Giao dịch di động tăng 600 lần sau 20 năm Vụ Thanh toán

Trong hai thập kỷ qua, lĩnh vực thanh toán tại Việt Nam đã chứng kiến sự tăng trưởng vượt bậc, với giá trị giao dịch qua điện thoại di động tăng tới 600 lần. Thành tựu này mang đậm dấu ấn của Vụ Thanh toán (Ngân hàng Nhà nước), đơn vị đóng vai trò kiến tạo nền tảng cho hệ sinh thái thanh toán số hiện đại của quốc gia.

Vụ Thanh toán 20 năm kiến tạo nền thanh toán hiện đại

Xây dựng nền tảng pháp lý và hạ tầng cốt lõi

Vụ Thanh toán đã chủ trì xây dựng hành lang pháp lý quan trọng, từ các quy định về chuẩn hóa thanh toán, tiêu chuẩn thẻ chip, mã QR, đến cơ chế thử nghiệm có kiểm soát cho Fintech (Fintech Sandbox). Những chính sách này đã tạo đà cho sự phát triển mạnh mẽ của thanh toán không dùng tiền mặt.

Song song đó, hạ tầng thanh toán quốc gia cũng được củng cố vững chắc. Hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng (IBPS), được xem là "xương sống" của nền kinh tế, đã ghi nhận số lượng giao dịch tăng 36 lần và giá trị tăng 148 lần so với năm 2005. Cùng với đó, hệ thống chuyển mạch tài chính và bù trừ điện tử do Napas vận hành cũng đạt mức tăng trưởng trung bình hàng năm hơn 170% về số lượng và 180% về giá trị trong giai đoạn 2018 – 2025.

Bùng nổ thanh toán số và hệ sinh thái toàn diện

Dữ liệu cho thấy một bức tranh tăng trưởng ấn tượng. Trong 20 năm, tổng số lượng giao dịch không dùng tiền mặt đã tăng hơn 500 lần, trong khi giá trị giao dịch tăng hơn 60 lần. Giao dịch qua Internet tăng 59 lần về số lượng và 21 lần về giá trị.

Đặc biệt, thanh toán bằng mã QR, dù mới phổ biến từ năm 2018, đã có mức tăng trưởng đột phá: hơn 700 lần về số lượng và trên 400 lần về giá trị. Sự phát triển này được thúc đẩy bởi các chính sách đổi mới như ứng dụng eKYC trong mở tài khoản, thanh toán nhanh 24/7, và phổ cập mobile banking, ví điện tử.

Vụ Thanh toán 20 năm kiến tạo nền thanh toán hiện đại

Hệ sinh thái thanh toán số không chỉ giới hạn trong lĩnh vực tài chính mà còn mở rộng kết nối với dịch vụ công, từ thuế, hải quan đến giáo dục, y tế, góp phần xây dựng nền tảng cho kinh tế số và chính phủ số.

Tăng cường an ninh và bảo vệ người dùng

Đi cùng với sự phát triển nhanh chóng là những thách thức về an ninh. Vụ Thanh toán đã chủ động ứng phó bằng việc đưa vào vận hành hệ thống SIMO vào năm 2025, một nền tảng giám sát và cảnh báo gian lận thanh toán.

Tính đến cuối năm 2025, hệ thống này đã ghi nhận hơn 592.000 tài khoản có dấu hiệu bất thường và phát đi hơn 2,1 triệu cảnh báo. Nhờ đó, hơn 670.000 giao dịch đáng ngờ đã được tạm dừng hoặc hủy, giúp ngăn chặn thiệt hại ước tính lên tới 2.570 tỷ đồng, thể hiện cam kết mạnh mẽ trong việc bảo vệ quyền lợi người dùng.

Vụ Thanh toán cũng đang tích cực nghiên cứu các xu hướng công nghệ mới như tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (CBDC) và tài sản mã hóa để xây dựng các kịch bản ứng phó, đảm bảo sự ổn định của hệ thống tài chính quốc gia.

CTVX