Giáo dục STEM: Chìa khóa giúp học sinh thích nghi với thời đại số

Tiết học STEM - nơi học sinh được tự do trình bày các ý tưởng và giáo viên sẽ là người hướng dẫn thêm.

Khơi dậy niềm đam mê

Tại TPHCM, nhằm thúc đẩy giáo dục STEM và chuyển đổi số trong trường học, các quận, huyện đã xây dựng kế hoạch, lộ trình cho từng giai đoạn; hướng dẫn các nhà trường triển khai thực hiện các chỉ tiêu kế hoạch về chuyển đổi số, giáo dục STEM gắn với nhiệm vụ năm học và phù hợp với điều kiện thực tế.

Do đó, nhiều trường học đã và đang tích cực triển khai các mô hình giáo dục này, mang lại hiệu quả đáng kể trong dạy và học, hướng tới mục tiêu phát triển toàn diện học sinh.

Thầy Vũ Nguyễn Anh, giáo viên Tin học, Trường THCS Nguyễn Văn Tố (Quận 10), cho biết, học sinh toàn trường hiện nay được học 1 tiết học STEM/tuần.

STEM giúp học sinh vận dụng kiến thức đã học tạo ra các sản phẩm, mô hình hữu ích trong cuộc sống, đáp ứng hiệu quả mục tiêu của Chương trình Giáo dục phổ thông 2018.

“Ngoài ra, việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào giảng dạy giúp bài học trở nên sinh động, thực tế hơn, khơi dậy niềm đam mê khám phá công nghệ của học sinh. Khi kết hợp công nghệ AI vào các tiết dạy STEM, học sinh thực hành lập trình dễ dàng hơn, tăng tính sáng tạo của các dự án nghiên cứu, đồng thời bám sát hơn xu hướng công nghệ hiện đại”, thầy Nguyễn Anh bày tỏ.

Trong thời kỳ chuyển đổi số, giáo viên STEM đóng vai trò quan trọng. Thầy Huỳnh Linh Sơn, Phó Hiệu trưởng Trường TH - THCS - THPT Ngô Thời Nhiệm (TPHCM) nhận định, giáo dục STEM giúp học sinh đón nhận các đổi mới công nghệ trong tương lai.

Công nghệ đã và vẫn đang phát triển mỗi ngày. Sự phát triển của công nghệ được kỳ vọng sẽ đem đến nhiều thành tựu vượt bậc hơn nữa. Để có thể bắt kịp sự phát triển của công nghệ, con người cần không ngừng học tập và trau dồi bản thân.

“Tại trường, việc ứng dụng giáo dục STEM lồng ghép, tích hợp vào các môn học đã thu hút sự chú ý của học sinh với bài giảng. Triển khai giáo dục STEM vào hoạt động dạy học của nhà trường cũng tạo nhiều đổi mới trong phương pháp giảng dạy, giáo dục học sinh. Thông qua bài học, các em cùng nhau trao đổi làm việc nhóm, phát triển năng lực bản thân trong phản biện và hình thành tư duy từ tiết học, biết tích hợp các môn học để tạo ra sản phẩm STEM”, thầy Sơn cho hay.

Vai trò then chốt

Thời gian qua, ngày càng nhiều trường học đã không ngừng đổi mới, sáng tạo để đưa STEM vào chương trình giảng dạy một cách sâu rộng hơn.

Mô hình này không chỉ giúp học sinh phát triển tư duy sáng tạo, khả năng giải quyết vấn đề mà còn trang bị những kỹ năng thiết yếu cho thế kỷ 21, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đáp ứng nhu cầu của xã hội hiện đại.

Thay vì chỉ học lý thuyết, học sinh ngày nay có cơ hội trực tiếp thực hiện các mô hình thí nghiệm, giúp các em hiểu rõ hơn về cách khoa học ứng dụng trong đời sống. Những tiết học STEM không chỉ mang lại trải nghiệm thực tế mà còn giúp học sinh phát triển tư duy sáng tạo và kỹ năng giải quyết vấn đề.

Học sinh Trường THPT Nguyễn Trãi (Quận 4) giới thiệu sản phẩm tại Hội chợ khoa học kỹ thuật do nhà trường tổ chức ngày 29/3.

ThS Nguyễn Xuân Hoàng, chuyên gia giáo dục STEM tại Công ty Cổ phần Giáo dục KDI, nhận định rằng trong bối cảnh chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, giáo dục STEM đóng vai trò then chốt trong việc trang bị cho học sinh không chỉ kiến thức mà còn cả năng lực thích ứng với một thế giới nghề nghiệp đang thay đổi từng ngày.

Theo ông, STEM không chỉ là sự tích hợp giữa khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học mà còn là phương pháp tiếp cận giúp học sinh rèn luyện tư duy logic, khả năng giải quyết vấn đề, sáng tạo và hợp tác – những năng lực cốt lõi của công dân thế kỷ 21.

"Khi học sinh được thực hành với các dự án thực tế, giải quyết vấn đề bằng công nghệ, các em không chỉ hiểu sâu hơn về bản chất kiến thức mà còn có thể ứng dụng linh hoạt vào nhiều lĩnh vực khác nhau, từ trí tuệ nhân tạo, công nghệ xanh đến thiết kế và tự động hóa. Với hơn 250 trường trên toàn quốc đã triển khai chương trình STEM, chúng tôi đã chứng kiến sự thay đổi rõ rệt trong tư duy, kỹ năng và sự tự tin của học sinh. STEM chính là chìa khóa để thế hệ trẻ bước vào kỷ nguyên số với tâm thế chủ động và sáng tạo", ThS Nguyễn Xuân Hoàng nhấn mạnh.

Cùng quan điểm, thầy Nguyễn Quốc Bảo, giáo viên Hóa học Trường THPT Ten Lơ Man, cho rằng STEM không chỉ giúp học sinh liên hệ kiến thức đã học mà còn phát triển nhiều kỹ năng quan trọng.

"Học sinh được áp dụng công nghệ, kỹ thuật vào vận hành mô hình, quy trình cơ bản, đồng thời rèn luyện kỹ năng hợp tác, làm việc nhóm, nói trước đám đông, tư duy khoa học và phản biện. Đây là những kỹ năng thiết yếu trong mọi ngành nghề, đặc biệt là trong môi trường khoa học", thầy Bảo chia sẻ.

Năm học 2024 - 2025, TPHCM có 3 hình thức tổ chức dạy học STEM trong trường trung học gồm: Dạy học các môn khoa học theo bài học STEM; Tổ chức hoạt động trải nghiệm STEM; Tổ chức hoạt động nghiên cứu khoa học, kỹ thuật.

Minh Anh