Giảng đường - bệ phóng cho hành trình chuyển đổi xanh của doanh nghiệp

Trong kỷ nguyên phát triển bền vững, chuyển đổi xanh không còn là lựa chọn mà đã trở thành yêu cầu tất yếu đối với cộng đồng doanh nghiệp. Các tiêu chuẩn xanh, tín chỉ carbon hay quy định môi trường của những thị trường lớn như châu Âu, Mỹ, Nhật Bản đang định hình lại cuộc chơi thương mại toàn cầu. Với doanh nghiệp Việt Nam, áp lực này không chỉ đến từ rào cản kỹ thuật mà còn từ chính người tiêu dùng - những người ngày càng khắt khe hơn với chất lượng và trách nhiệm môi trường của sản phẩm.

Sinh viên EIU được thực hành trên các máy móc hiện đại

Trong bối cảnh đó, một xu hướng hợp tác mới đang nổi lên: doanh nghiệp tìm đến các trường đại học, viện nghiên cứu để cùng khai phá con đường chuyển đổi xanh. Tri thức từ giảng đường không còn bó hẹp trong sách vở, mà đã bước ra đời sống sản xuất, đồng hành cùng doanh nghiệp giải quyết bài toán lớn nhất hiện nay là phát triển bền vững.

Đầu tư cho chuẩn xanh

Ngay từ năm 2022, khi quy định về tín chỉ carbon đối với hàng hóa xuất khẩu còn ở mức khuyến khích chứ chưa bắt buộc, Công ty Vina T&T Group - một trong những doanh nghiệp xuất khẩu nông sản hàng đầu Việt Nam đã tiên phong tìm kiếm giải pháp bù trừ carbon. Đây được coi là bước đi táo bạo, thể hiện tầm nhìn dài hạn, bởi khi đó nhiều doanh nghiệp còn chần chừ do chi phí lớn và tiêu chuẩn chưa rõ ràng.

Ông Nguyễn Đình Tùng - Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Vina T&T Group, nhớ lại: doanh nghiệp đã hợp tác với Viện Cây ăn quả miền Nam và nhiều viện trường khác để tìm ra công nghệ giảm phát thải, đồng thời áp dụng hàng loạt tiêu chuẩn quốc tế như GlobalGAP, ISO, HACCP. Mục tiêu không chỉ là nâng cao chất lượng sản phẩm, mà còn là giảm thiểu dấu chân carbon, đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe của các thị trường nhập khẩu.

Kết quả là đến nay, toàn bộ hoạt động sản xuất - kinh doanh của Vina T&T Group đã đạt trạng thái cân bằng phát thải carbon bằng 0, đủ tiêu chuẩn thâm nhập những thị trường khó tính nhất, kể cả châu Âu.

Nhưng điều quan trọng hơn, theo ông Tùng, chính là sự gắn kết chặt chẽ với các viện, trường: “Nguồn nhân lực xanh hiện chưa đủ nhiều, vì thế chúng tôi vừa hợp tác vừa đào tạo. Sinh viên được tiếp cận công nghệ xanh trong nông nghiệp, sau này có thể trở thành đồng nghiệp, đối tác của công ty. Việc kết hợp giúp tính toán quy trình trồng trọt, sử dụng phân thuốc hợp lý, giảm chi phí và phát thải, đạt hiệu quả tối ưu”.

Không chỉ Vina T&T, nhiều doanh nghiệp khác cũng đang dần nhận ra rằng, giải pháp cho bài toán phát triển bền vững không nằm ở chỗ làm riêng lẻ, mà ở sự cộng hưởng tri thức từ giảng đường.

TS. Ngô Minh Đức - Hiệu trưởng EIU giới thiệu thiết bị công nghệ hiện đại được trang bị tại trường cho sinh viên học tập

Đào tạo để hội nhập

Ở chiều ngược lại, các trường đại học cũng đang thay đổi để bắt nhịp với yêu cầu của thời đại. Điển hình là Trường Đại học Quốc tế Miền Đông (EIU) tại TP.HCM. Theo TS. Ngô Minh Đức - Hiệu trưởng EIU, chuyển đổi xanh và phát triển bền vững đã được tích hợp vào toàn bộ chương trình giảng dạy. Sinh viên không chỉ học lý thuyết mà còn tham gia các dự án liên ngành, tìm giải pháp thực tế cho cộng đồng và doanh nghiệp.

Ông Đức nhấn mạnh: “Phát triển bền vững cần sự phối hợp đa ngành. Sinh viên được đào tạo không chỉ để nghiên cứu, mà còn để hành động, triển khai dự án cụ thể với doanh nghiệp. Đó là cách để tri thức thật sự đi vào cuộc sống”.

Đáng chú ý, trong nhiều cuộc thi ý tưởng về chuyển đổi xanh do Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam Chất lượng cao tổ chức, các giải thưởng cao nhất thường thuộc về những công trình nghiên cứu của sinh viên và giảng viên. Điều này chứng minh nghiên cứu học thuật đã tiến rất gần với nhu cầu sản xuất kinh doanh.

Bà Vũ Kim Hạnh - Chủ tịch Hội, nhận định: “Chúng tôi vừa thuyết phục doanh nghiệp áp dụng tiêu chuẩn xanh, vừa khuyến khích người tiêu dùng đòi hỏi sản phẩm thân thiện môi trường. Trong tiến trình ấy, vai trò của trường đại học, giảng viên, sinh viên - những chuyên gia tương lai là hết sức quan trọng. Sự kết hợp này vừa giúp doanh nghiệp có giải pháp, vừa giúp trường có định hướng đào tạo sát thực tiễn”.

Nhiều trường đã trang bị máy móc hiện đại cho sinh viên trải nghiệm

Chính từ nhu cầu đôi bên, chương trình Uni Tour ra đời. Đây là sáng kiến nhằm đưa doanh nghiệp đến thẳng giảng đường, tạo cơ hội đối thoại, hợp tác nghiên cứu, chuyển giao công nghệ. Với Uni Tour, doanh nghiệp tìm thấy nguồn nhân lực và giải pháp xanh; còn trường đại học hiểu rõ hơn nhu cầu thị trường để đào tạo nhân lực chất lượng cao.

Cần bước đi mạnh mẽ

Chuyển đổi xanh đang tạo ra một mối quan hệ “cộng sinh” giữa giảng đường và doanh nghiệp. Doanh nghiệp cần giải pháp và nhân lực; trường đại học cần môi trường thực tế để kiểm chứng và triển khai nghiên cứu. Sự kết nối này không chỉ thúc đẩy đổi mới sáng tạo, mà còn góp phần định hình thế hệ nhân lực xanh - chìa khóa cho phát triển bền vững.

Tuy nhiên, thách thức vẫn còn đó. Sự gắn kết giữa nhà trường và doanh nghiệp tuy đã khởi sắc, nhưng chưa thật sự phổ biến, chưa thành một cơ chế đồng bộ. Muốn đi xa hơn, cả hai phía cần chủ động hơn trong hợp tác, từ chia sẻ dữ liệu nghiên cứu, xây dựng chương trình đào tạo, đến đồng hành trong các dự án chuyển đổi xanh.

Trong kỷ nguyên mà tiêu chuẩn xanh ngày càng trở thành “giấy thông hành” cho sản phẩm, giảng đường không chỉ là nơi gieo hạt tri thức, mà còn là bệ phóng để doanh nghiệp Việt Nam bước vững vàng ra thị trường toàn cầu. Và chính doanh nghiệp, bằng sự dấn thân, cũng đang mở lối để tri thức khoa học lan tỏa mạnh mẽ trong thực tiễn.

Thanh Ngân