Giao dịch tài sản mã hóa 'chui' có thể bị truy cứu hình sự
Một trong những điểm mới đáng chú ý tại Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP về việc triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam là quy định xử lý hình sự đối với hành vi giao dịch tài sản mã hóa không thông qua các tổ chức được cấp phép. Đây được xem là giải pháp nhằm siết chặt quản lý, chấm dứt tình trạng giao dịch tự phát vốn tiềm ẩn nhiều rủi ro trong thời gian qua.
Theo khoản 2 Điều 7 của Nghị quyết, sau 6 tháng kể từ khi tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa đầu tiên được Bộ Tài chính cấp phép, mọi giao dịch tài sản mã hóa của nhà đầu tư trong nước đều phải thực hiện thông qua hệ thống chính thức. Trường hợp cố tình mua bán, chuyển nhượng ngoài sàn được cấp phép, tùy theo tính chất, mức độ, nhà đầu tư có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Giao dịch tài sản mã hóa ngoài hệ thống chính thức có thể bị truy cứu hình sự.
Quy định này đồng nghĩa với việc các hoạt động trao đổi tài sản mã hóa trên mạng xã hội, qua sàn “chui” hay thỏa thuận cá nhân sẽ không còn hợp pháp. Các nhà đầu tư tham gia thị trường phải tuân thủ kênh giao dịch duy nhất là thông qua các tổ chức được Bộ Tài chính cấp giấy phép và giám sát.
Việc bổ sung chế tài hình sự là cần thiết bởi giao dịch tài sản mã hóa bên ngoài hệ thống không chỉ gây thiệt hại lớn cho nhà đầu tư mà còn tiềm ẩn nguy cơ rửa tiền, trốn thuế, tài trợ khủng bố. Trong nhiều năm qua, đã có không ít vụ lừa đảo thông qua mô hình sàn giao dịch tiền mã hóa không được quản lý, khiến nhiều người mất trắng tài sản mà không thể đòi lại. Khi chưa có hành lang pháp lý, cơ quan chức năng gặp khó khăn trong xử lý, còn nhà đầu tư thì hoàn toàn bị bỏ ngỏ về quyền lợi.
Việc đưa hành vi này vào diện có thể bị xử lý hình sự không chỉ là lời cảnh báo mạnh mẽ đối với nhà đầu tư mà còn thể hiện quyết tâm của Nhà nước trong việc xây dựng thị trường tài sản mã hóa minh bạch, an toàn. Cùng với đó, Bộ Tài chính sẽ đóng vai trò trung tâm trong việc cấp phép, quản lý, giám sát hoạt động của các tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa, tương tự như cơ chế quản lý thị trường chứng khoán.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia, để quy định đi vào cuộc sống, ngoài khung pháp lý, cần tăng cường tuyên truyền, phổ biến để nhà đầu tư hiểu rõ nghĩa vụ và rủi ro pháp lý. Cơ quan chức năng cũng cần phối hợp chặt chẽ trong phát hiện, xử lý các hành vi vi phạm; đồng thời xây dựng cơ chế bảo vệ quyền lợi hợp pháp của nhà đầu tư trên sàn chính thức.
Có thể thấy, với quy định mới này, thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam sẽ bước sang giai đoạn phát triển minh bạch, chuyên nghiệp hơn. Song đi kèm đó, mọi hành vi giao dịch ngoài hệ thống chính thức sẽ phải trả giá đắt, thậm chí bằng trách nhiệm hình sự. Đây là cảnh báo rõ ràng cho các nhà đầu tư “muốn an toàn, buộc phải tuân thủ pháp luật”.