tiền mà HĐXX yêu cầu làm rõ, trong bản kết luận điều tra bổ sung thể hiện chỉ có 1 khoản tiền mà bị can Lò Thị Trường đã đưa cho Lò Văn Huynh (300 triệu đồng) là đủ cơ sở làm rõ và kết luận. Cơ quan An ninh điều tra kết luận hành vi của bị can Lò Văn Huynh đã phạm 2 tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” và “Nhận hối lộ”; hành vi của bị can Lò Thị Trường đã phạm vào tội “Đưa hối lộ”.

Ngoài ra, đối với các khoản tiền giữa các bị can Nguyễn Thị Hồng Nga, Đặng Hữu Thủy, Cẩm Thị Bun Sọn và những người liên quan khác, bản kết luận điều tra bổ sung của CQĐT tỉnh Sơn La cũng nêu rõ "chưa đủ căn cứ quy kết hành vi đưa, nhận hối lộ".

Bị cáo Nguyễn Thị Hồng Nga - Ảnh: T.A

Cụ thể, đối với khoản tiền 1,040 tỉ đồng giữa bị can Nguyễn Thị Hồng Nga (chuyên viên Phòng Khảo thí và Quản lý chất lượng, Sở GD-ĐT Sơn La) và Trần Văn Điện, CQĐT đã phúc cung lại đối với bị can Nga; kết quả, bị can khai đã nhận số tiền trên nhưng không hứa hẹn, không thỏa thuận với Trần Văn Điện về giá tiền khi nhận giúp nâng điểm cho 4 thí sinh.

Trong khi đó, ông Trần Văn Điện vẫn giữ nguyên lời khai trước đây và khẳng định chỉ nhờ Nguyễn Thị Hồng Nga giúp “xem điểm”, không hứa hẹn, không thỏa thuận với Nga về lợi ích và không đưa tiền cho bị can Nga. Do vậy, CQĐT chưa đủ căn cứ quy kết hành vi đưa, nhận hối lộ với số tiền nêu trên.

Đối với khoản tiền 2,1 tỉ đồng giữa bị can Lò Văn Huynh và Nguyễn Minh Khoa (nguyên Phó trưởng phòng An ninh chính trị nội bộ PA83, Công an tỉnh Sơn La) mà TAND tỉnh Sơn La yêu cầu làm rõ, CQĐT cũng đã tiến hành phúc cung đối với bị can Huynh. Theo đó, bị can Huynh vẫn thừa nhận đã giúp sửa bài thi, nâng điểm cho 3 thí sinh do Nguyễn Minh Khoa nhờ.

Tuy nhiên, bị can Lò Văn Huynh thay đổi lời khai về việc thỏa thuận, nhận tiền của Khoa. Cụ thể, Lò Văn Huynh khai không hứa hẹn, thỏa thuận với Nguyễn Minh Khoa về giá tiền khi nhận giúp nâng điểm cho các thí sinh; không nhận tiền của Nguyễn Minh Khoa. Số tiền 1 tỉ đồng bị can gửi em vợ giữ hộ là tiền do bán thửa đất bố mẹ vợ cho và tiền tiết kiệm của gia đình.

Trước đó tại CQĐT và tại phiên tòa sơ thẩm, trong khoản tiền 2,1 tỉ đồng, bị can Lò Văn Huynh khai nhận có 1 tỉ đồng bị can đã nhận, 1,1 tỉ đồng đã thỏa thuận nhưng chưa nhận…

Bị cáo Trần Xuân Yến - Ảnh: T.A

Hợp lý hóa các biên bản

Ngoài yêu cầu làm rõ các khoản tiền trên, HĐXX TAND tỉnh Sơn La cũng yêu cầu CQĐT trưng cầu ý kiến của cơ quan có thẩm quyền giải thích về quy trình xử lý bài thi trắc nghiệm. Làm rõ nội dung này, Cơ quan An ninh điều tra – Công an tỉnh Sơn La đã có văn bản đề nghị Cục quản lý chất lượng (Bộ GD-ĐT) giải thích.

Căn cứ vào văn bản trả lời của Bộ GD-ĐT, tài liệu, chứng cứ thu thập được, CQĐT đủ cơ sở xác định các bị can Trần Xuân Yến, Nguyễn Thị Hồng Nga, Đặng Hữu Thủy, Cẩm Thị Bun Sọn, Đỗ Khắc Hưng đã có sai phạm không lập biên bản mở niêm phong, niêm phong lại các lô bài thi sau khi quét để thuận lợi cho việc tìm, rút sửa bài thi, nâng điểm cho thí sinh. Ngày 4.7.2018, các bị can mới tiến hành niêm phong lô bài thi, nhưng đã hợp lý hóa các biên bản, thể hiện việc mở niêm phong, quét bài thi và niêm phong lại các lô bài thi ngay sau khi quét xong theo đúng quy định.

Về nội dung làm rõ trách nhiệm của những người liên quan, các bị can trong việc thực hiện niêm phong, mở niêm phong phòng xử lý bài thi trắc nghiệm, CQĐT nhận định bị can Trần Xuân Yến (nguyên PGĐ Sở GD-ĐT tỉnh Sơn La) đã giao chìa khóa phòng xử lý bài thi trắc nghiệm cho tổ Công an trái quy chế; không lập biên bản mở niêm phong, niêm phong phòng xử lý bài thi trắc nghiệm.

Bị can Đỗ Khắc Hưng (cán bộ Phòng An ninh chính trị nội bộ, Công an tỉnh Sơn La) đã không lập biên bản mở niêm phong phòng xử lý bài thi trắc nghiệm, tạo điều kiện cho tổ xử lý bài thi trắc nghiệm rút sửa bài thi cho nhiều thí sinh.

CQĐT nhận định sai phạm của bị can Trần Xuân Yến và Đỗ Khắc Hưng liên quan trực tiếp đến việc tạo điều kiện cho Nguyễn Thị Hồng Nga, Cẩm Thị Bun Sọn, Đặng Hữu Thủy rút sửa bài thi, nâng điểm cho các thí sinh đã được kết luận, đề nghị xử lý như trước đó…

Nhã Thanh