Giáo dục, hướng thiện trong xử lý tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến người dưới 18 tuổi

Tại Bến Tre, trong năm 2024, tình hình tội phạm, vi phạm pháp luật liên quan đến người dưới 18 tuổi tăng so với cùng kỳ năm 2023. Lực lượng chức năng đã phát hiện 51 vụ, 86 đối tượng, tăng 13 vụ, 26 đối tượng. Trong đó có 15 vụ, 22 đối tượng đã bị xử lý hình sự; 30 vụ, 49 đối tượng bị xử phạt hành chính, số còn lại đang tiếp tục củng cố hồ sơ để xử lý. Theo số liệu thống kê, tội phạm do người chưa thành niên gây ra có xu hướng gia tăng về số lượng và tính chất nguy hiểm. Các hành vi phạm tội chủ yếu là giết người, trộm cắp tài sản, cố ý gây thương tích, sử dụng trái phép chất ma túy…

Thượng tá Nguyễn Văn Chót, Phó trưởng Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Bến Tre cho biết, tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan người dưới 18 tuổi có xu hướng gia tăng, nguyên nhân chủ yếu do tác động từ những mặt trái của xã hội, các em thiếu sự quan tâm quản lý, giáo dục của gia đình, không tự tu dưỡng rèn luyện… dẫn đến các hành vi vi phạm. Vấn đề này tác động tiêu cực đến tình hình ANTT trên địa bàn, đặc biệt là ảnh hưởng đến tương lai, nghề nghiệp của cá nhân vi phạm, đòi hỏi các cấp, các ngành và toàn xã hội phải hành động quyết liệt để đấu tranh, phòng ngừa.

Với vai trò nòng cốt, Công an các đơn vị, địa phương đã chủ động phối hợp lực lượng chức năng triển khai đồng bộ các biện pháp phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm xâm hại trẻ em và tội phạm, vi phạm pháp luật liên quan đến người dưới 18 tuổi, gắn với thực hiện nghiêm Luật Trẻ em và các văn bản hướng dẫn thi hành, các chương trình, kế hoạch có liên quan. Các ban, ngành, đoàn thể, địa phương đã tăng cường phối hợp tuyên truyền, giáo dục pháp luật phù hợp với từng nhóm đối tượng, lứa tuổi, nâng cao nhận thức của phụ huynh đối với tâm lý trẻ dưới 18 tuổi để chủ động phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn tội phạm, vi phạm pháp luật do người ở tuổi vị thành niên gây ra.

Theo Thượng tá Nguyễn Văn Chót, việc xử lý người dưới 18 tuổi vi phạm pháp luật, cần phải quán triệt tư tưởng cảm hóa, giáo dục, hướng thiện để trẻ em vi phạm có cơ hội khắc phục, sửa chữa, trở thành người tốt, người có ích cho xã hội. Khi tiếp xúc, làm việc, xử lý người chưa thành niên vi phạm, phải phân công người có kỹ năng, am hiểu về tâm, sinh lý, giới tính trẻ em… cũng như môi trường làm việc phải thân thiện, không tạo áp lực, ổn định tâm lý người chưa thành niên, để tiếp xúc làm việc, định hướng giáo dục các em về đạo đức, pháp luật, kỹ năng sống, hướng đến chân, thiện, mỹ.

Bên cạnh đó, trong xử lý phải tuân thủ các quy định của pháp luật có lợi nhất cho người chưa thành niên. Đặc biệt, phải xem xét nhân thân, điều kiện, hoàn cảnh, nguyên nhân vi phạm để có biện pháp giáo dục và áp dụng chế tài xử lý phù hợp, nhằm hướng thiện cho các em.

Tại An Giang, tình hình người chưa thành niên vi phạm pháp luật, phạm tội, ngày càng có xu hướng trẻ hóa, liều lĩnh và manh động. Đáng chú ý là những đối tượng chưa thành niên phạm tội không những ở thành thị mà còn xảy ra ở nông thôn, vùng núi, vùng người dân tộc thiểu số sinh sống... Đối tượng gây án thường bộc phát nhất thời, phạm tội lần đầu, trình độ học vấn thấp phần lớn chỉ học đến tiểu học rồi bỏ học hoặc không biết chữ, không nghề nghiệp ổn định, lười lao động, ăn chơi đua đòi...

Cán bộ Công an tỉnh An Giang làm việc với nhóm thanh, thiếu niên vi phạm pháp luật.

Theo lãnh đạo Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh An Giang, một số ban, ngành, đoàn thể, lãnh đạo một số đơn vị, địa phương còn tư tưởng xem công tác phòng ngừa tình trạng người chưa thành niên vi phạm pháp luật là nhiệm vụ của Công an. Công tác phối hợp phòng ngừa, xử lý tội phạm, vi phạm pháp luật liên quan người dưới 18 tuổi, giữa các ban ngành chưa được thường xuyên. Người chưa thành niên thuộc lứa tuổi chưa nhận thức đầy đủ các vấn đề xã hội; đang giai đoạn hình thành nhân cách, suy nghĩ chưa chính chắn, vì vậy dễ bị tác động, chi phối bởi những trào lưu mới của xã hội, kể cả cái xấu.

Ngoài ra, nhóm đối tượng này có tâm lý hiếu thắng, bốc đồng, muốn thể hiện mình, muốn được tự do, không muốn bị ràng buộc bởi gia đình hay xã hội và ở lứa tuổi này dễ tác động đến hành vi ứng xử, lối sống thực dụng, đua đòi... dẫn đến phạm tội, nếu không được quản lý, giáo dục kịp thời.

Thượng tá Nguyễn Hồng Phong, Trưởng Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh An Giang cho biết, nhằm đạt hiệu quả cao trong công tác phòng ngừa người dưới 18 tuổi vi phạm pháp luật và phạm tội, đơn vị đã tham mưu Ban Giám đốc Công an tỉnh chỉ đạo Công an các đơn vị, địa phương duy trì, nhân rộng các mô hình phòng chống tội phạm như: Tổ quản lý con em gia đình không tham gia các hoạt động tệ nạn xã hội; tổ tự quản khu nhà trọ công nhân; mô hình “Quản lý, giáo dục con, em, người thân trong gia đình không phạm tội, vi phạm pháp luật khác và tệ nạn xã hội”; mô hình “Quản lý, giáo dục trẻ em và người chưa thành niên làm trái pháp luật và có nguy cơ làm trái pháp luật tại cộng đồng dân cư”; mô hình “Quản lý giáo dục trẻ em hư, trẻ em làm trái pháp luật tại cộng đồng dân cư”; lan tỏa phong trào “Gia đình chấp hành pháp luật, con em không tham gia tệ nạn xã hội và không vi phạm pháp luật”.

Công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm liên quan đến người dưới 18 tuổi là trách nhiệm của toàn xã hội. Sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường, cơ quan chức năng mà nòng cốt là Công an sẽ giúp hạn chế tối đa tình trạng người dưới 18 tuổi vi phạm pháp luật, góp phần xây dựng một xã hội an toàn, lành mạnh và phát triển bền vững.

Trần Lĩnh