Gian nan bài toán nhiên liệu chuẩn Euro 5 cho ô tô Việt Nam

Cho đến nay, sau 2 năm thực hiện, theo phản ánh của nhiều người sử dụng, số lượng cửa hàng bán dầu diesel đạt chuẩn khí thải Euro 5 thực tế vẫn chưa đủ đáp ứng.

Theo Quyết định 49/2011/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 1/9/2011, tất cả các loại xe ô tô sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới phải tuân thủ tiêu chuẩn khí thải mức 5 (Euro 5) từ ngày 1/1/2022. Quyết định này không chỉ nhằm giảm thiểu ô nhiễm không khí mà còn khẳng định nỗ lực của Việt Nam trong việc thực hiện các cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường. Riêng một số dòng xe lắp ráp trong nước đã được cấp chứng nhận kiểu loại sẽ được gia hạn, mốc cuối cùng áp dụng tiêu chuẩn khí thải Euro 5 là ngày 1/1/2024.

Hiện có hai nguồn cung về nhiên liệu mức 5 tại Việt Nam, trong đó nguồn cung nhập khẩu là chủ yếu, trong nước mới chỉ sản xuất được diesel mức 5.

Trong khi đó, để đáp ứng tiêu chuẩn mới, công nghệ trang bị trên xe ô tô phải thay đổi rất nhiều so với Euro 4. Điểm chung của các mẫu xe đạt chuẩn khí thải Euro 5 là đều trang bị thiết bị cảm biến khí thải OBD, cũng như các thiết bị lọc khí, để làm giảm bụi mịn (PM) và các khí gây ô nhiễm như Carbon monoxide (CO), Hydro carbon (HC), Oxit nitơ (NOx), Lưu huỳnh (Sulfur)… ra ngoài không khí.

Một chiếc xe đạt tiêu chuẩn giảm phát thải theo quy định hiện hành được cấu thành từ hai yếu tố: công nghệ xả thải và nhiên liệu đạt chuẩn Euro 5. Mục đích của việc sử dụng nhiên liệu Euro 5 là kiểm soát thành phần khí thải. Khi người tiêu dùng sử dụng nhiên liệu không đạt chuẩn trong quá trình vận hành, sẽ sản sinh nồng độ cao khí NOx và bụi mịn hay còn gọi là muội than gây ô nhiễm môi trường và làm hại tới sức khỏe con người.

Đối với các sản phẩm xe sử dụng công nghệ đạt chuẩn Euro 5, khi phải tiếp nhận nhiên liệu DO 0,05S-II (Euro 2) sẽ gây ra hiện tượng bầu lọc khí thải phải xử lý lượng lưu huỳnh cao gấp 50 lần, dẫn đến ảnh hưởng các bộ phận khác trong bầu lọc khí thải, làm giải hiệu suất của các phản ứng hóa học trong bầu lọc. Lâu dần sẽ gây ra các hiện tượng rung giật, giảm hiệu suất làm việc của động cơ và các hư hỏng khác.

Trước thực trạng thiếu nhiên liệu đạt chuẩn Euro 5, đại diện VAMA cho biết, cần phải có thêm thời gian để tăng số lượng. Trong khi đó, từ phía doanh nghiệp kinh doanh lý giải, để tăng các cửa hàng bán nhiên liệu mức 5, các doanh nghiệp sẽ phải đầu tư cơ sở vật chất, phải xin được thủ tục cấp phép xây dựng, mở rộng bể chứa, triển khai xây dựng để đưa vào sử dụng. Chi phí rất lớn nếu nhu cầu không cao, việc đầu tư không hiệu quả dẫn đến rất ít doanh nghiệp hứng thú tham gia.

Do số lượng trạm bán dầu DO 0,001S-V còn chưa nhiều cho người sử dụng ô tô động cơ diesel tiêu chuẩn Euro 5, đặc biệt là ở những nơi cách xa trung tâm lớn. Điều này dẫn đến tình trạng người tiêu dùng lo ngại sẽ ảnh hưởng tới động cơ của xe khi không dùng đúng nhiên liệu đạt chuẩn.

Petrolimex mới đây cho biết đã yêu cầu đội ngũ phụ trách cập nhật các cây xăng có nhiên liệu đạt chuẩn Euro 5 thường xuyên hơn. Số lượng cây xăng có bán dầu DO 0,001S-V cũng sẽ tăng lên trong thời gian tới.

Theo cập nhật mới nhất của Petrolimex, đến ngày 30/6/2024, số lượng cây xăng của đơn vị này bán nhiên liệu diesel mức 5 là 1.220 cây (chiếm 45% số cây xăng trên toàn quốc của Petrolimex), nếu tính cả số cây xăng thương hiệu nhượng quyền thì tỷ lệ này đạt 28%.

Trong bối cảnh nhiên liệu đạt chuẩn khí thải Euro 5 còn chưa phổ biến, ngoài khuyến cáo người tiêu dùng, dán cảnh báo lên xe, các hãng xe tự đưa ra các phương án của mình như chia sẻ thông tin trên các nền tảng website/ mạng xã hội chính thức của hãng và trực tiếp tại đại lý, đồng thời hướng dẫn khách hàng cài đặt và sử dụng ứng dụng Petrolimex để chủ động trong lộ trình tìm kiếm địa điểm việc đổ nhiên liệu.

Đơn cử như Ford Việt Nam, hãng đã đưa ra phương án dán tem nhắc nhở lên nắp bình nhiên liệu của các xe bán ra, yêu cầu đại lý đặt các bảng hướng dẫn và tư vấn khách hàng, đồng thời đã bổ sung điều khoản về vấn đề này trong sổ bảo hành cho khách hàng.

Bên cạnh đó, khách hàng của Ford Việt Nam có thể tận dụng màn hình cảm ứng trung tâm được dễ dàng kết nối với Apple CarPlay và Android Auto không dây. Từ đó sử dụng tính năng dẫn đường của ứng dụng bản đồ di động để tìm ra trạm xăng, dầu Petrolimex cung cấp nhiên liệu đạt chuẩn.

Ford là đơn vị tiên phong tuân thủ các quy định pháp luật về tiêu chuẩn khí thải Euro 5 cho các sản phẩm của mình. Tuy nhiên, những vấn đề xoay quanh cơ sở hạ tầng và sự khan hiếm nguồn cung nhiên liệu DO 0.001S-V đã khiến khách hàng Việt Nam gặp không ít khó khăn trong việc tìm kiếm và sử dụng nhiên liệu phù hợp.

Trong khi đó, Toyota Việt Nam bên cạnh việc dán tem khuyến cáo cũng như có hướng dẫn sử dụng chỉ được sử dụng nhiên liệu dầu Euro5, đơn vị này còn chú trọng tới việc nâng cao nhận thức của tư vấn bán hàng để truyền tải 100% những khuyến cáo đến khách hàng về tầm quan trọng của việc sử dụng đúng nhiên liệu dầu Euro 5.

Ngoài ra, Toyota VN vẫn đang duy trì các sản phẩm ô tô sử dụng nhiên liệu xăng song song với các sản phẩm sử dụng dầu diesel để có thêm lựa chọn cho khách hàng.

Việc chuyển đổi sang sử dụng nhiên liệu sạch là xu hướng tất yếu toàn cầu giúp nâng cao hiệu suất của phương tiện, bảo vệ môi trường, đặc biệt khi Việt Nam là một trong 103 quốc gia cam kết giảm phát thải khí mê-tan ít nhất 30% từ các hoạt động của con người vào năm 2030.

Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại khi nhiên liệu đạt chuẩn Euro 5 vẫn còn những khó khăn thì cần sự vào cuộc mạnh mẽ hơn của Chính phủ, các bộ, ban ngành, các nhà sản xuất, phân phối ô tô và người tiêu dùng để đóng góp vào sự phát triển bền vững chung.

Lê Vũ