Giáo dục – Việc làm:Để người dân tự tin làm chủ kinh tế ngay trên mảnh đất quê hương

Chủ động xây dựng cơ chế liên kết đào tạo chặt chẽ

Tại các huyện miền núi, biên giới của Quảng Ninh như Ba Chẽ, Tiên Yên, Kỳ Thượng…, những lớp học nghề ngắn hạn không còn là điều xa lạ. Các chương trình đào tạo về kỹ thuật chăn nuôi, chế biến món ăn, điện dân dụng hay sửa chữa máy nông nghiệp được tổ chức ngay tại thôn bản, dựa trên chính nhu cầu và nguyện vọng của người dân.

Tại các huyện miền núi, biên giới của Quảng Ninh như Ba Chẽ, Tiên Yên, Kỳ Thượng…, những lớp học nghề ngắn hạn không còn là điều xa lạ. Các chương trình đào tạo về kỹ thuật chăn nuôi, chế biến món ăn, điện dân dụng hay sửa chữa máy nông nghiệp được tổ chức ngay tại thôn bản, dựa trên chính nhu cầu và nguyện vọng của người dân.

Tại các huyện miền núi, biên giới của Quảng Ninh như Ba Chẽ, Tiên Yên, Kỳ Thượng…, những lớp học nghề ngắn hạn không còn là điều xa lạ. Các chương trình đào tạo về kỹ thuật chăn nuôi, chế biến món ăn, điện dân dụng hay sửa chữa máy nông nghiệp được tổ chức ngay tại thôn bản, dựa trên chính nhu cầu và nguyện vọng của người dân.

Câu chuyện của anh Lý Văn Lợi ở xã vùng cao Ba Chẽ là minh chứng rõ nét cho sự thay đổi này. Trước đây, cuộc sống của anh bấp bênh, thu nhập phụ thuộc hoàn toàn vào những công việc làm thuê, đi rừng thời vụ. Sau khi tham gia lớp học nghề lắp đặt điện dân dụng do địa phương tổ chức, cuộc đời anh đã bước sang một trang mới. "Bây giờ tôi đã có thể tự tin nhận các công trình điện trong thôn, trong xã. Có nghề trong tay, thu nhập ổn định hơn hẳn, không còn phải lo lắng như trước nữa," anh Lợi phấn khởi chia sẻ.

Học viên tham gia thực hành tại lớp nghề Trồng và chăm sóc cây ăn quả tại xã Quảng Lâm, huyện Đầm Hà (trước đây), nay là xã Quảng Tân, Quảng Ninh. Ảnh: Hiểu Trân

Những lớp học thực tiễn như vậy tại Quảng Ninh đã giúp hàng ngàn hộ dân mạnh dạn thay đổi tư duy sản xuất, chuyển đổi sinh kế, mở rộng quy mô kinh doanh và từng bước nâng cao chất lượng cuộc sống. Họ không chỉ được trang bị kỹ năng, mà quan trọng hơn là được tiếp thêm sự tự tin và động lực để vươn lên.

Điểm khác biệt và cũng là yếu tố tạo nên thành công trong cách làm của Quảng Ninh chính là không chỉ dạy nghề mà còn phải tạo ra việc làm. Tỉnh đã chủ động xây dựng một cơ chế liên kết đào tạo chặt chẽ giữa cơ sở đào tạo và doanh nghiệp, để người học có điều kiện được tuyển dụng ngay sau khi tốt nghiệp.

Các tập đoàn, công ty lớn đang hoạt động trên địa bàn tỉnh trở thành những đối tác chiến lược, vừa tham gia vào quá trình đào tạo, vừa cam kết đầu ra cho người lao động. Mô hình này giúp người dân sau khi học có việc làm ổn định với thu nhập khá, không phải ly hương; còn doanh nghiệp thì có được nguồn nhân lực tại chỗ, am hiểu văn hóa địa phương và gắn bó lâu dài.

21,4% tổng số hộ nghèo có người tham gia học nghề đã thoát nghèo

Thống kê hằng năm cho thấy, trên 86% học viên sau đào tạo có việc làm mới hoặc tiếp tục nghề cũ nhưng với năng suất và thu nhập cao hơn rõ rệt. Đáng chú ý, có đến 21,4% tổng số hộ nghèo trên địa bàn có người tham gia học nghề đã chính thức thoát nghèo. Điều này khẳng định, đào tạo nghề gắn với việc làm là con đường ngắn nhất và bền vững nhất để giảm nghèo.

Thực hiện Nghị quyết số 06-NQ/TU của Tỉnh ủy, công tác đào tạo nghề cho lao động DTTS được xác định là giải pháp đột phá. Chỉ riêng trong năm 2024, toàn tỉnh đã tổ chức đào tạo sơ cấp nghề cho hơn 1.100 người; trong đó, lao động DTTS chiếm trên 55%, thể hiện sự ưu tiên rõ rệt của tỉnh cho các khu vực khó khăn.

Dù vậy, công tác này vẫn còn đối mặt với một số thách thức, điển hình là tâm lý e ngại thay đổi, thói quen sản xuất nhỏ lẻ, manh mún vẫn còn tồn tại trong một bộ phận người dân. Một số chương trình đào tạo đôi khi chưa thực sự bắt kịp nhu cầu thay đổi của thị trường.

Lớp tập huấn về mô hình du lịch trải nghiệm nông nghiệp tại xã Sơn Dương, TP Hạ Long (trước đây) nay là phường Hoành Bồ. Ảnh: H. Minh

Nhận diện rõ những hạn chế này, Quảng Ninh đang định hướng đổi mới mạnh mẽ hơn nữa cho giai đoạn đến năm 2030. Tỉnh sẽ tiếp tục đẩy mạnh tổ chức các lớp học linh hoạt ngay tại địa phương với phương pháp "cầm tay chỉ việc"; tăng cường các cam kết tuyển dụng từ doanh nghiệp; và đặc biệt là bổ sung các chính sách hỗ trợ vốn vay ưu đãi để người học có điều kiện khởi nghiệp, tự tạo việc làm. Song song đó, công tác tư vấn, hướng nghiệp sẽ được đẩy mạnh qua các kênh truyền thông hiện đại như mạng xã hội, bên cạnh hệ thống truyền thanh cơ sở để thông tin đến được với mọi người dân.

Với mục tiêu mỗi năm đào tạo nghề cho khoảng 40.000 người và nâng tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ lên gần 50%, Quảng Ninh không chỉ hướng đến việc xóa nghèo, mà còn đang từng bước kiến tạo một chuẩn sống mới, thịnh vượng, bền vững hơn cho đồng bào vùng sâu, vùng xa.

Bảo Trâm