Giao mùa, cẩn trọng với bệnh liệt mặt do liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên

Nhân viên y tế kết hợp châm cứu, bấm huyệt điều trị cho bệnh nhân liệt mặt tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh.

Trường hợp đầu tiên là bệnh nhân nữ, 28 tuổi ở TP Hòa Bình, đi từ phòng khách đang bật điều hòa lạnh sang phòng bếp không có điều hòa. Sau khi từ bếp trở lại phòng khách thấy có hiện tượng tê mặt, miệng méo lệch sang một bên. Trường hợp thứ hai là bệnh nhân nam 36 tuổi, về nhà khi trời tối muộn. Vừa bước vào nhà thấy hiện tượng tê bì vùng mặt, miệng méo, một bên mắt không nhắm được kín. Một bệnh nhân nữ khác ở huyện Lương Sơn, 37 tuổi, sau khi ngủ dậy xuất hiện méo miệng, tê bì, mất cảm giác một bên mặt.

Tất cả những trường hợp trên, theo bác sỹ CKI Nguyễn Hải Anh, Phó khoa Y dược học cổ truyền, sau khi khám cận lâm sàng và loại trừ các bệnh lý liên quan, các bệnh nhân đều được chẩn đoán mắc một bệnh lý chung là liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên, trong đông y gọi là khẩu nhãn oa tà.

Liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên là bệnh thường gặp do tình trạng mạch nuôi của dây thần kinh bị co thắt dẫn đến thiếu máu cục bộ, phù nề, chèn ép vào dây thần kinh trong ống fallop. 80% trường hợp nhập viện điều trị liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên đều có nguyên nhân chủ yếu do nhiễm lạnh hoặc thay đổi thời tiết đột ngột sang lạnh. Tuy nhiên, liệt dây thần kinh số 7 cũng là triệu chứng của nhiều bệnh lý sọ não khác (chấn thương sọ não, tai biến mạch máu não, u não, u dây thần kinh…) nên khi có triệu chứng này người bệnh nên đến khám ở các cơ sở y tế có bác sỹ chuyên khoa thần kinh và phương tiện chụp để loại trừ những nguyên nhân thực thể.

Bác sỹ Hải Anh cho biết, triệu chứng điển hình của liệt dây thần kinh số 7 như: Đột ngột thấy hai bên mặt mất cân đối, nửa mặt bên liệt bất động, mất hoặc mờ nếp nhăn trán; mắt bên liệt nhắm không kín, mờ rãnh mũi - má, miệng méo sang bên không liệt, góc mép miệng bị xệ xuống; chảy dãi hoặc nước một góc miệng, thức ăn hay đọng lại ở má bên liệt, người bệnh không làm được các động tác: phồng má, cười, chu môi, nhăn trán. Khi được chẩn đoán liệt dây thần kinh số 7, hướng điều trị là dùng thuốc tây y, corticoid, vitamin, thuốc dẫn truyền thần kinh, đông y dùng thêm thuốc sắc, kết hợp châm cứu, bấm huyệt, xoa bóp, thủy châm, cứu ngải, chiếu đèn hồng ngoại.

Về tiến triển của bệnh, bệnh liệt mặt, méo miệng do liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên không nguy hiểm đến tính mạng. Nếu được phát hiện và điều trị đúng cách trong giai đoạn vàng từ 2 - 3 tuần ngay sau bị, bệnh có thể được chữa khỏi hoàn toàn. Trường hợp nhẹ hoặc điều trị sớm có thể hồi phục trong thời gian từ 2 - 4 tuần. Trường hợp điều trị muộn (sau hơn 1 tháng từ khi bị) và không được điều trị đúng cách có thể để lại nhiều di chứng ảnh hưởng đến thẩm mỹ, co kéo nửa mặt. Nguy hiểm nhất là bị viêm loét giác mạc do mắt không nhắm được, gây khô mắt, nhiễm trùng giác mạc dẫn đến viêm, loét giác mạc. Người bệnh cũng có thể bị liệt cứng vĩnh viễn.

Liệt dây thần kinh số 7 ngoại biên không phụ thuộc vào giới tính, độ tuổi. Bệnh cũng có khả năng tái phát. Do đó, để phòng bệnh, quan trọng nhất là giữ ấm vùng đầu, mặt, cổ, tránh gió lạnh hoặc thay đổi nhiệt độ cơ thể đột ngột. Buổi sáng ngủ dậy nên ở trong phòng ấm 2 - 5 phút làm quen thời tiết trước khi ra ngoài. Đối với trẻ nhỏ chơi ngoài trời lạnh, cha mẹ cần chú ý cho bé mặc ấm, quấn khăn, đội mũ, chơi trong thời gian ngắn. Tránh ngồi nơi gió lùa, không tắm quá khuya, đi đường xa phải đeo kính bịt mặt, che ấm cả hàm, đeo khẩu trang, không nên cho trẻ nhỏ ngồi phía trước xe. Sau khi uống rượu, bia không đi ngoài trời lạnh hay tắm lạnh. Đồng thời, tập thể dục thường xuyên, ăn uống khoa học để nâng cao sức đề kháng cho cơ thể.

Nguyễn Tuyết

(Bệnh viện Đa khoa tỉnh)