Giáo dục an toàn giao thông: Tạo vòng tròn khép kín

Học sinh được Cảnh sát giao thông hướng dẫn sử dụng mũ bảo hiểm.

Cách làm, mô hình đa dạng

Xác định công tác giáo dục an toàn giao thông trong trường học có ý nghĩa quan trọng, nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng cho học sinh, giúp các em sớm hình thành thói quen tốt khi tham gia giao thông, ngay từ đầu năm học, nhiều trường học ở Hưng Yên tổ chức hoạt động ngoại khóa tuyên truyền giáo dục pháp luật về trật tự an toàn giao thông, ký cam kết bảo đảm trật tự an toàn giao thông.

Tại Trường THPT Nguyễn Đức Cảnh, ngay trong tuần sinh hoạt công dân - học sinh đầu năm học, nhà trường phối hợp với lực lượng Cảnh sát giao thông tổ chức các buổi ngoại khóa tuyên truyền các quy định của pháp luật về bảo đảm trật tự an toàn giao thông cho học sinh. Nhà trường còn yêu cầu từng phụ huynh và học sinh ký cam kết về vấn đề này. Đặc biệt, không giao xe mô tô, xe gắn máy cho học sinh, học viên khi chưa đủ tuổi, chưa có giấy phép lái xe.

Ông Dương Thanh Bắc - Phó Hiệu trưởng Trường THPT Nguyễn Đức Cảnh cho biết, việc đẩy mạnh công tác tuyên truyền, thông qua các buổi ngoại khóa sinh động và ký cam kết đã giúp học sinh được trang bị kiến thức cần thiết, từ đó nâng cao ý thức tự giác chấp hành luật giao thông, tạo môi trường học đường an toàn lành mạnh, hướng tới xây dựng văn hóa giao thông văn minh.

Đỗ Ngân Hà - học sinh lớp 10A11, Trường THPT Nguyễn Đức Cảnh cho biết, qua buổi tuyên truyền đã giúp em và các bạn hiểu hơn về các quy định khi tham gia giao thông; việc tham gia đúng quy định không chỉ tránh bị phạt hành chính mà còn bảo vệ bản thân và người khác.

“Sau khi được phổ biến pháp luật về trật tự an toàn giao thông, chúng em cảm thấy có trách nhiệm hơn trong việc tuân thủ các quy định và khuyến khích bạn bè, gia đình cùng thực hiện”, Hà chia sẻ.

Bên cạnh đó, nhiều mô hình “Cổng trường an toàn giao thông”, “Tổ tự quản an ninh trật tự học đường”, “Xếp hàng đón con” được các trường xây dựng và duy trì hiệu quả, trở thành điểm sáng trong công tác bảo đảm trật tự an toàn giao thông học đường. Điển hình, Trường THPT Lê Quý Đôn - đơn vị tiên phong xây dựng mô hình “Tổ tự quản về an ninh trật tự trường học”.

Chia sẻ về mô hình, bà Đặng Thị Thủy - Phó Hiệu trưởng Trường THPT Lê Quý Đôn cho biết, từ tháng 10/2022, Ban giám hiệu đã ban hành Quyết định thành lập “Tổ tự quản về an ninh trật tự trường học” gồm 25 thành viên, trong đó nòng cốt là Đoàn trường, đội thanh niên xung kích, ban cán sự các lớp, giáo viên chủ nhiệm và đại diện tổ tư vấn tâm lý học đường.

Mục tiêu của mô hình là hình thành cho học sinh ý thức tự giác chấp hành pháp luật, tự quản trong nền nếp, tạo nên môi trường học đường an toàn, thân thiện và văn minh; đồng thời, phát huy vai trò chủ thể của học sinh trong việc duy trì kỷ cương và bảo đảm trật tự an toàn giao thông trong và ngoài khuôn viên nhà trường.

Theo đó, tổ tự quản xây dựng quy chế hoạt động rõ ràng, phân công nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên. Học sinh trong tổ được tập huấn về kỹ năng giao tiếp, điều tiết giao thông, xử lý tình huống, đồng thời được trang bị mũ, còi, băng đeo tay, sổ ghi chép.

Hằng ngày, tổ phân công thành viên trực tại khu vực cổng trường và trong trường để tuyên truyền, theo dõi, nhắc nhở việc chấp hành luật giao thông, duy trì tốt công tác phân luồng giao thông giờ tan học, góp phần giảm hẳn tình trạng ùn tắc cục bộ trước cổng trường…

“Nhờ đó, 3 năm qua, nhà trường không xảy ra vụ việc nghiêm trọng nào liên quan đến tai nạn giao thông hoặc gây rối trật tự. Môi trường trường học an toàn, ổn định giúp học sinh yên tâm học tập, phụ huynh tin tưởng, xã hội đánh giá cao”, bà Thủy thông tin.

Nhân rộng mô hình, năm 2023, Trường THCS Hoàng Diệu thành lập Tổ tự quản “Cổng trường an toàn giao thông và an toàn, an ninh trường học” với 19 thành viên. Tổ tự quản có nhiệm vụ tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật và vận động cán bộ, giáo viên, công nhân viên và học sinh nhà trường chấp hành nghiêm chỉnh các quy định của pháp luật, nội quy, quy chế của nhà trường. Trong đó, đặc biệt chú trọng tuyên truyền pháp luật về trật tự an toàn giao thông.

Mô hình đi vào hoạt động giúp cán bộ, giáo viên, công nhân viên và học sinh nâng cao nhận thức, ý thức tham gia vào công tác bảo đảm an ninh trật tự nói chung, bảo đảm trật tự, an toàn giao thông nói riêng; góp phần kiềm chế, làm giảm tai nạn giao thông và các vụ việc vi phạm pháp luật liên quan đến cán bộ, giáo viên, công nhân viên và học sinh nhà trường.

Ngay từ đầu năm học, nhiều trường học ở Hưng Yên tổ chức tuyên truyền giáo dục pháp luật về trật tự an toàn giao thông.

Nền tảng an toàn giao thông học đường

Nếu nhà trường là nơi định hướng nhận thức, thì gia đình là môi trường hình thành thói quen, xã hội là lực lượng hỗ trợ và giám sát. Nhận thức rõ điều đó, Trường THPT Văn Giang đặc biệt coi trọng công tác phối hợp ba môi trường.

Chia sẻ về vấn đề này, ông Đặng Hữu Cảnh - Phó Hiệu trưởng cho biết, năm học 2025 - 2026, trường có 1.780 học sinh, 85 cán bộ, giáo viên. Bên cạnh tăng cường các hoạt động tuyên truyền, giáo dục học sinh chấp hành các quy định pháp luật về trật tự an toàn giao thông, nhà trường đặc biệt coi trọng công tác phối hợp ba môi trường nhà trường, gia đình và xã hội.

Theo đó, phụ huynh học sinh, nhà trường thường xuyên thông tin về tình hình chấp hành pháp luật về trật tự an toàn giao thông của học sinh qua sổ liên lạc điện tử, nhóm Zalo lớp; mời cha mẹ học sinh tham gia ký cam kết và dự các buổi tuyên truyền.

Đối với lực lượng công an địa phương, định kỳ phối hợp tổ chức tuyên truyền tại trường, đồng thời phối hợp xử lý kịp thời các trường hợp học sinh vi phạm.

Bên cạnh đó, chính quyền và đoàn thể như Đoàn thanh niên, ban nền nếp và chi đoàn giáo viên cũng đồng hành cùng trường trong các hoạt động tuyên truyền an toàn giao thông, góp phần lan tỏa ý thức trong cộng đồng.

Theo ông Cảnh, sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội, tạo thành “mạng lưới giáo dục an toàn giao thông toàn diện”, giúp học sinh không chỉ biết mà còn thực hiện đúng khi tham gia giao thông.

100% cơ sở giáo dục ở Hưng Yên triển khai hiệu quả mô hình “Cổng trường an toàn giao thông”.

Bên cạnh nỗ lực từ gia đình và nhà trường, vai trò của các lực lượng xã hội tại Hưng Yên cũng ngày càng phát huy. Lực lượng Cảnh sát giao thông thường xuyên phối hợp với các cơ sở giáo dục, đoàn thanh niên, tổ chức các buổi tuyên truyền, giáo dục pháp luật về trật tự an toàn giao thông.

Theo đó, từ năm 2023 đến nay, Công an tỉnh Hưng Yên đã phối hợp với cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh tổ chức trên 1.579 buổi tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật cho 856.759 lượt giáo viên, học sinh; đồng thời tổ chức ký cam kết chấp hành các quy định về trật tự an toàn giao thông đối với 507.378 lượt giáo viên, học sinh và 753.649 phụ huynh học sinh ký cam kết không giao xe cho con, em mình khi chưa đủ điều kiện.

Từ sự vào cuộc đồng bộ của gia đình - nhà trường - xã hội, công tác giáo dục an toàn giao thông tại Hưng Yên thời gian qua đã mang lại những kết quả đáng khích lệ. Theo sở GD&ĐT, đến nay 100% cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh đã triển khai tốt công tác tuyên truyền, giáo dục học sinh, sinh viên trong việc chấp hành các quy định của pháp luật về trật tự an toàn giao thông.

Các trường đã chú trọng việc đổi mới công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật cho cán bộ, giáo viên và học sinh, sinh viên. Ý thức chấp hành pháp luật về giao thông được nâng lên rõ rệt. Số vụ tai nạn giao thông liên quan đến lứa tuổi học sinh những năm qua đã giảm đáng kể.

100% cơ sở giáo dục triển khai mô hình “Cổng trường an toàn giao thông” và phát huy hiệu quả cao trong công tác này, nhất là trong các giờ cao điểm, góp phần đưa pháp luật giao thông đi vào đời sống học đường thiết thực.

Đại diện nhà trường, phụ huynh và học sinh đã ký các cam kết về việc thực hiện nghiêm các quy định về pháp luật khi tham gia giao thông.

Thách thức và giải pháp bền vững

Dù đạt nhiều kết quả tích cực, công tác giáo dục, bảo đảm an toàn giao thông cho học sinh còn không ít khó khăn. Đặc biệt tình trạng học sinh vi phạm trật tự an toàn giao thông vẫn diễn ra phức tạp.

Thống kê của Phòng Cảnh sát giao thông, Công an tỉnh Hưng Yên, từ tháng 12/2023 đến nay, lực lượng Cảnh sát giao thông phát hiện, xử lý 9.820 trường hợp vi phạm liên quan đến lứa tuổi học sinh, phạt tiền trên 7 tỷ đồng, tạm giữ 5.693 phương tiện, đồng thời gửi thông báo đối với trên 3.725 trường hợp học sinh vi phạm an toàn giao thông về các cơ sở giáo dục để có biện pháp xử lý, giáo dục, răn đe.

Theo trung tá Nguyễn Ngọc Phương - Trưởng phòng Cảnh sát giao thông, Công an tỉnh Hưng Yên, các lỗi vi phạm chủ yếu gồm không đội mũ bảo hiểm, chở quá số người quy định, không chấp hành hiệu lệnh đèn tín hiệu giao thông; chạy dàn hàng ngang; đi ngược chiều đường một chiều, một số học sinh đi xe máy khi chưa đủ tuổi…

Nói về nguyên nhân của tình trạng này, Trung tá Phương cho rằng, nhận thức, ý thức tham gia giao thông ở lứa tuổi học sinh còn hạn chế. Không ít em coi việc vi phạm như đi xe máy khi chưa đủ tuổi, không đội mũ bảo hiểm, chở quá số người… là chuyện bình thường. Ngoài ra một bộ phận phụ huynh thiếu gương mẫu, không hướng dẫn, quản lý thậm chí giao xe cho con điều khiển khi chưa đủ tuổi, chưa đủ kỹ năng lái xe an toàn.

Cùng quan điểm, bà Đặng Thị Thủy - Phó Hiệu trưởng Trường THPT Lê Quý Đôn đưa ra nhận định, hiện còn một bộ phận không nhỏ học sinh điều khiển phương tiện giao thông còn chủ quan, chưa tuân thủ tuyệt đối quy định. Cùng đó, cơ sở vật chất phục vụ cho công tác giám sát như camera, hệ thống loa truyền thanh, biển cảnh báo vẫn chưa được đầu tư đồng bộ. Sự phối hợp giữa một số phụ huynh với nhà trường trong việc nhắc nhở con em đôi khi chưa thường xuyên.

Trước những khó khăn được nhận diện, để đạt được mục tiêu kéo giảm số vụ tai nạn và vi phạm trật tự an toàn giao thông nói chung, đồng thời hạn chế tối đa tình trạng vi phạm, tai nạn giao thông liên quan đến lứa tuổi học sinh, ông Phương cho rằng, tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật vẫn là giải pháp gốc rễ và bền vững trong công tác phòng ngừa vi phạm giao thông.

Lực lượng CSGT kiểm tra các bãi xe trường học.

Theo ông Phương, cần xây dựng các chương trình tuyên truyền phù hợp với từng nhóm đối tượng, trong đó học sinh là trọng tâm. Nội dung cần ngắn gọn, dễ hiểu, lồng ghép các tình huống thực tiễn, hình ảnh trực quan để tăng tính hấp dẫn. Đặc biệt, cần đổi mới phương pháp tuyên truyền bằng cách ứng dụng công nghệ mới, trong đó có trí tuệ nhân tạo (AI).

Các phần mềm mô phỏng tình huống giao thông, thi trắc nghiệm, sân khấu hóa, trò chơi trực tuyến, video tương tác sẽ giúp học sinh tiếp cận kiến thức pháp luật một cách sinh động, dễ nhớ và có tính trải nghiệm cao.

Cùng với tuyên truyền, công tác kiểm tra, xử lý vi phạm cần được tiến hành nghiêm túc, kiên quyết, nhất là tại khu vực cổng trường học.

Một giải pháp quan trọng là xử lý nghiêm trách nhiệm của phụ huynh khi giao xe cho học sinh chưa đủ điều kiện điều khiển phương tiện. Tiếp tục hoàn thiện tổ chức giao thông và bảo đảm trật tự an toàn giao thông tại khu vực trường học; tăng cường kiểm soát, xử lý vi phạm trên không gian mạng.

Cũng theo ông Phương, giáo dục học sinh về trật tự an toàn giao thông không thể chỉ trông chờ vào lực lượng công an, mà cần sự tham gia đồng bộ của gia đình, nhà trường và toàn xã hội.

Chia sẻ kinh nghiệm của Trường THPT Lê Quý Đôn, bà Đặng Thị Thủy - Phó Hiệu trưởng nhà trường cho rằng, trước hết, cần phát huy tối đa vai trò của học sinh - chính các em là chủ thể và là người lan tỏa văn hóa tự giác. Khi được giao quyền, được tin tưởng, các em thực hiện nhiệm vụ rất tích cực, có trách nhiệm và sáng tạo.

Thứ hai, sự phối hợp đồng bộ giữa nhà trường, công an, đoàn thể và chính quyền địa phương là yếu tố quyết định thành công.

Thứ ba, đổi mới hình thức tuyên truyền, tránh khô cứng, biến mỗi buổi tuyên truyền thành hoạt động hấp dẫn, gần gũi. Và cuối cùng, cần có cơ chế động viên, khen thưởng kịp thời để duy trì tinh thần hứng khởi và tự hào trong học sinh.

Giáo dục an toàn giao thông không chỉ là việc cung cấp kiến thức mà quan trọng hơn là hình thành thói quen, nếp sống văn hóa giao thông. Điều này đòi hỏi sự kiên trì, nhất quán và phối hợp thường xuyên của gia đình – nhà trường – xã hội.

Thực tiễn tại Hưng Yên cho thấy khi ba môi trường giáo dục cùng chung tay, học sinh sẽ được bảo vệ tốt hơn, biết tự bảo vệ mình và tôn trọng những người xung quanh. Đó cũng chính là nền tảng để xây dựng một thế hệ công dân có trách nhiệm, góp phần tạo nên một xã hội văn minh, an toàn và nhân văn.

Đinh Chiến